Om 7:45 uur rolden 30 tractoren onder begeleiding van de politie naar de Milcobel-fabriek in het West-Vlaamse Langemark. In de fabriek wordt onder meer mozzarella gemaakt en is Milcobel’s ijsjesdochter Ysco gevestigd. Het doel: zicht op een betere melkprijs en duidelijk maken dat het de melkveehouders ernst is. Geen sinecure, want de Milcobel-prijs ligt al een hele periode euro’s achter bij concurrenten als LDA, Arla en FrieslandCampina. “Er zijn voldoende CEO’s met mooie praatjes gepasseerd”, zegt een aanwezige boer die niet met de naam in de krant wil. “We willen concreet weten hoe of dat ze vooruit willen.”
De politie is met opvallend groot materieel uitgerukt. Een pantservoertuig verspert de inrit van een parking van Milcobel en een busje een andere ingang. De boeren hebben geen intentie het terrein op te rijden en de stemming is opgelaten maar rustig. Niemand is voor rellen gekomen. De politieaanwezigheid lijkt dus overdreven. Maar ruim 10 jaar geleden was er toch wel commotie, was de sfeer grimmiger. Toen stonden geen 30 maar 200 trekkers bij het terrein, weet de aanwezige ABS-voorzitter Hendrik Vandamme nog.
De politiecommandant - regelmatig in overleg met de burgemeester - vindt niet dat er een overkill aan politie is “Wie wist gisteren hoeveel er vandaag komen? Tientallen of toch honderden? Beter een paar agenten teveel, dan een paar te weinig. Dit soort dingen gaat bijna altijd goed, maar als het een keer niet goed gaat, gaat het goed mis. Bovendien moeten de coronamaatregelen worden gerespecteerd.” Dus staan 7 agenten in ‘riot gear’ opgesteld bij de ingang,; één met een hond. Enkele agenten in burgerkleding houden de groep demonstranten van links, rechts en van achter in de gaten. Eén is gewapend met een fototoestel om eventuele strafbare feiten vast te leggen.
ABS ondersteunt de actie, onder meer door de initiatiefnemers wegwijs te maken in hoe je zoiets opzet, de pers benadert etc. “Dat er zoveel jaar geleden al geprotesteerd werd, zegt wel iets”, zegt Vandamme. Milcobel betaalt te vaak een slechte melkprijs, vindt hij, en zet als grootste melkerij in ons land de toon. Boerenbond vaardigde niemand af, maar Sonja De Becker laat als voorzitter van de organisatie wel een persbericht uitgaan waarin ze aangeeft de problematiek te verstaan: “het is duidelijk dat de prestaties van het bedrijf beter moeten. De huidige melkprijsvorming van Milcobel brengt de liquiditeitspositie van individuele bedrijven in gevaar. Dit is onaanvaardbaar.”
Wie wel/niet naar binnen?
Zodra de landbouwers zijn geparkeerd begint een diplomatieke strijd. Milcobel wil 5 landbouwers binnen ontvangen voor een gesprek met de aanwezige CEO Nils van Dam, bestuursvoorzitter Betty Eeckhaut en directeur ‘milk & farms’ Eddy Leloup. Zo is het volgens hen al eerder afgesproken. De boeren eisen eerst dat Milcobel iedereen binnen uitnodigt, en als dat op coronabezwaren stuit dat het drietal naar buiten komt. Het drietal vindt dat in de buitenlucht met een groot aantal landbouwers tegelijk geen zinvolle dialoog gevoerd kan worden, en houdt voet bij stuk. Het proces duurt lang - om 9 uur komt voorzitter Eeckhout, zelf ook een melkveehoudster, naar buiten om te pleiten.
Pakweg een halfuur later gaat dan toch een delegatie naar binnen, om iets na 11 uur naar buiten te komen. Kristof en Steven leggen aan de wachtende boeren kort uit dat de directie beterschap belooft. Niet direct overigens, want de top wil geen concrete melkprijs noemen. Maar men sprak wel van een grote omslag die gemaakt moet worden in de komende periode, en vraagt om een beetje geduld. Een beetje geduld is ook wat ze krijgen van de 2 initiatiefnemers van de demonstratie: tot december, en als het niet beter gaat, dan demonstreren ze weer.
Teveel bulk, te hoge kosten
In een persgesprek na afloop van de actie toont CEO Nils van Dam vooral begrip voor de actie. “Een landbouwer zei me dat hij 0 euro verdient. Niemand wil voor 0 euro werken.” Een vroeger vaak gehoorde verdediging van Milcobel dat de vaak geciteerde Europese melkprijsvergelijking van de Nederlandse boerenorganisatie LTO niet deugt, werpt hij van zich. Het is waar dat de productmix verschilt per zuivelbedrijf, de gemiddelde leveringsvolumes verschillen wat per land... “Maar ik vind vergelijken zinvol. Niets is 100% vergelijkbaar maar het hebben van een referentie is belangrijk.”
Naar welke melkprijs hij precies toe wil werken? “Ik heb natuurlijk een referentie in mijn hoofd, maar die deel ik vandaag niet.”
Van Dam soms meerdere redenen op voor de lage melkprijs. De belangrijkste is dat Milcobel relatief afhankelijk is van de afzet van bulkproducten. Grondstoffen die bijvoorbeeld via de spotmarkt hun weg vinden. Solarec - eigendom van Laiterie des Ardennes - is ook vooral een grondstoffenspeler maar levert meer voor private label. Uiteindelijk moet Milcobel werken aan sterke merken, aldus van Dam, en grondstoffen ook voor een betere prijs verkopen. Het is ook noodzakelijk want in de afgelopen jaren trokken al heel wat boeren naar de Waalse concurrent.
De noodzaak voor deze omslag werd ook wel door vorige CEO’s genoemd. Waarom zou het nu wel lukken? “Mensen zeggen nu dat ze mij persoonlijk niks kwalijk nemen omdat ik pas net begonnen ben. Tegelijk hoor ik terecht dat er al meer CEO’s de revue zijn gepasseerd met beloftes. Ik zeg: geef me een kans, en reken me af op mijn daden.” Eind oktober dan wel begin november wordt een nieuw strategisch plan uitgerold. Dat is al zo goed als klaar maar wordt nog niet breed gedeeld omdat er nog een aantal beslissingen moeten genomen worden op niveau van de Raad van Bestuur, aldus van Dam. “Er is een bepaalde sequentie die we moeten respecteren. Uiteindelijk worden alle leden hierover, in volledigheid, geïnformeerd. Ik denk dat ons plan ambitieus is.”
Een tweede reden ligt in de kostenstructuur. Van Dam trad pas 3 maanden geleden aan. Al 6 weken na zijn aantreden werd de structuur vereenvoudigd, legt hij uit, waar ook meteen op niveau van het top management een besparing van 10% gerealiseerd werd. Van Dam legt uit dat in samenwerking met consultancybureau McKinsey een kostenbesparingsplan wordt uitgerold dat vanaf 2025 50 miljoen euro minder aan vaste kosten moet opleveren. “Die besparingen bouwen natuurlijk op”, legt hij uit. “Dus ook in 2021, 2022, 2023 en 2024 zullen miljoenen bespaard worden.”
Van Dam noemt meer zaken, zoals een vacaturestop en het opnieuw negotiëren van verzekeringscontracten en logistiek. Aan de inkoopkant zijn blijkbaar fouten gemaakt.
Vertrouwen in de toekomst
Van Dam sluit af door de hoop uit te spreken dat leden en management snel elkaar weer positieve energie kunnen geven. “Die energie komt er zodra we zaken op orde hebben. Dat schept vertrouwen, en dan kun je verder bouwen. Ik geloof in Milcobel, daarom heb ik deze job aangenomen. Het bedrijf heeft een aantal prachtige troeven. Het is een prachtig bedrijf dat veel te weinig bekend is. Milcobel is goed voor 1,3 miljard euro omzet waarvan 1 miljard wordt gerealiseerd met export. Daarmee is het één van de grootste Belgische exportbedrijven. Ysco is de op één na grootste ijsjesmaker voor private label in heel Europa. We zijn Europees top 3 in mozzarella, een markt die nu moeilijk is maar gaat opveren, en wereldwijd top 5. Er zijn de Brugge kazen...”
Een opener coöperatie
Opvallend is dat de aanwezige landbouwers, zelfs de initiatiefnemers, niet met naam en toenaam in de krant willen. Ze zijn nota bene mede-eigenaars van Milcobel. De ook nog maar pas verkozen voorzitter Betty Eeckhout vindt het jammer dat de algemene sfeer niet goed genoemd kan worden. “Het vertrouwen is voor een stuk verloren gegaan. In de communicatie hebben we een probleem dat opgelost moet worden. De structuur is misschien te log, waardoor boeren zich niet gehoord voelen.”
