Startpagina Aardappelen

Negen mogelijke alternatieven voor Diquat

Loofdoding zonder Diquat: het is als afscheid nemen van je lievelingsknuffel. Jaren stond het middel met stip op één als het ging om efficiëntie in loofdoding. Van Europa mag het echter niet meer, dus we zetten hier negen alternatieven op een rijtje.

Leestijd : 6 min

In het najaar van 2018 heeft Europa beslist om de erkenningen van Diquat niet te verlengen. Op 3 december stond het zwart op wit in een persbericht van het FOD Volksgezondheid. Tot 4 mei mogen de fabrikanten het verkopen, de fytohandelaar mag nog verkopen tot 4 september en de teler mag het gebruiken tot 4 november van dit jaar. De producten die wegvallen, vindt u terug in het kader.

Onderzoeksleider Akkerbouw aan het Proefcentrum van de Aardappelteelt Kürt Demeulemeester overloopt de alternatieven. De chemische alternatieven die op de markt zijn, zijn de producten die als actieve stoffen carfentrazone-ethyl, pyraflufen en/of pelargonzuur bevatten. Mechanisch zijn er ook wel opties: zo kan men groen rooien, klappen, branden, looftrekken, wortelsnijden of kiezen voor elektrocutie.

1. Carfentrazone-ethyl

Carfentrazone-ethyl is de actieve stof van het contactmiddel Spotlight Plus aan een dosis van 1 liter per hectare. Het product vereist een goede spuittechniek: 300 liter water is nodig onder 3 à 5 bar druk. De toepassing gebeurt het best overdag, minimum 4 uur voor het donker wordt, want deze toepassing heeft licht nodig. Het heeft 1,5 uur tijd nodig om na te drogen. De wachttijd is na mechanische loofdoding twee dagen, en zonder mechanische loofdoding is dat 14 dagen. Op dit moment is er geen maximaal aantal toepassingen.

2. Pyraflufen-ethyl

De contactmiddelen Gozai en Kabuki bevatten dan weer pyraflufen-ethyl. Het wordt toegepast aan 0,8 liter, en er moet ook 1 liter koolzaadolie aan toegevoegd worden. Er zijn er drie erkend: Actirob B, Natol en Vegetop. Ook hier is een goede spuittechniek vereist, waarbij veel water gebruikt wordt (400 l/ha). Men past deze het best toe, met nog 3 à 4u licht na toepassing. Hier is de wachttijd 14 dagen. Men mag het slechts twee keer per teelt met een interval van minimum zeven dagen toepassen, met een maximum van 1,6 l/ha per teelt. Je kan het naast loofdoding ook gebruiken als herbicide.

3. Pelargonzuur

Ten slotte is Beloukha een goed alternatief, dat pelargonzuur bevat. Hier is een dosis van 16 liter nodig. Voor een goede indringing is een goede spuittechniek vereist, met voldoende water. De toepassing is enkel erkend na mechanische loofdoding, het best minstens één dag erna, en liefst bij helder en warm weer. Het is erkend voor één of twee toepassingen met een interval van vijf dagen. Het is niet erkend in de pootgoedteelt.

4. Groen rooien

Groen rooien en bewaren is niet zo evident, stelt Demeulemeester. Ten eerste moet het loof goed kunnen klappen als je aan het rooien bent. Je gaat meer stengels meekrijgen in de bewaring. En je knollen gaan niet pelvast zijn. Dat betekent dus ook geen kiemremmer bij het inschuren. Bovendien is er risico op verspreiding van de aardappelplaag en bacterie, omdat er beschadigde knollen aanwezig zijn. Dat zijn partijen die goed moeten kunnen drogen als ze binnenkomen in de loods. “Voor de meeste telers ligt deze methode niet voor de hand. Er zijn er wel, bijvoorbeeld enkele telers in de polders die Markies rooien eind oktober”, vertelt hij.

5. Loofklappen

Loofklappen is een extra werkgang, en als het nat is, is dit niet aangeraden. De capaciteit is heel beperkt. Er is ook hier risico op verspreiding van een bacterie en plagen, als die aanwezig zijn in het loof. Het is een techniek die voor een aantal jaar vrij frequent gebruikt werd in de pootgoedteelt, omdat het een manier is om de groei van het loof heel snel stil te leggen. Maar als er een bacterie in het veld aanwezig is, wordt het verspreid door het veld heen. En dat wil men vermijden in de pootgoedteelt, en zeker in de hogere klassen.

De afstelling van de klapper is heel belangrijk, zodat het blad uiteindelijk voldoende afgeslagen is en het loof tussen de ruggen belandt. De ervaringen zijn beperkt, zeker in de consumptieteelt. In de pootgoed heeft men er ervaring mee, maar ook in de versmarkt in België, maar vooral in Frankrijk. Daar wordt een vierde tot een derde van de versmarkt geklapt voor de loofdoding, en dat in combinatie met chemische loofdoding.

De combinatie loofklappen en chemie kan dus ook. Dan wordt er geklapt en meestal wordt er dan een dag nadien Spotlight Plus ingezet of Gozai met olie. “We zien ook in de toepassingen dat er geklapt wordt vooraan de tractor, en dan achteraan de loofdoding wordt opgezet”, voegt de onderzoeker toe. Als Diquat wegvalt, zal dit een optie zijn voor een aantal teelten. Het is echter een enorme aanpassing om het zo te moeten doen, en naar capaciteit toe niet evident als je met grote arealen zit.

Een experimentele techniek is het gebruik van machines bestrijden met elektriciteit. Die kunnen ingezet worden voor onkruidbestrijding, maar ook voor loofdoding.
Een experimentele techniek is het gebruik van machines bestrijden met elektriciteit. Die kunnen ingezet worden voor onkruidbestrijding, maar ook voor loofdoding. - MV

Arvalis deed in 2018 proeven voor de versmarkt, na het klappen. Zo heeft men bij het ras Amandine onderzocht of bij het gebruik van Gozai de olie vervangen kon worden door Beloukha. Hier bleek dat beide combinaties wel konden. 15 dagen na het klappen waren de stengels afgestorven. Het droge en warme seizoen droeg hiertoe wel bij. Ze hebben ook andere proeven gedaan in Challenger en Nicola waar de middelen Spotlight, Gozai en Belouhka met elkaar werden vergeleken op het geklapte gewas. Zo zag men dat er vollevelds onvoldoende stengelafdoding was bij Challenger. Wat wel beter werkte, was de volle dosis gaan toepassen in een bandbespuiting. Ze zagen ook geen extra effect bij het gebruik van dubbele luchtmengdoppen. Ze werken soms ook met 'rollen': als men gaat klappen voor het seizoen, gebruikt men machines waarbij ze wielen laten lopen op de rug om de rug toe te drukken, zodat er geen groene knollen komen. Dat bleek echter niet altijd positief te zijn voor de werking van de middelen. Waarschijnlijk blijft er wat plakken aan de wielen, of worden de stengels te plat gedrukt, waardoor de middelen minder goed werken dan gehoopt.

6. Loofbranden

Dit alternatief is gekend in de biowereld. Dat werkt goed op een afrijpend gewas, en men kan toekomen met 80 l gas per hectare, maar dat is het minimum. Vaak zit men aan 100 tot 15 l gas per hectare. De sporen worden afgedood. Het verbruik is wel sterk afhankelijk van het type machine. Belangrijk is om de vlam goed in het gewas te krijgen. Soms lukt de loofdoding van groen gewas niet enkel door het branden, en daarom wordt er als tweede fase ook wel eens geklapt. Het is geen wondermiddel, en ook naar werkgang niet evident.

7. Looftrekken

Looftrekken was in 2017 al terug in beeld in Nederland. Hier gaan ze de stengels tussen rubberen banden duwen, en die rubberen banden trekken dan ook de stengels eruit. Op die manier is er een snelle afdoding van het gewas. Men moet niet meer spuiten op de stengelstompen. Met deze techniek wordt nog volop geëxperimenteerd, maar ze wordt aanzien als mogelijkheid.

8. Wortelsnijden

Iets in hetzelfde genre, is wortelsnijden. Hier worden brede messen onder de aardappelrug door getrokken, waarbij de wortels worden afgesneden. Zo kunnen de wortels geen voedingsstoffen en water meer opnemen en sterft de plant af. Het wordt bijgezet op de machine die looftrekt. Het is 20 à 30 jaar geleden al eens uitgetest in de pootgoedteelt, maar terug opgerakeld. De diepteregeling moet goed zijn: zit je te hoog, dan snijd je de knollen kapot en te diep snijd je geen wortels kapot en dan heeft het ook geen effect. Er zijn bovendien nog vragen bij de capaciteit.

9. Elektrocutie

Planten kunnen ook met elektriciteit bestreden worden. Dit is nuttig in de onkruidbestrijding, maar ook voor loofdoding in de aardappelen. Er is nog maar weinig ervaring mee, zo zijn ze nog aan het onderzoeken hoeveel volt er gebruikt kan worden zonder de knollen aan te tasten.

MV

Lees ook in Aardappelen

Duurzame bemesting van aardappelen

Aardappelen BELFertil en Belgapom bieden telers, teeltbegeleiders en adviseurs een gloednieuwe website aan rond duurzame bemesting van aardappelen. Je vindt er informatie en praktische tips om de efficiëntie van de bemesting te optimaliseren.
Meer artikelen bekijken