Plattelandspact komt er tegen 2026
Het schrijven aan het Plattelandspact kan beginnen en dat pact moet er tegen het voorjaar van 2026 zijn. Met het Plattelandspact wil Vlaams minister Hilde Crevits (cd&v) een antwoord bieden op de uitdagingen van het platteland.
De uitdagingen zijn eigenlijk al langer gekend. Het platteland kampt met een gebrek aan dienstverlening: scholen, ziekenhuizen en andere zorg, postbedeling, geldautomaten, mobiliteit, allerlei diensten van overheden, sportinfrastructuur, kinderopvang ... Bovendien leeft er op het platteland - meer dan in de steden - het sentiment dat men over het hoofd wordt gezien door de politiek. Lokale politici zien dan weer dat steden meer financiële middelen krijgen en dat de stem van het platteland minder gehoord wordt op de hogere niveaus.
Er is nog meer gaande op het platteland. De landbouw kent een constante evolutie. Er wordt voor elk stuk open ruimte en landbouwgrond gevochten door steeds meer gegagdigden. De cohesie in de plattelandsgemeenschappen brokkelt af omdat onder meer de klassieke verenigingen het moeilijk hebben om nieuwe leden en vrijwilligers te vinden.
“We mogen echter niet enkel naar het platteland kijken in termen van problemen of uitdagingen. We kunnen uitdagingen ombuigen naar kansen. En het platteland heeft nu ook al troeven. In Vlaanderen zijn we de uitzonderling in Europa omdat bij ons het platteland relatief meer mensen aantrekt dan de steden”, stelt minister Crevits bij de voorstelling van het pact in Eeklo op 27 maart.
Ambitie is groot
Minister Crevits heeft een traject uitgetekend om het Plattelandspact op te stellen. Daarbij speelt het middenveld een rol en bij dat middenveld horen ook de landbouworganisaties Boerenbond en ABS, naast onder meer Hubertus Vereniging Vlaanderen, Landelijke Gilde ... De ambitie is groot. Het actieplan moet volgens Crevits niet enkel breed gedragen zijn, maar ook holistisch, zodat het over verschillende beleidsdomeinen heen reikt.
“Het plattelandspact is geen eenmalige intentieverklaring, maar een langdurig engagement. Samen bouwen we aan een platteland met toekomst. We ijveren voor een samenwerking en verbondenheid in de eerste plaats tussen de plattelandsgemeenten en dorpen onderling, maar evenzeer tussen de stad en het platteland”, aldus minister Crevits.
Eén van de speerpunten in de betere aandacht voor het platteland moet de plattelandstoets worden, een idee dat Vlaanderen meekreeg van Europa. Daarbij kijkt elke overheid wat de impact van een beslissing is op het platteland.
Vijf thema’s
Het Plattelandspact wil de sterktes van het platteland benutten en tegelijk de uitdagingen aanpakken. Het pact richt zich daarvoor op 5 thema’s: een multifunctionele open ruimte, een aantrekkelijke woonomgeving, een warme plattelandsgemeenschap, economische bedrijvigheid en vernieuwing, en een sterk lokaal bestuur.
Van toekomstbeeld naar actie
De komende maanden wordt het plattelandspact ontwikkeld samen met provincies, lokale besturen, middenveldorganisaties en de plattelandsgemeenschap. Omdat het platteland verschillende beleidsdomeinen raakt, worden ook de andere Vlaamse ministers gevraagd hun schouders onder het pact te zetten.
De ontwikkeling van het plattelandspact verloopt in verschillende fasen. Eerst wordt een toekomstbeeld geschetst: hoe ziet het Vlaamse platteland eruit in 2040 en welke prioriteiten moeten worden gesteld om de leefbaarheid en veerkracht ervan te garanderen. Daarna wordt dat toekomstbeeld omgezet in een gedeelde visie, een strategisch kader waarin sociale, economische en ecologische ambities samenkomen. Ten slotte vertaalt het pact deze visie naar concrete acties en beleidsmaatregelen die het platteland versterken, met meetbare resultaten en een duidelijke impact op het terrein. In het voorjaar van 2026 moet dit actieplan dan klaar zijn.
Met dit pact voor het platteland, dat verankerd staat in het Vlaamse regeerakkoord, is Vlaanderen een pionier in Europa.
