Edito: Sensibiliseren is een continu proces
Elk jaar wordt er in november aandacht besteed aan het oordeelkundig gebruik van antibiotica. Een te hoog humaan en dierlijk gebruik van antibiotica blijft namelijk nog steeds een werkpunt. De resistentie tegen essentiële antibiotica is immers een gevaar voor ieders gezondheid.
Dit jaar loopt de internationale week van de sensibilisering voor het verstandig gebruik van antibiotica van 18 tot en met 24 november.
Antibiotica zijn levensreddend. In de eerste plaats dus dank aan Alexander Fleming die in 1928 – bijna 100 jaar geleden dus – penicilline, het eerste antibioticum, ontdekte. Sindsdien werden heel wat nieuwe antibiotica ontdekt en ingezet bij de behandeling van bacteriële infectieziekten bij zowel mens als dier. Samen met het – soms onoordeelkundig – gebruik ervan ontstond echter ook antibioticaresistentie. Bacteriën ontwikkelden sneller dan men kon vermoeden resistentie- of afweermechanismen tegen zowat alle soorten antibiotica die vandaag nog op de markt zijn. Resistente bacteriën kunnen ondanks de aanwezigheid van antibiotica verder leven en kunnen zich ook vermenigvuldigen… en dus infecties verergeren of onbehandelbaar maken, soms zelfs met de dood tot gevolg.
Het veelvuldig preventief gebruik van antibiotica heeft deze situatie verergerd. Hoeveel dokters zijn er niet gezwicht voor de vraag ‘Kunt u mij toch een antibioticum voorschrijven?’ van hun patiënten. En in de veehouderij werd het gebruik van antibiotica als groeibevorderaar lange tijd niet eens
Deze resistentieproblematiek heeft veel gelijkenissen met het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen. Antibiotica zijn immers ‘dierbeschermingsmiddelen’. Ook in de plantaardige sector is het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen noodzakelijk en tegelijkertijd omstreden omwille van resistentie. Oordeelkundig gebruik van beide middelen is dus noodzakelijk om ook in de toekomst plant en dier nog voldoende te kunnen beschermen tegen hun belagers.
Het Amcra – het federaal kenniscentrum inzake antibioticagebruik en -resistentie bij dieren, dat startte in 2012 – heeft al een lange weg afgelegd in het sensibiliseren en begeleiden van veehouders en -artsen. Het blijkt een werk van lange adem, maar stapje per stapje worden de ambitieuze doelstellingen naar een duurzaam antibioticagebruik gerealiseerd dankzij de inzet van de hele sector. Want voor alle duidelijkheid: het gebruik van antibiotica is ook vandaag de dag nog steeds levensnoodzakelijk… bij mens én dier!
Anne Vandenbosch
