De Europese Commissie mag onderhandelingen aanvatten met Australië en Nieuw-Zeeland over nieuwe vrijhandelsakkoorden. Dat hebben de Europese ministers van Handel beslist op een bijeenkomst in Brussel. Australië en Nieuw-Zeeland hebben wat betreft de landbouw vooral offensieve belangen, en specifiek op het gebied van fruit, vlees en zuivel valt wat te vrezen. Eerder kondigde Nieuw-Zeeland aan vooral meer boter te willen exporteren naar de EU.
De EU gaat handelsbesprekingen aanvatten met zowel Australië als Nieuw-Zeeland. Doel is te komen tot lagere importtarieven - in veel gevallen zullen ze tot nul worden teruggeschroefd - en grotere importquota. Daarnaast zal mogelijk worden afgesproken om in het wetgevingstraject voor bijvoorbeeld voedselveiligheid of de veiligheid van een teelt samen te werken. "Deze akkoorden zullen voortbouwen op de succesvolle akkoorden met Canada, Japan, Singapore, Vietnam, Mexico en anderen. Zo breidt de alliantie van partners die gehecht zijn aan open en op regels gebaseerde wereldhandel verder uit",zei de voorzitter van de Europese Commissie Jean-Claude Juncker na het groene licht van de lidstaten.
Eurocommissaris Cecilia Malmström zal de onderhandelingen leiden, maar een overeenkomst zal moeten worden voorgelegd aan de lidstaten en het Europees Parlement. Alle lidstaten moeten akkoord gaan. In de Belgische situatie is groen licht van zowel Waalse als Vlaamse zijde noodzakelijk.
Contrast met VS
Het EU-beleid staat in schril contrast met dat van de VS. De Amerikaanse president Donald Trump zette onderhandelingen met de EU over een handelsverdrag in de ijskast en trok de VS terug uit een handelsalliantie voor landen rond de Stille Oceaan. Na bilateraal overleg pastten de VS en Zuid-Korea een bestaand handelsverdrag aan ten voordele van de VS. De VS onderhandelt ook nog met Mexico en Canada over aanpassing van NAFTA, en dreigt China met een handelsoorlog.
De nieuwe handelsakkoorden met Australië en Nieuw-Zeeland moeten handelsobstakels opruimen, douanerechten op goederen afschaffen, en een betere toegang tot diensten en overheidsopdrachten bieden. Volgens een mededeling van de Raad (waarin de regeringen van de lidstaten direct zijn vertegenwoordigd) zijn gemotoriseerde apparatuur, chemicaliën, machines, verwerkte voedingsmiddelen en diensten de sectoren die het meest baat zullen hebben bij de nieuwe overeenkomsten.
Bescherming landbouw
Het onderhandelingsmandaat voorziet volgens de Raad ook in de bescherming van kwetsbare sectoren, waarbij in de EU al snel wordt gedacht aan de landbouw. Het is precies vanwege de kwetsbaarheid van de landbouw dat Frankrijk, Ierland maar volgens het Australische televisiekanaal ook SBS News ook Belgiësceptisch staan tegenover de onderhandelingen. De Franse president Emmanuel Macron zei eerder dat de EU zich niet haast met Australië en Nieuw-Zeeland te gaan onderhandelen omdat de Franse landbouw dreigt te bezwijken onder de opstapeling van allerlei handelsverdragen.
Indien de sociale en economische principes van de EU gerespecteerd worden, is Macron volgens dagblad Le Figaro wel voorstander van een akkoord. Het zijn ook precies Frankrijk, Ierland en België die kritisch staan tegenover de lopende handelsbesprekingen met Mercosur, Zuid-Amerikaanse blok landen die vooral landbouwproducten uitvoeren.
Statistieken
De EU is de op twee na grootste handelspartner van Australië, een rijk land met 25 miljoen inwoners dat al sinds 2008 een partnerschapsakkoord met de EU heeft. In 2017 verhandelden beide zones voor €47,7 miljard. De EU voert vooral afgewerkte producten uit, zoals auto’s, en voert vanuit Australië minerale grondstoffen en landbouwproducten in. Het land is de derde grootste leverancier van rundvlees en nummer acht wat granen betreft, zo blijkt uit statistieken van de EU. Het land is met Nieuw-Zeeland hofleverancier van schapen- en geitenvlees.
De bilaterale handel met Nieuw-Zeeland, waar bijna 5 miljoen mensen wonen, bedroeg vorig jaar €8,7 miljard. In het geval van Nieuw-Zeeland worden vooral zuivel, appels, schapenvlees en wol uitgevoerd. Nieuw-Zeeland geldt als één van de meest liberale en exportgerichte economieën ter wereld. Het land steunde lang op de export naar het Verenigd Koninkrijk, maar verloor voor een goed deel een geprivilegeerde positie op die markt toen het Verenigd Koninkrijk in 1973 tot de EU toetrad. Het land is inmiddels voor de EU de vijfde grootste leverancier van rundvlees en samen met Zwitserland de belangrijkste zuivelleverancier.
Zowel Australië als Nieuw Zeeland zijn lid van de zogeheten Cairns-groep, die in het kader van de WTO pleit voor verregaand geliberaliseerde handel in landbouwproducten.
