Edito: het kind en het badwater
In enkele maanden tijd heeft het coronavirus de wereld veranderd. Links en rechts klinkt vanuit progressieve hoek de roep dat we alles dicht bij huis moeten produceren. Wie had kunnen denken dat een variant op het ‘America First’-principe van Donald Trump populair zou worden aan de andere kant van de Atlantische Oceaan?
Meer productie dicht bij huis is goed, maar we moeten ook oppassen. De grote voordelen van internationale samenwerking zijn snel vergeten. Het marktmechanisme stuurt de productie naar plekken waar die het meest doelmatig lukt. Het maakt staten ook afhankelijk van elkaar; hierdoor zullen eventuele conflicten eerder vreedzaam worden opgelost.
De roep om productie naar huis te halen klinkt het luidst als het gaat om bescherming voor medisch en verzorgend personeel. Ook voor de landbouw is de situatie echter risicovol. Als het aankomt op veterinaire producten, voedersupplementen en werkzame stoffen in gewasbeschermingsmiddelen, zijn we bijvoorbeeld zeer afhankelijk van China geworden. Nu al wordt gewaarschuwd dat veehouders bepaalde supplementen mogelijk niet in normale volumes kunnen gebruiken. De overheid zal dus zeker moeten nadenken over het aanleggen van strategische voorraden.
Die nieuwe tractor komt misschien ook wat later. Het blijkt tijdens een pandemie lastig om componenten uit diverse landen op 1 plek te krijgen. Waarschijnlijk zullen de stocks die bedrijven aanhouden op hun sites groter worden, en zal het aantal plekken waar componenten vandaan komen, verminderen. Wat de arbeid betreft: daar zal een duurzame oplossing moeten worden gezocht, ook omdat de arbeiders die nu uit Oost-Europa komen op een gegeven moment te rijk zijn om te komen, of toch in minder grote aantallen.
Binnen alternatieve boerenkringen en ook bij een deel van de ‘bewuste’ consumenten wordt de crisis niet verspild. Voor hen is de coronacrisis een aanleiding om bijvoorbeeld soja uit Zuid-Amerika en de VS te vervangen. Maar tegen welke prijs en in welke mate kunnen we eiwitten dichtbij produceren?
Wat agrarische producten betreft, wordt opgeroepen de productievolumes te gaan sturen en meer te mikken op consumptie van eigen product. Eet meer appels en peren uit eigen land, nu ze niet zo gemakkelijk naar China kunnen, vindt een Europarlementariër. Op Twitter wordt schande gesproken van een Nederlandse vrachtwagen die bloemen en planten aflevert bij een Belgisch tuincentrum, terwijl de Vlaamse telers miljoenen met bloed, zweet en tranen geteelde producten tot compost maken.
Een extra dosis Belgische producten kopen nu het slecht gaat, is solidariteit. Als we na de crisis het handelssysteem overboord gooien, een systeem dat onze Vlaamse exportlandbouw enorm veel heeft opgeleverd, dan verliezen we ook een deel van onze welvaart. Het idee dat we vooral moeten produceren waar het doelmatig kan, mag niet zomaar doodverklaard worden. Dat is in ons eigen belang.
