Digitaal register gewasbeschermingsmiddelen uitgesteld tot 1 januari 2027

Eind maart communiceerde de FOD Volksgezondheid met een update op Fytoweb over het verplicht digitaal gewasbeschermingsmiddelenregister. Naast de gebruikelijke data zouden alle professionele gebruikers van gewasbeschermingsmiddelen – naast landbouwers ook loonwerkers, professionals in groenvoorzieningen en overheidsbedrijven (zoals spoorwegen) – ook het toelatings- of vergunningsnummer van het product, de naam van het gewas, de omvang van het behandelde gebied, het groeistadium van het gewas, het starttijdstip van de behandeling en de referentie van het perceel moeten doorgeven.

Omzendbrief van FAVV

Op 11 juni publiceerde het FAVV een omzendbrief over het bijhouden van dat register. Deze verplichting geldt voor behandelingen in open lucht en onder bescherming (serres) of speciale installaties (zaadbehandeling, bewaarloodsen ...). Onze Belgische overheden doen dit in uitvoering van de Europese uitvoeringsverordening 2023/564. Die beschrijft wat en wanneer welke gegevens in het digitaal gewasbeschermingsmiddelenregister moeten staan.

Begin juli meldden we in Landbouwleven dat het bijhouden van het verplichte digitale register voor gewasbeschermingsmiddelen in België vanaf 1 januari 2026 in voege zou treden.

Administratieve vereenvoudiging?

Over heel Europa groeide echter de kritiek over de invoering van het register. Landbouworganisaties zoals Boerenbond wezen erop dat de regelgeving tot stand was gekomen zonder veel overleg met de sector en hadden vooral problemen met de snelheid waarmee men het register wou invoeren. Bovendien is digitale administratie in vele sectoren misschien wel de norm, maar die werken vaak niet in regen en wind zoals landbouwers. Het voorjaar en de herfst zijn voor boeren ook drukke tijden, waarin ze dan net extra administratie zouden moeten verrichten.

“In heel Europa, maar ook in Vlaanderen en op het federale niveau heeft men de mond vol over administratieve vereenvoudiging”, aldus Pieter Van Oost, adviseur Plantaardige productie. “En aan onze landbouwers zou men net vragen om extra gegevens te registreren. Dat gaat er bij onze leden niet in. Dit is een bijkomende administratieve last waar niets tegenover staat. Als je een klein foutje maakt, kan dat bovendien worden aangewend om te sanctioneren.”

Uitstel invoering register

Na alle kritiek besloot Europa op 2 oktober om de invoering van het digitaal register uit te stellen tot 1 januari 2027. Concreet kunnen de diverse lidstaten – dus ook de Belgische – toestaan dat tot die deadline de registraties voor toepassingen van gewasbeschermingsmiddelen niet in het voorgeschreven elektronische formaat moeten worden overgezet. De administratieve vereenvoudiging is hier niet mee van de baan, want de registratie op papier met alle vereiste gegevens blijft wel verplicht. Deze info kan ook steeds worden gecontroleerd en opgevraagd door de bevoegde overheid.

Aanpassingen op Belgisch niveau

Boerenbond vroeg de FOD Volksgezondheid, het FAVV en het Agentschap Landbouw & Zeevisserij intussen om alle communicatie – dus ook op Fytoweb en de omzendbrief van het FAVV – aan te passen conform de Europese mogelijkheden.

Naast het jaar uitstel tot januari 2027 is er nog een versoepeling op komst. In de Europese verordening was voorzien dat lidstaten kunnen beslissen dat het digitaal registreren maar moet gebeuren tegen eind januari in het volgende jaar dan het jaar waarin de behandeling plaatsvond. De periode om een register bij te houden blijft ongewijzigd op 7 of 30 dagen, afhankelijk of het over voedsel of voederproductie gaat, dan wel om andere toepassingen. “Ook hier krijgen we nu gehoor bij de federale overheid. We zullen er op toezien dat de communicatie ook in die zin wordt aangepast. Zo ziet het er naar uit dat iedereen tegen eind dit jaar duidelijkheid zal hebben”, stelt Pieter Van Oost.

Toch nog administratieve vereenvoudiging?

Boerenbond hamert ook op de administratieve vereenvoudiging in dit dossier. “Het is cruciaal om op Vlaams, nationaal en Europees niveau te bekijken welke overbodige registraties er geschrapt kunnen worden. Concreet gaat het over het weer schrappen van de EPPO- en de BBCH-codes”, zegt Van Oost. De EPPO-code geeft het gewas aan waarop het middel is gebruikt, de BBCH-code in welk stadium van de levenscyclus het gewas zich bevindt.

“Ook de begintijd registreren van een bespuiting gaat veel te ver”, vervolgt Van Oost. “Al deze bijkomende eisen moeten worden geschrapt. In het kader van de administratieve vereenvoudiging verwachten we dat de Belgische overheid hier initiatief zal nemen.

ABS: “Stop overbodige administratie”

Net als Boerenbond ziet het ABS het digitale register niet meteen zitten. “De overheid weet al vrij goed wat waar gespoten wordt, vermits ze weet welke middelen er aan de boer geleverd worden”, zegt beleidsmedewerker Mark Wulfrancke. “Wat is dan de zin van een complex register dat digitaal doorgegeven moet worden en waar gegevens ingevuld moeten worden in benamingen die geen enkele landbouwer of adviseur gebruikt of begrijpt, zoals die EPPO-codes en BBCH-monografie?” Wulfrancke vreest dat landbouwers snel administratieve fouten zullen maken.

“Bovendien zullen ze quasi niet recht te zetten zijn, omdat het moeilijk te bewijzen is in welk gewasstadium een middel exact werd gebruikt. Is er op perceelsniveau iets gebeurd, dan is dat ook al geweten. Elke landbouwer houdt immers teeltfiches bij waarop dit allemaal genoteerd is.”

Tijd voor verdere voorbereiding

De komende maanden willen de landbouworganisaties in overleg met alle stakeholders bekijken hoe de sector zich moet voorbereiden op de digitale registratie. Land- en tuinbouwers moeten bekijken welke systemen (Agromanager, Care4Growing, WatchITgrow…) best passen bij hun bedrijfsvoering en of ze betaalbaar en gebruiksvriendelijk zijn. Vegaplan wil intussen een gebruiksvriendelijke en foutloze tool ontwikkelen, zodat je gratis in orde bent met de verplichte digitale registratie. Ook andere systemen zullen ongetwijfeld verder worden ontwikkeld.

Boerenbond/VILT/JVB