Levensduurverlenging van melkvee levert geld op

Arbeidsorganisatie en mentaal welzijn zijn misschien niet zo voor de hand liggende onderwerpen voor een trefdag voor melkveehouders, maar dat zette alvast geen rem op het aantal deelnemers. Annelien Jonckheere van Indigo Koekelare ging de uitdaging aan om de aanwezige landbouwers een paar tools aan te reiken voor hun mentale veerkracht.

Veerkracht

“De melkveesector is niet gespaard gebleven van uitdagingen. Jullie hebben wel wat veerkracht nodig om overeind te blijven”, stak ze van wal. “In jullie beroep, in jullie sector hebben mensen niet geleerd om naar zichzelf te kijken of om stil te staan bij emoties. In jullie beroep moet er altijd verdergewerkt worden.

We moeten daarvoor niet de schuld leggen bij de vorige generaties. Jullie moeten niet klakkeloos overnemen wat zij gedaan hebben. Jullie kunnen ervoor kiezen om emoties toe te laten en om die niet af te wijzen of te vermijden.”

Praten over of praten met

“Jullie praten vaak over collega’s die het financieel of mentaal moeilijk hebben, maar zelden praten jullie met diegenen die het moeilijk hebben. Nochtans kan zo’n gesprek jezelf ook veerkracht geven.”

Humor

Humor en een positieve ingesteldheid zijn de beste wapens voor een goede mentale veerkracht, stelt Annelien. “Gebruik humor dan wel niet om de problemen toe te dekken. Je eigen positiviteit zal afstralen op de mensen rondom jou”, besluit Jonckheere.

Jan Hulsen van Vetvice had het op de trefdag over arbeidsprotocollen als efficiënt hulpmiddel. Meer dan vroeger komt er op elk melkveebedrijf wel eens een moment dat iemand anders de taken moet overnemen. Er zijn ook steeds meer grote melkveebedrijven die met extern personeel werken. Als je dat goed voorbereid hebt, kan dat heel vlot gebeuren.

Rust in je hoofd

“Een duidelijke planning geeft rust in je hoofd. Maak voor jezelf een overzichtelijk schema van alle taken op de boerderij en van de tijd die je voor elke taak nodig hebt. Als je een tijdsschema maakt voor iemand anders, plan dan voor maximaal 80% van de beschikbare tijd. Zo blijft er tijd over voor ‘los werk’. Dat zijn taken die ook moeten gebeuren, maar waarvoor je niet specifiek een volledig tijdsblok aanduidt.”

“Vermeld in je arbeidsprotocol heel exact wat je doet. Koeien zijn gewoontedieren en zij hebben geen begrip voor excuses of uitzonderingen. Elke uitzondering op de regel moet in het protocol staan. Niets is vanzelfsprekend. Richt elke werkplek op de boerderij zo in dat alles logisch georganiseerd is. Gereedschap moet klaarliggen op de plek waar je het gebruikt. Dat is een heel eenvoudige regel, maar ook een waartegen nog vaak gezondigd wordt. Als je daarmee 5 minuutjes uitspaart per dag, win je 30 uren per jaar.”

Een emmer kennis en een kruiwagen geduld

“Onthou ook dat elke nieuwe persoon die op jouw hoeve komt in principe vanaf nul begint. Je geeft hun een emmer kennis en een kruiwagen geduld. Je betrokken voelen bij een bedrijf is geen persoonskenmerk. Dat maak je zelf of dat breek je zelf. Werknemers veranderen niet van bedrijf, maar van baas”, stelt Hulsen.

Een langere levensduur loont, maar hoe krijgen we koeien die langer meegaan? Dat was het onderwerp dat Willem van Laarhoven op zich nam. “Levensduurverlenging bij melkkoeien levert geld op, maar je hebt er wel geduld voor nodig en je moet heel consequent te werk gaan”, stelt van Laarhoven.

Meer verdienen

“De meeropbrengst van een langere levensduur kan je niet zomaar aanwijzen in de boekhouding, maar ze is er wel. In de Verenigde Staten hadden melkkoeien begin de jaren 70 gemiddeld 2 lactaties. Door dat op te trekken naar 3 tot 5 lactaties verdienden de Amerikaanse melkveehouders 20% meer, onafhankelijk van de productie per koe. Wereldwijd ligt het aantal lactaties per koe gemiddeld op 3,25. In Vlaanderen en Nederland zal het gemiddelde aantal niet veel hoger liggen dan 4. Bij een optimale levensduur spreken we al van 8 lactaties of 9 levensjaren.”

Per koe bekijken wat kan

“Je moet altijd per dier bekijken wat er mogelijk en interessant is. Bij vroeg -rijpe koeien komt de piek in de productie vroeger, maar zakt de productie ook sneller dan bij andere koeien. Koeien die tot 100.000 kg melk produceren, zijn vaak eerder laat rijp, maar hebben een hogere gemiddelde productie van eiwit en vet. Dergelijke koeien kunnen tot 10 jaar oud of ouder worden en nog steeds een mooie productie halen.”

Tijdswinst

Koeien met een langere leefbaarheid hebben niet enkel financiële voordelen. “De veehouder heeft dan minder tijd nodig voor de jongveeopfok en krijgt zo meer tijd voor het behandelen van de probleemgevallen, die er altijd wel zijn. Per 110 koeien moet je 60 tot meer dan 400 uren minder arbeid verrichten als je inzet op een langere levensduur.”

Hogere arbeidsvreugde

Het werkplezier ligt volgens van Laarhoven bovendien hoger bij wie inzet op een koe met een langere leefbaarheid. “Er zijn minder verstoringen van het vaste werkritme. Er is minder gedoe met probleemkoeien. Als veehouder haal je er meer voldoening en waardering uit. Met oudere koeien is het ten slotte makkelijker werken.

Stel inzake het optrekken van de levensduur van je veestapel je eigen doelen en probeer dat zo realistisch mogelijk te doen, met kleine stappen. Mijn gouden regel is: doe een melkkoe pas weg als je zeker weet dat ze de volgende lactatie niet meer aankan of als je inschat dat haar productie lager zal liggen dan die van een vaars”, besluit van Laarhoven.

Filip Van der Linden