‘Ook als akkerbouwer blijft het industriële bloed stromen’

De Kruisberghoeve in Arendonk is een landbouwbedrijf met drie takken, namelijk het telen van akkerbouwgewassen, het composteren van groenafval en spoelen van allerlei landbouwproducten. "Mijn grootvader heeft deze gronden gekocht en ontwikkeld samen met de Nederlandse Heidemij in 1946. Heel bijzonder is dat De Kruisberghoeve gebouwd is naar het poldermodel van een Groningse boerderij, evenals de schuur en de koeienschuur," zegt vader Jean-Louis de Cartier als we in het kantoor van het bedrijf zitten. "Heel bijzonder is trouwens dat de gronden in die tijd al gedraineerd waren." Paul en Stéphane de Cartier helpen vader Jean-Louis ondertussen volop mee om het bedrijf over te nemen.

Zowel de overgrootvader als de grootvader van De Cartier waren grootindustrieel. Jean-Louis: "Wij stammen dus uit een familie van grootindustriëlen. Wij heten de Cartier – de Marchienne en woonden voor 150 jaar geleden in het Belgische Charleroi." De familie is nog steeds aandeelhouder van de Eternit-fabrieken. Als kind wilde Jean-Louis echter al boer worden, waarbij de akkerbouw hem het meest lag. Omdat de familie ook al landbouw- gronden had, was er de mogelijkheid om akkerbouwer te worden.

Snel uitgebreid

Zijn agrarische opleiding deed Jean-Louis in Carlsbourg. Daarna begon hij op 19-jarige leeftijd op het ouderlijk bedrijf. In 1982 nam hij het landbouwbedrijf over van zijn moeder. Het bedrijf was in die jaren zestig hectare groot en er werden vooral granen geteeld, zoals gerst en tarwe en een beetje suikerbieten, zo'n tien hectare. In die begintijd leverde dat niet heel veel inkomen op, maar al snel breidde de jonge akkerbouwer zijn bedrijf uit naar 120 hectare. In 1983 begon hij met vollegrondsgroenten, zoals erwten, schorseneren, wortelen en erwtenbonen. Jean-Louis: "Maar ik heb altijd gekozen voor de industrieteelt. Rechtstreeks leveren aan de consument heb ik nooit overwogen. Grote aantallen producten leveren aan de industrie heeft mijn voorkeur."

In 1991 besloot Jean-Louis met een groentenwasserij te beginnen. Omdat het een dermate grote investering was, deed de akkerbouwer dit in samenwerking met La Corbeille, producent van groente- en fruitconserven. La Corbeille leverde tevens een aantal machines, kennis en deed de begeleiding. "Wij hebben altijd een open en goede samenwerking gehad met deze producent van groente- en fruitconserven, bijvoorbeeld op het moment dat we begonnen met schorseneren," aldus Jean-Louis. In 1992 kwam Jos Sweere in het bedrijf, nu zo'n dertig jaar geleden. Omdat Jean-Louis inmiddels een flink aantal bestuurlijke functies op zich genomen had van bedrijven die nog in de familie zijn, werd Jos bedrijfsleider van het akkerbouwbedrijf. Jos richtte zich gelijk op de uitbouw van zowel het akkerbouwbedrijf als de wasserij.

Ook aardappels wassen

Rond 1992 verwerkte De Kruisberghoeve inmiddels al zo'n 5.000 ton groenten. Jean-Louis: "Dat we met een wasserij begonnen zijn, is omdat we tot de conclusie kwamen dat de gronden hier rondom Arendonk niet de beste gronden voor akkerbouw zijn. Dat we met de groentewasserij begonnen zijn, is dus een combinatie van een beetje noodzaak en opportuniteit. Ook ingenieurs van La Corbeille hebben ons gestimuleerd om een wasserij te beginnen." Van de in totaal 130 hectare wortelen wordt 80 hectare op eigen gronden geteeld.

Evenals 200 hectare industrieaardappels, 80 hectare suikerbieten, tien hectare gerst en 25 hectare uien, zowel zaai- als plantuien wegens de werkverspreiding. Verder nog zeventig hectare suikerbieten en tien hectare graan voor de vruchtwisseling en nog wat mais voor veehouders. Bij de aardappels telen ze overwegend Fontane en verder nog dertig hectare vroege Forza's en Seniora's. Ook het experimenteren met het telen van nieuwe gewassen durft De Kruisberghoeve aan. Zo wordt er dit jaar voor het eerst een paar hectare pastinaak geteeld. Jean-Louis: "Eenvoudigweg omdat er groei zit in deze afzetmarkt."

In 1993 was het een slecht aardappeljaar, vandaar dat de Arendonkse akkerbouwer begon met het wassen van aardappels. Een beetje tot hun eigen verbazing bleken ze al de benodigde zoutbak hiervoor te hebben. Door middel van een zoutbak haal je de slechte aardappels, de zogeheten drijvers, eruit. In de wasserij werd vorig jaar ongeveer een miljoen euro geïnvesteerd. Een laatste update aan de wassers is een laserbox en een optische scanner. De wassers hebben nu zowel een camera als laserdetector om het product te controleren. Inmiddels wassen ze ook heel veel aardappels voor derden.

Zo wassen ze inmiddels zelfs wortelen geteeld in de Nederlandse provincie Drenthe, maar krijgen ze ook zoete aardappels uit Zuid-Afrika, die ze importeren en vervolgens vermarkten. Jean-Louis: "Zodoende kun je bij McDonald's tegenwoordig kiezen voor zoete of gewone aardappel. Wij leveren alles ‘just-in-time’ zoals dat zo mooi heet." Maar ook veel appels uit Frankrijk worden bij het bedrijf gewassen. Van deze appels wordt vervolgens cider gemaakt voor de Belgische en Engelse markt.

Bijzondere Grimme Varitron

De aardappels leveren ze aan Farm Frites en Agristo. In 1989 werd een nieuwe bewaarloods gebouwd voor 1300 ton aardappels, waardoor ze nu in totaal 3.500 ton aardappels kunnen verwerken. Ze hebben diverse soorten bewaar- en koelcellen. Jos: "Drie bewaarcellen voor 3000 ton winterwortelen en één mechanische pootgoedcel voor 1500 ton pootgoed. Iedereen kan hier stockeren. Eén maand van het jaar in de zomer gebruiken we de koelunits voor de wortelen en in de winter gebruiken we deze units voor de aardappels en de winterpeen." In 2018 is een splinternieuwe werkplaats en koeling gebouwd voor 3.000 ton producten.

Bij de overname van het akkerbouwbedrijf in 1982 was er wel een machinepark, maar voor slechts zo'n 60 hectare. Jean-Louis: "Dat hebben wij inmiddels natuurlijk enorm uitgebreid om de 450 hectare akkerbouwland te bewerken. Zo'n negentig procent van de werkzaamheden doen wij zelf. Ook mijn zoon Paul de Cartier doet veel van deze werkzaamheden." Alleen het zaaien en oogsten van de suikerbieten, het oogsten van het graan en het zaaien en rooien van de uien doet een loonwerker.

De Kruisberghoeve bouwt zelf op maat gemaakte machines voor het eigen bedrijf. Zo hebben ze een kappenspuit gemaakt om tussen de wortelen in te kunnen spuiten. Verder hebben ze in eigen beheer een kistenwasser ontwikkeld. Jean-Louis lachend: "En verder vrijwel alles wat in de wasserij staat, bedrijfsleider Jos bedenkt het en maakt het vervolgens ook."

Heel bijzonder is dat de Grimme Varitron 270 waar het bedrijf over beschikt, geschikt is voor zowel het rooien van aardappels als wortelen. Ieder jaar wordt de oogstmachine in oktober omgebouwd om wortelen te kunnen rooien. Het akkerbouwbedrijf werkt wat tractoren betreft vooral met New Holland en Fendt. Volgens Jean-Louis al zo’n vijftig jaar met Ford (New Holland). “Reden is ook dat tractordealer Van Tigchelt hier bijna om de hoek zit.”

Papierslib tegen stuiven

De lichte zandgronden van De Kruisberghoeve zijn in warme zomers, zoals dit jaar ook weer het geval was, erg droog. Vandaar dat er veel beregend moet worden. Het akkerbouwbedrijf heeft hiervoor zes grote Bauer-beregeningsmachines, waarvan er twee inmiddels aangestuurd kunnen worden door middel van een app. Het ploegen, zaaien en bespuiten van de gewassen gebeurt inmiddels met rtk-gps. Droge, lichte zandgronden betekent ook veel kans op stuiven. De Kruisberghoeve gebruikt een bijzondere methode om dit tegen te gaan. Zoon Paul de Cartier: “Wij gebruiken daarvoor papierslib dat wij over de akkers spuiten. Zo ontstaat er een harde korst waarmee het stuiven wordt voorkomen. We hebben het geprobeerd met compost, maar dat is arbeidsintensiever en bij heel droog weer, zoals ook dit jaar weer, gaat zelfs compost toch nog stuiven.”

Zoals gezegd heeft het bedrijf ook een composteeronderdeel. Ook hier wordt geïnnoveerd. Vandaar dat het bedrijf sinds dit jaar twee soorten compost heeft. Naast gewone compost gebruikt hij ook hoogwaardige biologische compost. Jean-Louis: “In de biologische compost zitten allerlei speciale toevoegingen. Wij leveren de twee soorten compost vooral aan Nederland en ons eigen land.”

Wat betreft de toekomst van De Kruisberghoeve zal het zich, volgens de familie De Cartier, vooral gaan richten op verbreding van het assortiment. Paul: “En een toegevoegde waarde leveren aan het product. Dat betekent: proberen om een deel van de toegevoegde waarde verderop in de keten meer naar je toe te trekken. En verder geldt: als wij mogelijkheden zien, dan spelen wij daar op in.” Andere items die momenteel spelen of steeds belangrijker worden, zijn natuurlijk corona en verder voedselveiligheid, betrouwbaarheid en traceerbaarheid. Dat zullen volgens de familie de items worden die de komende jaren steeds belangrijker worden. Het akkerbouwbedrijf gaat zich niet richten op het omschakelen naar biologische landbouw, maar het wil zich wel meer gaan richten op de dagverse markt.

Dick van Doorn