Groeikansen in de biologische geitenzuivel
Na enkele moeilijke jaren herstelt de markt voor biologische geitenzuivel zich opnieuw, net als de biologische markt in het algemeen. De energie- en inflatiecrisis is achter de rug en de consument vindt terug de weg naar kwaliteitsvolle voeding geproduceerd met respect voor dier, mens en milieu. Waar er een jaar geleden nog sprake was van degraderen naar gangbaar, laten zich nu tekorten aan biologische geitenmelk voelen.
Even terug in de tijd: Corona heerst, de gezondheids- en klimaatvoordelen van biogeitenzuivel worden belangrijker en de consument is bereid om ervoor te betalen. Dan wordt het plots moeilijker na de pandemie en bij de start van de Oekraïneoorlog, met de economische crisis en inflatie die de consument weer richting goedkopere alternatieven duwen op basis van koemelk.
De biologische geitensector komt in turbulente vaarwateren terecht, zodanig zelfs dat biogeitenmelk afgewaardeerd wordt naar gangbaar. Ondertussen schieten de kosten voor de biologische geitenhouders snel de lucht in. De hoge rekeningen voor biokrachtvoer, voor energie en personeel zijn nauwelijks nog te betalen. Twee uitdagende jaren volgen en de liquiditeitssituatie van de boeren wordt penibel.
Omwille van de afgenomen vraag kunnen de prijzen voor de geitenhouders niet mee omhoog. Er zit voor producenten niets anders op dan te bezuinigen, onder andere op de aankoop van krachtvoer. De keerzijde: de geitenmelkproductie gaat erop achteruit. In 2024 zorgde het natte voorjaar bovendien nog eens voor een lagere kwaliteit van het ruwvoer, wat samen met de heersende blauwtong de productie nog verder omlaag schroeft.
Groei in het babyvoedingssegment
In de zomer van 2024 is er licht aan het einde van de tunnel. Geleidelijk neemt de vraag opnieuw toe, zowel bij kaasmakers als bij babyvoedingproducenten. Qua kaas is volgens cijfers van YouGov voor VLAM ruim 5% van alle verkochte geiten- en schapenkaas in België biologisch. Eén op 10 Belgische gezinnen koopt in 2024 wel eens biologische geiten- en schapenkaas, vooral in Brussel en Wallonië, wat terug meer is dan voordien en in lijn met de algemene biologische trend. Tegelijkertijd is koemelk ook duurder geworden, wat mee in het voordeel speelt van de geitenzuivel, zelfs al blijft het prijsverschil aanzienlijk.
Opvallend is de toegenomen vraag naar babyvoeding op basis van biologische geitenmelk. Populaire eigenschappen zijn de lichte verteerbaarheid en de gelijkaardige voedingswaarden als die van moedermelk. Bij Organic Goatmilk Cooperatie (OGC) staat biomelkpoeder voor babyvoeding inmiddels voor 55% van de vraag.
Een tijd terug heerste er nog een overaanbod aan rauwe biologische geitenmelk, maar nu kampt de coöperatie met schaarste en kunnen ze geen beschikbaarheid meer garanderen.
Afwaarderen afgevoerd
Ook vanuit het buitenland wordt de OGC door afnemers benaderd. Op logistiek vlak neemt OGC namelijk een sterke positie in. Zij bundelen de rauwe geitenmelk van hun verschillende leden, waardoor ze in één keer grote volumes op één plaats kunnen leveren. Momenteel levert de coöperatie aan 25 klanten in 7 landen, met een hoofdfocus op Europa. De markt voor biogeitenmelk heeft nog veel potentieel, zowel in ons land als daarbuiten, en volgens OGC lijkt de groei stabiel door te zetten. Ook naar extra labels zoals Demeter, Bioland, Naturland, USDA is er vraag. Van afwaarderen is er nu geen sprake meer.
Prijs van biogeitenmelk stijgt naar 1 euro per kilo
Om het vertrouwen van de biologische geitenhouders te herstellen en om hun terug betere perspectieven qua rendabiliteit te kunnen voorleggen, gaat de coöperatie met al haar klanten in gesprek. Gezien de situatie voor de boeren niet meer houdbaar is, volgt uit de onderhandelingen een akkoord voor een noodzakelijke prijsverhoging. Met 1 euro per kg melk in het vooruitzicht per 1 januari 2026, bij 7% vet + eiwit, excl. btw, kunnen biogeitenboeren die aan OGC leveren binnenkort weer opgelucht ademhalen.
In gangbaar wordt geitenmelk momenteel verhandeld aan 70 cent per kg. De verwachting van marktdeelnemers is dat ook die prijs zal stijgen, al zal het prijsverschil met biologisch er nog steeds zijn. Voor biologische geiten- en schapenkaas kan er uiteraard een hogere consumptieprijs gevraagd worden. Volgens cijfers van VLAM bedroeg de gemiddelde prijs van biologische geiten- en schapenkaas in 2024 24,90 euro per kg, tegenover 16,26 euro voor het totaal aan geiten- en schapenkaas (53% meer).
Geitenmelkproductie vanuit biologisch oogpunt
Toch blijft de biologische geitensector in België nog vrij klein. Voorlopig situeert de productie zich hoofdzakelijk in Nederland. Zuid-Duitsland neemt ook een deel voor zijn rekening.
Zowel OGC als kaasmakerijen die hun eigen geitenmelk verwerken, benadrukken dat het dierenwelzijn en duurzame keuzes de bovenhand voeren in hun bedrijfsvoering. Denk daarbij aan optimale leefomstandigheden; beweiding van de geiten; meer stalruimte, 100% biologisch voer, waarvan minimaal 60% ruwvoer, biologische opfok van de bokjes en biodiversiteit op de boerderijen.
Tijdens een bedrijfsbezoek aan De Bormtehoeve in Lokeren op 11 september, van 13 tot 16 uur, kan je meer leren over omschakelen naar biomelkgeiten en over evoluties in de biogeitenzuivelmarkt. Inschrijven (gratis) kan via info@biozoektboer.be.
