EU en Oekraïne sluiten nieuw princiepsakkoord over invoer landbouwproducten
De Europese Commissie en Oekraïne hebben een princiepsakkoord bereikt over een herziening van hun vrijhandelsakkoord, zo heeft de Commissie maandag 1 juni aangekondigd. Dat akkoord bevat nieuwe quota voor de invoer van ‘gevoelige’ landbouwproducten als suiker, gevogelte, maïs, tarwe en eieren.
Eurocommissaris voor Handel Maros Sefcovic spreekt van ‘een evenwichtig, eerlijk en realistisch akkoord’. “Politiek gezien is dit akkoord een sterk signaal van onze vastberaden steun aan Oekraïne”, stelde de Slovaak, maar ‘het beschermt ook de belangen van Europese landbouwers en biedt de stabiliteit en voorspelbaarheid die nodig is in deze onzekere tijden’.
Autonome handelsmaatregelen
Sinds de Russische invasie in 2022 kan Oekraïne zijn landbouwproducten vrij van tarieven en quota exporteren naar de Europese markt. Die zogenaamde autonome handelsmaatregelen hebben Kiev welgekomen extra inkomsten geboden, maar de massale invoer van sommige producten deed de prijzen kelderen in buurlanden als Polen en Hongarije, tot ongenoegen van hun landbouwgemeenschappen.
Het dwong de Commissie in 2024 bij de jaarlijkse verlenging van de handelsmaatregelen om de rem te zetten op de invoer van gevoelige producten als eieren, suiker en maïs. Op 5 juni van dit jaar verstreken die handelsmaatregelen dan definitief en werd Oekraïne in afwachting van een herziening van het vrijhandelsakkoord opnieuw geconfronteerd met de vooroorlogse quota.
Quota en liberalisering
Dat herziene vrijhandelsakkoord ligt nu op tafel. De deal biedt de Oekraïense producenten van tarwe, maïs, suiker, honing, gevogelte en eieren wel een ruimere toegang tot de Europese markt dan in het oorspronkelijke akkoord uit 2016, maar de quota blijven volgens Eurocommissaris voor Landbouw Christophe Hansen onder de invoerpieken van de voorbije jaren.
De invoer op de Europese markt van minder gevoelige producten uit Oekraïne, zoals gegiste melk of druivensap, wordt dan weer volledig geliberaliseerd. Anderzijds zullen Europese landbouwers volgens de Commissie profiteren van een makkelijkere toegang tot de Oekraïense markt voor onder meer pluimvee, varkensvlees en suiker.
Het akkoord bevat ook vrijwaringsmaatregelen, die beide partijen kunnen inroepen indien de invoer de markt zou destabiliseren. In het geval van de EU kan de beoordeling van een mogelijke marktstoornis niet enkel worden gedaan voor de hele eenheidsmarkt, maar ook op het niveau van één of meer lidstaten.
Huiswerk voor Oekraïne
De herziening moet een nieuw en voorspelbaar kader bieden voor de handelsrelaties op de lange termijn, ook met het oog op de toetreding van het land tot de EU. Zo worden alle concessies voor markttoegang afhankelijk gemaakt van de afstemming van de Oekraïense productienormen op de Europese, bijvoorbeeld wat dierenwelzijn en het gebruik van pesticiden betreft. Tegen 2028 zou Kiev dat huiswerk moeten afronden.
Beide partijen moeten hun princiepsakkoord nu in een juridisch bindende tekst gieten. Aan Europese zijde moeten de lidstaten hun zegen geven.
