Startpagina Actueel

“Onze Vlaamse landbouwproducten zijn veel te weinig zichtbaar in de grootwarenhuizen”

In alles wat Eric Jadoul (54) en Dominique Gielen (46) doen, staat ‘respect’ centraal. Respect voor de teelten, respect voor de medewerkers, respect voor de gasten. Maar zelf vragen ze ook respect. En dat begint bij een correcte prijszetting. “We krijgen veel te weinig voor onze hoge kwaliteit en voor het vele werk dat we doen. Onze producten zijn ook veel te weinig zichtbaar in de grootwarenhuizen.”

Leestijd : 8 min

In het landelijke Vorsen, een deelgemeente van Gingelom in Limburg, ligt de hoeve Jadoul. Een oude, dominale hoeve uit de 15de eeuw, die in de tweede helft van de 18de eeuw werd herbouwd tot een ruime, gesloten hoeve met vierkante, gekasseide binnenkoer. De akkerbouw en de fruitteelt zijn de domeinen van Eric, Dominique staat in voor het bloeiend verblijfstoerisme. Gastvrijheid is op de Hoeve Jadoul dan ook het handelsmerk.

Hoevetoerisme is mooie troef

Dominique heeft weinig banden met de landbouw. “Ik kom uit Hasselt. Mijn grootmoeder was wel de dochter van een landbouwer, andere relaties met het boerenleven zijn er niet. Respect voor de grond, voor de teelten, dat hebben we wel meegekregen.” Haar ouders zijn houthandelaars, en daar is ook wel een sterke band met de natuur. Ze studeerde af in de zorgsector en werkte 15 jaar in de kinderopvang. Tot ze voltijds thuisbleef voor de zorg en de opvoeding van de vijf jonge kinderen. Later zette ze haar zinnen op een nieuwe activiteit: het verblijfstoerisme. “De gebouwen, zoals de grote hooi- en graanzolder, waren mooi aan de buitenzijde maar werden niet meer benut en gebruikt.” Na het opmeten, uittekenen en een bevraging stond het licht op groen voor een grondige renovatie in ruime en smaakvolle verblijfsvertrekken, met grote aandacht voor toegankelijkheid. Tot maximum 30 gasten kunnen er verblijven.

“Onze opstart van het hoevetoerisme in 2007 liep gelijk met het begin van de tv-reeks Katarakt, wat het verblijfstoerisme in Haspengouw een mooie duw gaf. Mensen die hier komen logeren hebben de lusten van een landbouwbedrijf, maar niet de lasten.” Een landbouwbedrijf van binnenuit leren kennen, doet veel ogen openen.

Akkerbouw in combinatie met fruitteelt

Vandaag rust de landbouwactiviteit op de Hoeve Jadoul op twee sterke pijlers: 100 ha akkerbouw (suikerbieten, gerst, tarwe, vlas en aardappelen onder contract) en 90 ha fruitboomgaarden (peren, appelen en kersen). “Twee jaar voor ik geboren werd, hebben mijn ouders hun intrek in de familiehoeve genomen”, schetst Eric. Vader Jadoul was herenboer en werkte alleen in de akkerbouw. “Hij liep altijd rond met een das en zat zelf nooit op een tractor.” Ook vandaag zijn enkele vaste medewerkers in dienst. Voor twee gezinnen was het bedrijf echter niet leefbaar, zodat naar een nieuwe activiteit werd uitgekeken. “Dieren verzorgen, was voor ons geen optie. Met alle respect voor iedereen die in de veehouderij werkt, maar dat is ons ding niet”, zegt Eric.

In 1987 zijn 12 ha appels en 2 ha peren aangeplant. “Daarna groeide het bedrijf verder: Conférence, Doyenne en Jonagold, maar ook de minder bekende Kanzi, Sweet Surprise, Green Star en Migo. Dat fruit wordt bewaard in een grote frigoloods. “We exporteerden veel appelen naar Rusland, maar na de boycot én nu de roebel ook zo laag staat, hebben we gekozen voor meer veiligheid. De appelbomen die we moesten rooien, hebben we gerooid. En geen nieuwe meer aangeplant. Op die vrijgekomen hectares voorzien we nu weer akkerbouw.”

2018 was voor de fruitteelt barslecht. “De kwaliteit en de dikte van de vruchten was niet goed, ook de prijzen niet. Twee zulke crisisjaren na elkaar overleeft niemand. De verkoopprijs dekt in zulke jaren de kostprijs niet, en dan geraak je er niet meer. Door de crisis van verleden jaar hebben bijna 100 fruittelers de handen in elkaar geslagen om via de termijnmarkt tot vaste prijsafspraken te komen.”

Nefaste klimaateffecten

Fruittelers hebben ook dit jaar last van de hitte, van de zonnebrand. “Het is minder erg dan vorig jaar, maar toch. Dat merk je vooral aan de buitenste en bovenste rijen vruchten, die het meest last hebben van die verschroeiende zomerzon. In de peren hebben we weinig of geen schade, in de appelteelt schat ik het verlies door die zonnebrand op 10%. Gelukkig heb ik ook 20 ha volledig overdekt, daar is de schade minimaal.” Ondanks een iets beter seizoen is de financiële toestand van fruittelers slecht, zegt Eric Jadoul. “Heel slecht. Er zijn nu ook grote, familiale bedrijven die failliet gaan, ook in de buurt. Het is echt niet meer plezierig!”

“Door de klimaatopwarming bevragen we ons welke variëteiten we nog kunnen aanplanten. Zo heeft bijvoorbeeld een appelboom een winterrust nodig. In duurtijd, maar ook in temperatuur. Als de winters te zacht worden, is dat heel nefast voor de bomen. Die gaan niet meer in rust, wat heel ongezond is. Ook de ziektes zijn moeilijker te behandelen. Een gezond stuk tafelfruit produceren, blijft onze doelstelling. Maar almaar meer zijn we afhankelijk van extremer wordende weersomstandigheden: te zachte winters, te warme zomers.”

Ander landbouwbeleid gewenst

Voor de perenteelt is het iets minder problematisch dan voor de appels. Binnenkort ook abrikozen, pruimen, druiven? Nog andere redenen spelen in die overweging een rol. “Poolse fruittelers hebben bijvoorbeeld massaal Europese steun gekregen, produceren tegen een ontzettend veel lagere loonkost én het Oost-Europees klimaat is appelvriendelijker. Hoe kunnen wij daar nog tegenop?”, zegt Dominique.

Door de klimaatopwarming vragen we ons af welke variëteiten we nog kunnen
aanplanten. Een appelboom heeft een winterrust nodig. In duurtijd, maar ook in 
temperatuur. Als de winters te zacht worden, is dat heel nefast voor de bomen.
Door de klimaatopwarming vragen we ons af welke variëteiten we nog kunnen aanplanten. Een appelboom heeft een winterrust nodig. In duurtijd, maar ook in temperatuur. Als de winters te zacht worden, is dat heel nefast voor de bomen. - Foto: LV

“De uitvoer van Poolse appelen naar onze regio’s verstoort onze markt, een groot deel van de schuld ligt bij Europa”, vult Eric aan. “We kunnen hier bijvoorbeeld een premie krijgen om boomgaarden te rooien, maar dan moeten we die ha gedurende 20 jaar bebossen. Dat is onaanvaardbaar: de gronden hier zijn daarvoor veel te vruchtbaar. Na bebossing zou het jaren duren om deze weer tot vruchtbare landbouwgronden te bewerken. De logica, ja het gezond boerenverstand, is dus soms ver te zoeken.”

Het landbouwbeleid moet dringend anders. “Als het zo verder gaat, komt de Belgische landbouw nog meer onder druk en worden we op termijn puur afhankelijk van import. De landbouw wordt onvoldoende gesteund. Niet in het werk dat we doen, en zeker niet in een voldoende hoge en eerlijke verkoopprijs”, aldus Dominique. “De landbouw wordt op alle manieren tegengewerkt: door politici, door bio-voorstanders, door dorpsbewoners (naar landbouwactiviteit toe), normen van voedselinspectie, waterbeheer…”, zegt Eric.

“Sommige maatregelen zijn terecht, maar de marge die bijvoorbeeld een warenhuis neemt, daalt niet. Integendeel. Zelfs als ze in het grote advertenties publiceren dat ze begrip hebben voor de boeren. Die prijszetting klopt niet”, aldus Dominique. “Soms denken we: waar zijn we mee bezig?” Maar met gepaste trots en veel goesting werken ze ook op de Hoeve Jadoul hard verder.

Respectvol omgaan met seizoensarbeiders

Voldoende medewerkers voor de pluk vinden, dat lukt weer wel. Uit het buitenland, eerst Spanjaarden, dan Polen, Roemenen en Bulgaren. Bepaalde fruittelers werken ondertussen met Oekraïners. “En met slechts een handjevol Belgen, erg hé. In totaal zijn er een honderdtal seizoenarbeiders, 32 van hen kunnen bij ons logeren. Voor een goed begrip: ze verblijven niet in de gebouwen van het hoevetoerisme, maar elders op het bedrijf. We werken ook niet met uitzendbureaus of tussenpersonen. Ik vind het wel opmerkelijk dat werklozen van bij ons geen zin hebben om dat plukwerk te doen. We zijn enkele jaren geleden eens ingegaan op een vraag om 15 langdurig werklozen aan te werven. Binnen de week waren ze weer weg, dat was rampzalig. We vinden ook geen gemotiveerde jobstudenten meer, zij wensen op korte tijd veel te verdienen. Maar de barema’s zijn natuurlijk heel verschillend per sector.”

“We gaan heel zorgzaam om met alle medewerkers”, zegt Dominique. “We halen de logerende seizoenarbeiders bijvoorbeeld af op de luchthaven, gaan er mee naar de tandarts als het nodig is. We proberen een vlotte relatie met hen op te bouwen, met wederzijds begrip. Wij hebben hen nodig, en zij hebben ons nodig. Alles draait rond respect, in alles wat je onderneemt. Die verantwoordelijkheid nemen we, het is geven en nemen. En dat ze willen terugkomen, is een signaal dat het hier goed is.”

De fruitpluk blijft altijd spannend, en vooral heel druk. “Het is het resultaat van een jaar lang hard werken. Onze examens. Maar de uitslag krijgen we pas na het sorteren. Dan merken we dat er bijvoorbeeld te veel vingerafdrukken staan op het fruit, en dan vloeken we wel eens. Tijdens de pluk is iedereen attent dat alles correct verloopt, maar of dat daadwerkelijk zo was, merk je pas vele maanden later.”

Correcte prijs gewenst

Een goede oogst is belangrijk. Maar dat is de prijs nog veel meer. “Daar hebben we geen vat op. Ik vind het jammer dat er zoveel wordt geïmporteerd. We zouden veel chauvinistischer moeten zijn: laten we eerst onze vruchten verkopen, vooraleer er massaal geïmporteerd wordt.”

We zouden veel chauvinistischer moeten zijn: laten we eerst onze vruchten verkopen, vooraleer er massaal geïmporteerd wordt.
We zouden veel chauvinistischer moeten zijn: laten we eerst onze vruchten verkopen, vooraleer er massaal geïmporteerd wordt. - Foto: LV

“Maar anderzijds zijn we ook trots dat we zelf kunnen exporteren. Dat wringt dus wel eens, ja. Ik weet echter zeker dat onze landbouwproducten veel te weinig zichtbaar zijn in onze warenhuizen. Daarbovenop krijgen buitenlandse landbouwproducten die hier in ons land worden verpakt… een Belgisch vlagje. Voor klanten zijn dat Belgische landbouwproducten. Niet dus.”

“De consument vraagt een lage prijs, zegt men. Het zijn echter retailers die buitenlandse producten importeren om tegen een lage prijs te kunnen verkopen. Dat is toch een belangrijke nuance. Door onze rondleidingen begrijpen bezoekers meer wat we doen. En als ze producten proeven, vinden ze die van bij ons allemaal veel lekkerder. Omdat ze veel verser zijn. Wij doen alles met respect: aanplant, snoeien, pluk, sorteren, verpakken… Is dan een correcte prijs te veel gevraagd?”

Trots zijn op de eigen producten, en dan mag het al iets meer kosten. “Zorg er nu toch eens voor dat die hardwerkende Belgische landbouwer op een correcte manier zijn boterham kan verdienen. Er zijn acties voor boeren in het zuiden, en daar is niks mis mee. Doen we dat voldoende voor onze eigen mensen? Het gaat vaak om de mentaliteit. Of een gebrek aan de juiste mentaliteit.”

Gangbare productie

Nog dit: voor bio lopen ze op de Hoeve Jadoul niet warm. “Dat is niet rendabel, het is niet de manier van boeren waar wij voor staan. Wij produceren ook mooie en gezonde producten. Wij sproeien tijdens het jaar en hebben bij de pluk soms nul residu. Daarentegen gebruiken de bioboeren koper, zink en zwavel. Er zijn voorbeelden in Frankrijk bekend waar biodruiven worden geteeld, maar waar de grond zwaar vervuild is door die metalen. Er is daar toch minstens sprake van een zwaar probleem, niet? Maar daar staat de consument soms niet bij stil. Dat zijn valse ideeën rond het biogegeven. Maar uiteraard is iedereen vrij om zijn of haar bedrijfsvoering zelf te kiezen. Daar hebben wij geen oordeel over te vellen.”

Het enige wat ik zeker weet, is dat ik biologische druiven en vijgen oogst op de binnenkoer”, lacht Dominique. “Daar kom ik niet aan. En ik zie wat die geven. Dit jaar heb ik veel geluk. Maar inderdaad, daar moeten we niet van leven. Wij zijn misschien meer bio dan sommige bioboeren die zware metalen gebruiken. Een mens heeft ook geneesmiddelen nodig, en planten ook. Je moet daar heel bewust en correct mee omgaan. Respect, ja. Daar draait het ook hier rond.”

Lieven Vancoillie

Lees ook in Actueel

Meer artikelen bekijken