Europa maakt 6,3 miljoen euro crisishulp vrij voor Belgische boeren
Om de risico’s van de oorlog in Oekraïne voor de Europese landbouwsector in te dammen, maakt de Europese Commissie een steunpakket van 500 miljoen euro vrij. 6,27 miljoen euro daarvan is voor Belgische landbouwers bestemd.
Omdat Europa voor veel landbouwproducten zelfvoorzienend is, is de voedselbevoorrading er momenteel niet in gevaar - in tegenstelling tot in andere werelddelen. Maar omdat de landbouwsector voor veel producten een netto-importeur is, is hij wel kwetsbaar voor de gevolgen van de oorlog. Zo dreigen hoge kosten de landbouwers voor productie-uitdagingen te stellen en bijgevolg ook de voedselprijzen op te drijven. Vlaams minister van Landbouw Hilde Crevits (CD&V) wijst er in die context op dat Oekraïne een belangrijk herkomstland is voor veel grondstoffen, gaande van kunstmest en zaaizaden, tot veevoeders en energiebronnen. Ze vroeg afgelopen maandag, op een vergadering met haar collega’s uit de andere lidstaten, al aan de Commissie om met steunmaatregelen te komen.
500 miljoen euro voor 27 lidstaten
De Commissie heeft dat pakket maatregelen nu klaar. Een element is een financiële injectie van 500 miljoen euro voor die producenten die met onhoudbaar hoge kosten te maken dreigen te krijgen. Hun producten riskeren geen afnemers meer te vinden. Om deze dreigende marktverstoring tegen te gaan, biedt de Commissie elk van de 27 lidstaten een enveloppe aan die ze kunnen aanwenden om met specifieke maatregelen die landbouwers te steunen die het hardste door de Oekraïne-crisis getroffen worden.
Voor België wordt 6,27 miljoen euro gereserveerd. Frankrijk (89 miljoen euro), Spanje (64 miljoen) en Duitsland (60 miljoen) zijn de grootste begunstigden. De lidstaten mogen die steun uitzonderlijk tot 200 procent aanvullen. Ten laatste op 30 juni moeten ze de Commissie op de hoogte brengen van de maatregelen die ze willen nemen.
Steun voor Vlaamse landbouwers
Crevits reageert tevreden op het Commissievoorstel. "Het is belangrijk dat we nu, op een moment dat de internationale aanvoer hapert, de Europese voedselproductie op peil kunnen houden", zegt ze. "Nu gaan we bekijken op welke manier we de Europese steun en flexibiliteit kunnen vertalen op een manier die onze Vlaamse landbouwers ten volle kan ondersteunen om maximaal en duurzaam te produceren."
Ook wil de Commissie een deel van de Europese rechtstreekse betalingen vervroegen en komen er specifieke interventies voor de sector van het varkensvlees. Vanaf 25 maart kan er steun voor de private opslag van vlees worden aangevraagd, op voorwaarde dat het twee tot vijf maanden uit de markt gehouden wordt. Er komt een tijdelijke uitzondering voor het telen van voedings- en voedselgewassen op grond die eigenlijk braak moet blijven liggen, terwijl de regels voor de import van dierenvoeding tijdelijk versoepeld worden.
Duurzaam?
Ondanks de voorgestelde uitzonderingen, zegt de Commissie dat haar plannen nog steeds binnen de Europese ’van boer tot bord’-strategie passen, die het voedselsysteem moet verduurzamen in het kader van de Green Deal. Maar daar is niet iedereen het mee eens. Zo gaan volgens Europees Parlementslid Sara Matthieu (Groen) de maatregelen gepaard met goede bedoelingen, maar creëren ze een omgekeerd effect. "De landbouwlobby en agrogiganten grijpen de oorlog in Oekraïne aan om de ambities van de Green Deal af te zwakken", zegt ze. De transitie naar een veerkrachtig en duurzaam landbouwbeleid moet net worden versneld. "We importeren vooral veevoeder en meststoffen die gemaakt zijn met fossiele brandstoffen uit Oekraïne en Rusland. De EU moet nu de kans grijpen om de overgang te maken van intensieve veehouderij en landbouw naar een duurzaam en lokaal voedselsysteem."
Zijn maatregelen voldoende?
Voor andere parlementsleden gaat de Commissie evenwel nog niet ver genoeg. "Ik roep de Commissie op om een tijdelijke uitzondering op het gebruik van herwonnen mest voor landbouw mogelijk te maken", zegt Tom Vandenkendelaere (CD&V). "Boeren zien hun factuur voor kunstmeststoffen verdriedubbelen en kunnen geen maanden meer wachten." Ook Hilde Vautmans (Open Vld) wil dat de limieten voor het gebruik van stikstof uit dierlijke mest worden verhoogd, in overeenstemming met de mestlimieten. "Zonder bemesting dreigen onze oogsten te halveren. De enorme prijsstijgingen én het dreigend tekort van meststoffen moeten urgent aangepakt worden."
Het Europees Parlement stemt vandaag een resolutie over het verzekeren van de bevoorradingszekerheid binnen en buiten de EU. Met haar maatregelen neemt ook de Commissie zich voor om de voedselzekerheid op plaatsen als Oekraïne, Noord-Afrika en het Midden-Oosten veilig te helpen stellen.
