De droogte van de zomer van 2018 en ook 2019 leidde tot een aanzienlijk watertekort in de landbouwsector en deed de vraag naar een meer duurzaam en efficiënt waterbeheer enkel stijgen. “Ook de huidige droogte doet ons beseffen dat een duurzaam watergebruik actueler is dan ooit. Meer en meer zullen periodes met extreme neerslag en droogte elkaar afwisselen”, zegt Bart Merckaert van het departement Landbouw & Visserij.
1. Druppelirrigatie
Een eerste demoproject ‘Demonstratie van druppelirrigatie in groenten en fruit’ toonde aan dat druppelirrigatie één van de meest efficiënte manieren van irrigatie is. “Er is immers minder waterverdamping via het bodemoppervlak, omdat er slechts een kleine strook van de bodem nat gemaakt wordt. Bovendien is er een lager debiet vereist in vergelijking met haspelberegening. Daardoor is het mogelijk om water van ondiepe grondwaterlagen te gebruiken. Vooral meerjarige teelten (peer, appel asperges, blauwe bes …) en teelten die nood hebben aan veel water (aardbei, selder, venkel, courgette, prei…) hebben baat bij druppelirrigatie.”
2. Beredeneerd beregenen
In het tweede demoproject ‘Beredeneerd beregenen van openluchtgroenten en aardappelen’ werd een beregeningstool ontwikkeld die wordt aangestuurd door bodemsensoren. “Op die manier kunnen landbouwers de kostprijs van beregenen bepalen, rekening houdend met de variabele en vaste kosten en of water al dan niet moet worden aangevoerd. Dit demonstratieproject focuste zich verder op het geven van advies rond de verschillende irrigatietechnieken, de vereiste waterkwaliteit om gewasschade of opbrengstverlies te voorkomen, wateropslag, waterbeschikbaarheid, het optimale tijdstip van irrigeren en de afweging kostprijs-rendement.”
3. Opvang en hergebruik
Het derde demoproject ‘Praktijkhaalbare opvang en hergebruik van water op trayvelden aardbei zonder milieubelastende lozing’ zet in op demonstratie van trayvelden met een zo gesloten mogelijke waterstroom. Een rekenblad om de opvangcapaciteit in silo’s te berekenen, gecombineerd met de correcte ontsmettercapaciteit, werd ontwikkeld. “Al het water kan hergebruikt worden op het trayveld zelf, zodat hergebruik in de productieteelten niet nodig is. Regenwater en gietwater worden op het veld opgevangen om na ontsmetting te hergebruiken als gietwater. In de plaats van putwater kan de teler grotendeels gebruikmaken van regenwater en van het hergebruikte water.” De combinatie van grootte van trayveld, opvangcapaciteit, pompcapaciteit en ontsmettercapaciteit bepaalt in welke mate de waterstroom als gesloten beschouwd kan worden. Overloop en zeker lozing kan in heel grote mate vermeden worden met een goede combinatie.
4. Slim Omgaan met Spuistroom
Spuistroom is het overtollige voedingswater, afkomstig van de teelt van planten op groeimedium, dat niet langer in het teeltsysteem gebruikt wordt. Het komt algemeen voor in de glastuinbouw. In het vierde demoproject ‘S.O.Spuistroom (Slim Omgaan met Spuistroom)’ werden telers vertrouwd gemaakt met vooruitstrevende zuiveringstechnologieën om drainwater te hergebruiken en dus spuistroom te reduceren. “Spuistroom heeft een restwaarde, niet alleen door de meststoffen, maar ook door de financiële waarde van het water. Een rekenmodule werd ontwikkeld om de waarde van spuistroom te bepalen. De module maakt het voor telers mogelijk om te bekijken of en welke investeringen voor spuistroomreductie lonen.”
5. Het onzichtbare goud
In het demoproject ‘Goed drinkwater, het onzichtbare goud op een veeteeltbedrijf’ werd de afgelopen twee jaar gefocust op de drinkwaterkwaliteit in de veehouderij. “Er werd niet enkel ingezet op sensibilisering, maar er werd zeer veel aandacht besteed aan het informeren omtrent de mogelijkheden van alternatieve, minder kwetsbare, waterbronnen zoals regenwater, open put water of ondiep grondwater. Een online tool laat de veehouder eenvoudig zien wat de te verwachten kwaliteit is van elke waterbron en wat de belangrijkste aandachtspunten zijn van een gekozen waterbron. Zo kan dan gericht gekozen worden voor de gepaste waterbehandelingstechniek.”
Land- en tuinbouwers die graag meer informatie wensen over één van bovenstaande demoprojecten, kunnen terecht op de website van het departement Landbouw & Visserij.
Lieven Vancoillie
