Zien we binnenkort meer productief kruidenrijk grasland op Vlaamse bodem?
Hooibeekhoeve, Inagro en UGent/HoGent onderzoeken momenteel op 3 locaties of het telen van productief kruidenrijk grasland – een meerjarige mengteelt van verschillende soorten grassen, vlinderbloemigen en kruiden – op Vlaamse velden een goed idee is. De onderzoekers zien alvast veel voordelen van de teelt. Nu zoekt Hooibeekhoeve landbouwers die op hun percelen ook aan de slag willen met graskruidenmengsels.
Gedeputeerde van Landbouw Jinnih Beels (Vooruit) is in ieder geval al overtuigd van de voordelen van productief kruidenrijk grasland. “Als 10% van de 3.400 melkveebedrijven 10% van hun raaigras vervangen door productief kruidenrijk grasland kan er 1,67 miljoen euro bespaard worden aan ruwvoerkost en door de besparing op kunstmest. Naast de economische winst, spreken de ecologische voordelen voor zich. Door de langere wortels verbetert de sponswerking van de bodem, de vlinderbloemigen vangen stikstof uit de lucht en de wortels houden koolstof beter vast in de bodem. De bloeiende biodiversiteit en het weelderige insectenleven krijgen we er extra bij”, licht Beels toe.
Productief kruidenrijk grasland is beter bestand tegen droogte dan Engels raaigras. Soorten met diepere wortels kunnen beter aan water in de ondergrond waardoor de gewasgroei langer aanhoudt en stabieler is tijdens droge periodes. De variatie in worteltypes bevordert de bodemkwaliteit en de stoffen die de wortels afscheiden werken een betere koolstofopslag in de hand. Het helpt ook om verdichte lagen te doorbreken, verbetert de waterhuishouding en zorgt voor een actiever bodemleven.
Bemestingsproef
In het najaar van 2023 werd een eerste proef gezaaid. Tijdens opeenvolgende jaren vergelijkt het onderzoek zo 15 verschillende graskruidenmengsels ten opzichte van grasklaver. Tijdens het natte 2024 bepaalden de onderzoekers van Hooibeekhoeve van 3 snedes de opbrengsten en voederwaardes. Voorafgaand aan de oogst werd de bloei en de aanwezigheid van bestuivers nauwlettend opgevolgd.
Momenteel loopt er een bemestingsproef. Daarvan oogstte en woog de Hooibeekhoeve al één snede, de rest van de proef loopt nog. Hooibeekhoeve gaat hier op zoek naar de beste bemestingsstrategie voor mengsels voor productief kruidenrijk grasland. De vraag is in hoeverre kunstmest kan weggelaten worden.
De witte en rode klaver, luzerne, rolklaver… in het kruidenmengsel fixeren via de bacteriën in hun wortelknobbels stikstof uit de lucht. Daardoor is er heel wat minder kunstmest nodig terwijl het eiwitgehalte van het gewas op peil blijft.
Korenbloemen
Binnen Herbgrass zoeken de onderzoekers nieuwsoortige mengsels met een meerwaarde voor bestuivers. Vijf van de 15 mengsels werden speciaal samengesteld voor dit experiment. De toevoeging van korenbloem is positief omwille van de vroege bloei. Na het maaien verdwijnt ze uit het mengsel. In het natte jaar 2024 werd er pas eind juni gemaaid en kregen de korenbloemen uitgebreid de kans om te bloeien. Ook de bestuivers profiteerden hiervan tussen de vele regenvlagen. Dat zagen de onderzoekers terug in de resultaten.
Het proefveld bij Hooibeekhoeve in Geel ligt naast bebossing en natuurgebied waardoor er meer pollinatoren zijn dan in Melle (Proefhoeve Bottelare) en in Roeselare (Inagro). Zo spotten de onderzoekers van UGent/HoGent de kleine groefbij en zelfs een populatie hooibeestjes. Dat laatste is een zeldzaam vlindertje geworden in Vlaanderen.
Dubbel zoveel regenwormen
De diverse samenstelling van kruidenrijk grasland ondersteunt zowel de ondergrondse als de bovengrondse biodiversiteit. Worteluitscheidingen stimuleren een rijk bodemleven, terwijl bloeiende kruiden insecten aantrekken, zoals bijen en vlinders. Die insecten vormen op hun beurt voedsel voor bijvoorbeeld weidevogels. Zo komen er onder grasklaver tot tweemaal zoveel regenwormen voor als onder zuiver gras.
Landbouwers gezocht die productief kruidenrijk grasland willen telen
“De volgende stap is om op grotere schaal kruidenrijk grasland te telen. Deze productieve teelt kan je zowel maaien als laten begrazen. Daarom is Hooibeekhoeve op zoek naar landbouwers over heel Vlaanderen die hiermee aan de slag willen. Een belangrijk argument is dat kruidenrijk grasland met een lagere bemesting over het hele groeiseizoen evenveel of zelfs meer oplevert dan grasklaver. Vooral in droge jaren tekent graskruiden een meeropbrengst op. Hooibeekhoeve helpt experimenterende landbouwers graag om graskruiden te integreren in hun vruchtwisselingspuzzel”, vertelt onderzoeker An Schellekens van Hooibeekhoeve.
Voordroogkuil van kruidenrijk grasland voor hoogproductief melkvee?
Een volgende stap in het onderzoek zijn voederproeven eind 2026. Binnenkort begint Hooibeekhoeve met het apart inkuilen van speciaal hiervoor ingezaaide praktijkvelden met grasklaver en graskruidenmengsels. Op het proefbedrijf zal een rantsoen met grasklaver worden vergeleken met vergelijkbaar rantsoen waar de grasklaver vervangen werd door kruidenrijk grasland. Zo komen de onderzoekers te weten wat het effect is op melkproducties en gehaltes van vet- en eiwit in de melk.
Het is de bedoeling om nog meer melkveehouders ervan te overtuigen dat kruidenrijk grasland een plek waard is op hun bedrijf en in hun teeltrotatie.
