Productiviteit en duurzaamheid combineren

Michiel Deroo runt samen met zijn vrouw Betty en zijn zoon Wout een gemengd bedrijf van vlees- en melkvee in Zwevezele. Zijn zoon gaat nog deels buitenshuis werken. Ook Michiel neemt nog taken buitenhuis op als vakgroepvoorzitter vleesvee en als hoofdbestuurslid bij Boerenbond.

Gemengde veestapel

De oppervlakte van het bedrijf bedraagt 40 ha grasland, waarvan 4 ha grasklaver, en 10 ha kuilmaïs met raaigras als voorteelt. Het bedrijf koopt jaarlijks nog 20 ha kuilmaïs bij. In het najaar overweegt Michiel om een drietal hectare spelt te verbouwen.

Het bedrijf heeft gemiddeld 200 kalvingen op jaarbasis, waarvan een 65 à 70 bij het melkvee en een 130 à 135 bij het vleesvee. Sinds het wegvallen van het melkquotum, op 1 april 2015, is het aantal stuks melkvee uitgebreid van ongeveer 25 melkkoeien naar 70 melkkoeien. Het overgrote deel van de melkveestapel bestaat uit roodbonte koeien ingekruist met Fleckvieh.

Het vleesvee is niet 100% zuiver Belgisch witblauw, ongeveer 25% is vreemd bloed. Op het bedrijf gebruikt de familie Deroo momenteel vier dekstieren, waarvan één van het Belgisch witblauw ras, en drie stieren die ingekruist werden met Charolais, Parthenais en Rouge des Prés (Maine Anjou). Met deze stieren doelt hij op grote en zware dieren zonder daarbij de karkaswaarde en -kwaliteit uit het oog te verliezen.

Stierkalveren ook afmesten

In het verleden werden de reforme koeien en een twintigtal stieren afgemest. De meeste stierkalveren vertrokken als nuchtere kalveren (NUKA) op het bedrijf. In de nabije toekomst zal deze strategie wellicht veranderen en zullen ook de stierkalveren aangehouden worden om afgemest te worden. Het aandeel gekalfde koeien zal hierdoor wel moeten dalen omwille van plaatsgebrek. Dit zal opgevangen worden door een deel gesekst vrouwelijk sperma te gebruiken bij de vaarzen.

Michiel ging voor zijn bedrijf op zoek naar lokale afzet. Per jaar levert hij een zestigtal koeien aan een plaatselijke slager.

Afkalfmanagement

Het bedrijf beschikt over een keizersnedebox. Om het juiste moment van afkalven te bepalen maakt Michiel gebruikt van CowsOnWeb, een technisch hulpmiddel om de temperatuur van de drachtige dieren op te volgen. De keizersnedebox wordt na iedere keizersnede gereinigd.

Biestmanagement

Het is een belangrijke strategie van het bedrijf Deroo om enkel bedrijfseigen biest te gebruiken. Meestal beschikken de Belgisch witblauwe runderen over voldoende biest en als dit niet het geval is, wordt er diepgevroren biest van andere runderen of melkkoeien gebruikt. Met een refractometer wordt telkens de kwaliteit van de te verstrekken biest bepaald.

Onmiddellijk na de geboorte wordt het kalf voorzien van 250 g immunoglobulinen. Dit wordt normaal gezien toegediend in één drinkbeurt. De biest die wordt diepgevroren, moet minstens over een gehalte van 70 g immunoglobulinen beschikken. Indien dit niet geval is, wordt deze niet weerhouden.

Huisvesting kalveren

De pasgeboren kalveren worden individueel gehuisvest in iglo’s. De iglo’s staan altijd buiten in twee rijen met de opening naar elkaar gericht. Ze staan tussen de melkveestal en de sleufsilo’s. Er kan zich volgens Michiel geen gangeffect ontwikkelen omdat de nabijgelegen loods optreedt als windbreker.

Na vier à vijf weken worden de kalveren in groep gehuisvest. Dit gebeurt in groepjes van vijf in groepsiglo’s, waar ze tot een leeftijd van vier à vijf maanden verblijven. Er wordt geen onderscheid gemaakt tussen kalveren van het melkvee of vleesvee. Deze worden evengoed samen gehuisvest.

Zowel de groepsiglo’s als de individuele iglo’s bevinden zich op een hellende beton. Dit zorgt voor een goede afvoer van urine waardoor de ligplaats van de kalveren toch voldoende droog blijft.

Opfok kalveren

De kalveren worden vanaf dag 2 tweemaal gevoederd met kunstmelk. Per drinkbeurt wordt 2,25 liter melk (165 g melkpoeder/l melk) verschaft. Vanaf de tweede levensdag krijgen ze ook nog water en kalvermengeling. Hooi wordt niet verstrekt aan de kalveren. Het gebruik van hooi zorgde vroeger soms voor problemen. Het hooi dat uit de ruif op de grond in de mest valt en dan door de kalveren wordt opgenomen, kan coccidiose veroorzaken. Omwille van die reden is het bedrijf overgeschakeld naar een mengeling die onder andere bestaat uit spelt en luzerne (Rumi-plus). Dit zorgt ook voor voldoende pensontwikkeling en de kalveren nemen het graag op.

Op een leeftijd van 80 dagen wordt de melkgift geleidelijk aan verminderd om de kalveren op ongeveer drie maanden ouderdom te spenen. Na gebruik van de iglo’s worden de kalverplaatsen en emmers gereinigd en ontsmet. In de iglo’s krijgen de kalveren steeds dezelfde emmer, in de groepsiglo’s worden ook steeds dezelfde emmers per groep gebruikt.

Huisvesting jongvee, koeien en stieren

In 2015 werd op het bedrijf een nieuwe jongveestal gebouwd. De dieren komen hierin terecht nadat ze de groepsiglo’s hebben verlaten. De jongveestal is een openfrontstal, maar het effect van het openfront verdwijnt deels doordat het vlak naast een andere stal staat.

De drachtige en reforme koeien bevinden zich in boxen waarbij achteraan de ligplaats is, die bestaat een strobed en waarbij vooraan (aan het voederhek) de mestgang zich bevindt. Deze mestgang wordt met een frequentie van één keer per week uitgemest. Voor het instrooien wordt grotendeels stro gebruikt, maar aangezien deze winter het stro duur was, gebruikt het bedrijf ook deels vlaslemen. Dit is een dankbaar product, aangezien het goedkoop is en veel vocht opneemt.

Rantsoenen jongvee, koeien en stieren

Het jongvee krijgt een jongveemengeling, die verstrekt wordt aan de vaarzen tot op het moment van de dekking. Dit rantsoen bestaat uit kuilmaïs, voordroog en perspulp. Het bedrijf maakt een eigen krachtvoedermengeling die bestaat uit tarwemeel, maïsmeel, sojaschroot en lijnzaadschilfers. Het voeder wordt toegediend met behulp van een voedermengwagen, die vorig jaar werd aangekocht. Een ruwvoederanalyse van de ruwvoeders en een rantsoenberekening worden uitgevoerd. Dit is ook noodzakelijk voor het melkvee op het bedrijf.

De vaarzen die drachtig zijn, krijgen een zoogkoeienmengeling bestaande uit kuilmaïs, voordroogkuil, hooi, perspulp en mineralen. Die vaarzen hebben beperkte weidegang en krijgen bijvoedering in de stal. Nadat de dieren een eerste maal gekalfd hebben, wordt een deel van de koeien, samen met een dekstier verplaatst naar verder afgelegen weiden nadat de eerste snede er is gemaaid.

Het rantsoen van de af te mesten dieren bestaat uit kuilmaïs, perspulp, aardappelsnippers, hooi, Rumi-plus, lijnzaadschilfers, maïsmeel, gemalen tarwe, soja en mineralen.

De waterbron, die op het bedrijf gebruikt wordt, is putwater.

Dierengezondheid

Op het bedrijf worden de kalveren gevaccineerd tegen RSV en pasteurella. Het bedrijf heeft een I3-statuut als het om IBR (infectieuze boviene rhinotracheïtis) gaat. Toch worden de vrouwelijke dieren die op de weide gaan nog gevaccineerd. Het bedrijf blijft ook BVD (boviene virale diarree) opvolgen. Ondanks het feit dat er geen drachtige dieren worden aangekocht, krijgt ieder kalf toch nog een oormerk met oorbiopt in. Tot op heden werden er geen dragers van BVD gevonden op het bedrijf.

De volwassen dieren die op de weide gaan, worden eind juli/begin augustus behandeld tegen parasieten zoals darmwormen en schurft. Scheren wordt gedaan, maar is minder nodig sinds het gebruik van koeborstels. Sinds vorig jaar zorgen de elektrische en vaste koeborstels in de boxen ook voor een sterke onderdrukking van schurft.

Michiel voert samen met zijn zoon een aantal werkzaamheden uit in de behandelstraat op het bedrijf. Hier worden onder andere dieren geschoren, gewogen, drachtcontrole uitgevoerd en klauwen bekapt.

Voor externe bezoekers worden er ook een aantal bioveiligheidsmaatregelen genomen om de insleep en versleep van ziektekiemen te voorkomen. Iedere bezoeker moet plastieken overschoenen aandoen wanneer hij of zij het bedrijf wil betreden. Aan de bedrijfsdierenarts wordt ook de vraag gesteld om bedrijfseigen laarzen en kledij aan te doen.

De aankoop van dieren is beperkt tot de aankoop van dekstieren. Op deze aangekochte dieren wordt dan ook het volledige aankoopprotocol toegepast en ze worden in quarantaine gehouden tot het resultaat bekend is.

Andere preventieve maatregelen ter voorkoming van insleep van ziekten zijn goede looplijnen hanteren door eerst de verzorging van de kalveren te doen en daarna de oudere dieren, en van gezond naar ziek.

Vruchtbaarheid

Op het bedrijf gebeurt alleen natuurlijke dekking met stieren van verschillende rassen. In de toekomst worden de vaarzen vermoedelijk geïnsemineerd met gesekst sperma.

Michiel maakt gebruik van het softwareprogramma Ceres. Aan de hand van dit programma kan hij het inteeltpercentage bij zijn dieren berekenen. Ook helpt het hem met de opvolging van zijn technische kengetallen op het bedrijf. Zo ligt de tussenkalftijd (TKT) op 380 à 385 dagen en kalven de dieren gemiddeld gezien voor de eerste keer op een leeftijd van 24 maanden. Er is geen bepaalde periode in het jaar waarop de dieren niet afkalven.

Duurzaamheidsmonitor

Tijdens de studiedag ging veel aandacht naar de duurzaamheidsmonitor (zie Landbouwleven van 11 juli). Op het bedrijf van Michiel wordt daar ook aandacht aan besteed. Zo wordt aan duurzame energieopwekking gedaan met zonnepanelen. Er is ook een warmwaterrecuperatie bij de melkkoeling aanwezig op het bedrijf. Dit water wordt gebruikt voor het aanmaken van kunstmelk voor de jonge kalveren.

Op het bedrijf staan natuurlijk een groot aantal stallen met een aanzienlijke dakoppervlakte. Het bedrijf vangt het water afkomstig van deze daken op en gebruikt het voor de reiniging van machines en stallen.

Ook qua biodiversiteit scoort het bedrijf goed. Een aantal zwaluwnesten zijn terug te vinden in de stallen. Er is een agromilieuverbintenis voor grasklaver op het bedrijf. Onder de vorm van de PO Vlaams Hoeverund (producentenorganisatie) probeert Michiel zich te diversifiëren van andere bedrijven. Eigen afzet zoeken aan een betere prijs is en blijft een uitdaging voor de toekomst. Door te participeren aan deze producentenorganisatie en deel te nemen aan het bestuur hoopt het bedrijf dan ook een betere prijs voor de dieren te genereren. Het bedrijf volgt zijn economische cijfers op via een bedrijfseconomische boekhouding.

Naast de behandelbox bevindt zich ook een bascule om de dieren te wegen. Aan de hand van dit resultaat en de gegevens van het slachthuis wordt de karkasgroei van de dieren opgevolgd en berekend. De weinige stieren op dit moment worden afgezet op een leeftijd van 20-21 maanden aan een slachtgewicht van ongeveer 530 kg. De reforme koeien hebben maximaal drie keer gekalfd.

Dep. Landbouw en Visserij