"We moeten de vergunningverlening weer op gang brengen. Voor mij staan realistische, haalbare en houdbare plannen daarbij voorop, zodat we ondernemers zekerheid kunnen bieden. Tegelijkertijd realiseer ik mij goed dat we veel van ondernemers zullen vragen. Het is goed dat we van start kunnen met de eerste maatregelen en dat er een basis ligt om op voort te bouwen”, zegt de Nederlandse minister van Landbouw Femke Wiersma van de BoerBurgerBeweging.
Maatregelen om op voort te bouwen
Het huidige vergunningssysteem is volgens het Nederlandse kabinet niet langer houdbaar. "Zelfs verduurzaming loopt vast en recreatieve activiteiten zoals wandeltochten komen in de knel. Daarom wil het kabinet na de zomer een nieuw vergunningsstelsel presenteren dat is gebaseerd op een beter inzicht in de staat van de natuur en in alle bijhorende drukfactoren”, zegt Wiersma. Ook kijkt het Nederlandse kabinet voor de langere termijn naar het herijken van Natura 2000-gebieden.
Behalve aanpassingen aan de wet- en regelgeving is ook stikstofreductie nodig. Het Nederlandse kabinet wil in 2035 een emissiereductie van 50% (industrie, mobiliteit en bouw) en van 42 tot 46% (landbouw) ten opzichte van 2019 realiseren. Eerder was 2030 als streefdatum ingesteld.
Om daartoe te komen, zijn maatregelen vastgesteld waarop het Nederlandse kabinet de komende weken zal voortbouwen. Alle sectoren dragen daaraan bij. Zo wil het kabinet in de industrie inzetten op de verdere verduurzaming van afvalverbrandingsinstallaties en op het intensiveren van de Aanpak Piekbelasting Industrie. Voor de landbouw zet het kabinet in op doelsturing, natuurlijk verloop en extra inzet van middelen rond bepaalde Natura 2000-gebieden. Voor mobiliteit denkt de Nederlandse regering aan het verduurzamen van de binnenvaart en het spoorgoederenvervoer in de Rotterdamse haven, aan het verduurzamen van wegverkeer en aan gebiedsgerichte trajectcontroles rondom stikstofgevoelige Natura 2000-gebieden.
Startpakket
Er zijn de afgelopen jaren volgens Wiersma al veel stappen gezet om stikstof te verminderen en natuur te herstellen, maar een structurele oplossing ontbreekt. "Twee rechterlijke uitspraken onderstrepen de urgentie. Daarom zet het kabinet op korte termijn in op een wetenschappelijk onderbouwde rekenkundige ondergrens en op het verbeteren van de natuurdoelanalyses en komt er rond de zomer een voorstel om de wettelijke omgevingswaarden aan te passen naar emissiedoelen.”
Voor het startpakket wordt 1,6 miljard euro vrijgemaakt, naast de 600 miljoen euro van de Voorjaarsnota. Uit dit startbedrag van 2,2 miljard euro wordt 200 miljoen euro beschikbaar gemaakt om doelsturing verder te ontwikkelen. Daarnaast werkt men aan een vrijwillige extensiveringsregeling voor de melkveehouderij, om zo de mestmarkt te verlichten en klimaat- en ammoniakdoelen te bereiken. Hier is 627 miljoen euro voor beschikbaar. Er komt een vrijwillige beëindigingsregeling voor veehouders die willen stoppen, bijvoorbeeld omdat ze geen bedrijfsopvolging hebben. Voor deze regeling is er 750 miljoen euro. Voor natuurherstel wordt 100 miljoen euro extra uitgetrokken.
Behalve deze algemene maatregelen gaat Nederland aan de slag in de gebieden waar de nood het hoogst is. Er wordt gestart op de Veluwe en in de Peel, gebieden met de meest urgente opgave. Er komen zones van 250 m rond stikstofgevoelige delen
Realisme vervangt ideologie
BBB-fractievoorzitter Caroline van der Plas is blij met de nieuwe stikstofplannen in Nederland. “Realisme vervangt ideologie. Vertrouwen vervangt dwang”, stelt ze daarbij.
“De reductie van de stikstofuitstoot verschuift van 2030 naar 2035, de kritische depositiewaarde (KDW) verdwijnt uit de wet, er komt een ondergrens van 1 mol, het vergunningenstelsel wordt volledig herzien en gedwongen uitkoop is niet langer aan de orde. Daarnaast wordt gewerkt aan een alternatief voor het omstreden Aerius-rekenmodel.
De KDW verdwijnt uit de wet. Tegelijk blijft beoordeling van stikstofeffecten onderdeel van de vergunningensystematiek. Er komt een rekenkundige ondergrens van 1 mol en de ontwikkeling van een nieuw, realistischer vergunningensysteem, gebaseerd op feitelijke natuurdata en op alle relevante drukfactoren. De focus op alleen stikstof verdwijnt daarmee. Er wordt gewerkt aan een alternatief voor Aerius. Tot die tijd blijft Aerius, maar wordt het kritisch geëvalueerd en verbeterd.”
Nieuw perspectief voor boeren
De herziening van het vergunningensysteem vormt de kern van het Nederlandse beleid. “Tegelijkertijd worden directe stappen gezet, zoals de ondergrens van 1 mol. Projecten die daaronder blijven, worden uitgezonderd van de vergunningplicht. In het derde kwartaal van dit jaar komt het kabinet met een voorstel voor een nieuw vergunningstelsel.
“Het nieuwe stelsel moet ook perspectief bieden voor ondernemers die te maken kregen met juridische uitspraken over intern salderen of PAS-meldingen. De legalisering van PAS-melders heeft daarbij prioriteit. Boeren staan zelf aan het roer bij stikstofreductie. Via doelsturing krijgen zij ruimte om met eigen keuzes de reductie te realiseren. Alles op vrijwillige basis”, stelt van der Plas.
De lasten worden evenwichtig verdeeld: ook industrie en mobiliteit (inclusief bouw) krijgen elk een reductiedoel van 50%. Daarmee wordt gebroken met het oude beleid waarin landbouw onevenredig werd belast,” zegt van der Plas.
Meer factoren dan enkel stikstof
De natuurdoelanalyses worden verbeterd. Er komen in Nederland kritische prestatie-indicatoren (KPI’s) voor natuurbeheerders zoals Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten. De focus komt te liggen op de feitelijke staat van natuurgebieden, inclusief drukfactoren als droogte en recreatie. Feiten, metingen, gebiedsgericht beleid en controle op terreinbeheerders zullen centraal staan. Er komt een pilot bij Staatsbosbeheer, waarbij kritischer wordt gekeken naar de effectiviteit van natuurbeheer. Op termijn moet er een herijking van Natura 2000-gebieden komen.
