“Gebruik driftreducerende spuitdoppen en spoel op het veld”

Duurzaam gebruik van gewasbeschermingsmiddelen, dat is een deel van Jans leven. Niet alleen probeert hij zo correct mogelijk om te springen met gewasbescherming op zijn veld, ook in zijn professionele leven is hij erin actief, als Marketing & Development Manager Benelux bij Belchim Crop Protection NV. Jan is ook al acht jaar actief in de werkgroep ‘Duurzaam gebruik’ bij Phytofar, de sectororganisatie van de gewasbeschermingsindustrie.

Jans akkerbouwbedrijfje, dat gelegen is in Nieuwrode, is niet zo groot. Hij bewerkt een areaal van 22 ha met de teelten tarwe, gerst, korrelmaïs en wat gras voor hooi. Hij kiest ook voor de teelt van aardappel, maar verhuurt hiervoor de grond aan een andere landbouwer. “De voorwaarde is wel dat die aardappelen geplant moeten worden met tussendrempels in de ruggen, omdat er een lichte helling is en het perceel dus gevoelig is voor erosie. Hierdoor wordt het afspoelen van grond en gewasbeschermingsmiddelen beperkt.”

Bufferzone van 1 meter respecteren

“Alles begint in het voorjaar met de oppervlakteaangifte: op de fotoplannen staat er duidelijk vermeld waar ik bufferzones voor het oppervlaktewater moet respecteren.” Op de fotoplannen staat met welke waterlopen er rekening gehouden moet worden. “Daar moet ik minimaal 1 meter onbeteeld laten. Ik heb er nu een grasstrook voorzien, die ervoor zorgt dat alles netjes en proper blijft.”

Meer dan andere jaren worden de controles op de bufferzone opgevoerd. “Hier moet de landbouwer dus zeker rekening mee houden.”

Niet modern, wel efficiënt

Jan heeft zeker geen moderne spuitmachine maar is best wel tevreden over een aantal zaken: “Voor mij is het een kleine, maar compacte tractor en bovendien stond er al een spoeltank op die ik ook iedere keer gebruik om op het laatste perceel te spoelen”, klinkt het. “Tien jaar geleden heb ik mij ook al 75% driftreducerende spuitdoppen aangeschaft en ik gebruik ze altijd. Toen was ik mijn tijd wel wat voor, want ondertussen moet iedereen doppen met minimaal 50% driftreductie gebruiken. Dankzij de driftbeperking heb ik nooit buurtschade. Het gewasbeschermingsmiddel komt mooi op de planten terecht. En toch heb ik de ziekten en plagen goed onder controle!”

Tegenwoordig raadt hij mensen wel aan om naar 90% driftreducerende doppen te gaan voor bepaalde toepassingen. Dat levert een groter voordeel op naar driftreductie en voor sommige middelen is het ook verplicht om 90% driftreducerende doppen te gebruiken. “Dat is bij meer en meer middelen nodig. Alle producten worden herzien met de nieuwe wetgeving, en die wordt steeds strenger. De beperkingen op de etiketten worden alleen maar groter. Maar het moet ook gezegd: met 90% driftreducerende doppen mag je ook dichter bij het oppervlaktewater spuiten (met een minimum van 1m afstand).”

Voorlopig houdt hij het bij de set doppen die hij nu heeft en waar hij ook de vloeibare meststoffen mee toepast. “Als deze aan vernieuwing toe zijn, zullen het 90% doppen worden.”

Stoppen bij de start

Waar Jan ook aandacht aan besteedt is de weg die hij aflegt bij sproeien. “We zien veel dat mensen die beginnen met spuiten op het veld, blijven staan en eerst alle leidingen goed laten doorspoelen zodat het product overal in de leidingen zit. Daarna vertrekken ze pas. Maar dan ligt op de plaats waar je start, soms een 10- tot 20-voudige dosering. Vaak starten ze dan nog aan de kant of in de beek, met de gevolgen van dien voor het oppervlaktewater.” Jan verzekert dat daar een oplossing voor is.

Hij begint direct te spuiten en te rijden, zonder eerst het product door de leidingen te laten gaan. “Dan heb je wel de eerste meters nog niet de volledige dosering toegepast. Dat los ik op door een tweede keer over deze plaats te spuiten.” Het is dan wel mogelijk dat er een dubbele dosis op komt. “Maar van alle producten mag dat in principe: ze zijn allemaal veilig bevonden aan de dubbele dosering.” Daar is echter wel discussie over: sommige mensen doen dat liever niet. Bijvoorbeeld bij bietenplantjes die heel gevoelig zijn, kan je schade spuiten. Het beste is natuurlijk om een spuitmachine te kopen met een continue circulatie, hierdoor worden alle leidingen gevuld met de spuitvloeistof en past men direct de volle dosis toe. “Een aanrader op elk nieuw spuittoestel,” zegt Jan.

Tips bij spoelen

Ook de schoonwatertank wordt op het einde van elke bespuiting gebruikt. Normaal gezien is de capaciteit 10% van de sproeitank, wat een minimum is om goed te spoelen. Tegenwoordig staat het standaard op de machines. Op het laatste bespoten perceel spoelt Jan drie keer. “Je laat proper water in de tank lopen, dat wordt rondgecirculeerd en wordt op het veld versneld uitgespoten. Dat is ook de wettelijke aanbeveling: op de etiketten van gewasbeschermingsmiddelen staat te lezen dat de spuitresten drie keer verdund moeten worden en verspoten worden op het reeds behandelde perceel. Terug uitrijden op de plaats waar gesproeid is, dat mag.”

“Dat uitspuiten is moeilijk op een klein perceeltje, maar het gaat zeer makkelijk op een groot perceel.” Hij raadt dan ook aan om steeds te eindigen op een mooi, groot perceel, zonder al te veel hoeken en kanten. “Dan is het makkelijker om heel precies het nodige watervolume te berekenen voor het laatste perceel en zo beperk ik het restvolume tot een minimum.” Een bijkomend voordeel is dat je bij een makkelijk perceel niet veel moet over en weer rijden of manoeuvreren om te spoelen, geeft hij nog mee.

Geen vul- of spoelplaats

Vroeger vulde Jan zijn spuittank op een verharde ondergrond, maar dat is wettelijk niet meer toegelaten. Daarom gebruikt hij nu een klein grasveld vlak naast de loods. “Eventueel gemorst product loopt zo niet weg in de beek. Het kostte mij slechts 10 meter extra vuldarm, het milieu wordt gespaard en ik ben in orde met de wetgeving”, klinkt het. “Het beste is natuurlijk een vul- en spoelplaats te hebben”, geeft hij toe. “Alles is dan aanwezig om proper te kunnen werken. Je kan dan ook alle restproducten opvangen, die dan verder verwerkt kunnen worden met bijvoorbeeld een biofilter.”

Een vul- en spoelplaats aanleggen vergt natuurlijk een investering, maar je kan er wel VLIF-subsidies voor aanvragen. “En dat is best een mooi bedrag”, vermeldt hij. Voor grote bedrijven, die vaak moeten wisselen van producten en teelten, is dat ideaal. Voor kleinere bedrijven is dat niet steeds mogelijk. “Voor een kleine landbouwer als ik, is een grasveld ideaal”, besluit hij.

Drie paar handschoenen en een overall

Ten slotte raadt hij iedereen aan om minstens drie paar beschermende handschoenen op het bedrijf te hebben: één paar om te vullen, één paar voor in de tractor als er iets fout loopt in het veld (bijvoorbeeld als je een dop moet veranderen), en één paar reserve, moest er één scheuren. “Eigenlijk zouden er altijd propere handschoenen in de tractor moeten liggen. Het kost niet veel, en maakt het werk een stuk veiliger. Zie dan wel dat je chemieresistente handschoenen gebruikt.” Lees zeker ook het etiket om te weten welke andere beschermende kledij je moet dragen (overall, masker …)

Advies nodig?

Wil jij als landbouwer ook duurzaam en veilig werken, dan moet je de knelpunten aanpakken op het bedrijf. Dat kan door de vragenlijst in te vullen op www.Fyteauscan.be. Deze website geeft je daarnaast ook tips om je in orde te stellen. Je e-mail adres wordt wel gevraagd zodat Phytofar, die deze website beheert, je op de hoogte kan stellen als er wat verandert aan de wetgeving. Verder kan je terecht op het algemene telefoonnummer van Phytofar (Tel: 02/238 97 72) voor meer informatie hieromtrent. Je kan ook je fytohandelaar aanspreken voor advies.

MV