“Met 4 robots halen onze koeien een melkproductie van 35 l”
Sonja Mertens en Kim Verheyen uit Turnhout vernieuwden en verlengden vorig jaar hun melkveestal. Een nieuwe loods werd bijgebouwd en ook de jongveestal wordt nog aangepakt. Het koppel zette met de verbouwingen optimaal in op licht, lucht en ruimte. Daarnaast is hun huis een deel van de melkveestal, waardoor ze vanuit de leefruimte recht op de dieren kijken.
Nadat Sonja en Kim mee in het bedrijf van de ouders van Sonja stapten, was er nood aan uitbreiding. In 2009 bouwden ze al een nieuwe melkveestal met 2 robots. Die werd nu verlengd, waardoor er plaats is voor dubbel zoveel koeien en 2 extra robots. Omdat het koppel zich graag optimaal inzet voor het milieu en koecomfort, zagen ze bij de verbouwingen niets over het hoofd.
Koekomfort
De stal is toekomstgericht gebouwd en voldoet daarmee aan alle milieunormen, maar dat is niet het enige waar Sonja en Kim op inzetten. Koecomfort is voor hen minstens even belangrijk. “Zo lang de koeien gelukkig zijn, ben ik dat ook”, zegt Kim. “Een ongelukkige koe produceert minder melk en dat is alleen maar nadelig voor de boer. Daarom maakten we verschillende keuzes met welzijn in het achterhoofd.
We kozen er onder andere voor om in het midden van de stal een strobox te plaatsen voor pas gekalfde koeien en voor oudere koeien of koeien die wat mank lopen. Nadat de koeien bij de melkrobot zijn geweest, passeren ze bij een selectiepoort, die hun al dan niet toegang geeft tot de strobox. Als blijkt dat de koe nog niet of niet goed gemolken is, wordt ze via een gangetje teruggestuurd naar de robots. Als de koe wel goed gemolken is en geen strobox nodig heeft, kan ze de stal in. De rest van de stal bestaat uit ligboxen met watermatrassen. We vonden het de beste optie om de strobox in het midden van de stal te plaatsen, zodat die koeien bij de groep blijven horen.”
Ventilatoren met beneveling
“We plaatsten ook ventilatoren met beneveling in de stal. Die hangen naast de voergang, net boven de roosters. Die plaatsing kozen we bewust, zodat er nooit vocht in de voergang zou kunnen lopen als er iets kapot gaat. De beneveling zweeft over de koeien zonder hen nat te maken en springt op wanneer het binnen warmer is dan 25°C.
Wat betreft verluchting kozen we in 2009 voor gordijnen aan de zijkanten van de stal die onderaan voor 98% dicht zijn en bovenaan voor 70%. Zo creëerden we meer luchtdoorstroming en licht. Bij de laatste verbouwingen is de stal verlengd en werd de achterste muur verplaatst. In het nieuwe gedeelte achteraan kozen we voor gordijnen die 100% dicht zijn, maar ook lichtdoorlatend, aangezien het transparant groen is. Zo kunnen wij vanuit ons huis op de weides achter de stal kijken. In de stal hangen 2 sensoren, die afzonderlijk de gordijnen bedienen in het oude en nieuwe gedeelte."
Droge koeien
“Ook de droge koeien verdienen volgens ons de beste zorgen en daarom zullen we de jongveestal deels ombouwen, om daar een nieuwe plaats te creëren voor de droge koeien”, legt Sonja uit. “Nu staan de droge koeien achteraan in de melkveestal, maar we willen hun meer comfort geven en hen beter in het oog kunnen houden. In de jongveestal is er die mogelijkheid.
Achteraan de jongveestal was er eerst een opslagruimte voor machines en voeder, maar vorig jaar bouwden we een nieuwe loods, waardoor we die oude opslagruimte nu kunnen gebruiken om de jongveestal uit te breiden. De nieuwe open loods doet dienst als voeropslag, stockage van machines en overdekte mestput met kelder.
De droge koeien zullen ligboxen en strohokken krijgen, en er zal een zandbox aanwezig zijn voor een koe die eens wat meer aandacht nodig heeft. De droge koeien zullen daar ook aan weidegang kunnen doen.
Als we onze originele plannen volgden, was de jongveestal nu al verbouwd, maar toen we de nieuwe maatregelen vanuit het stikstofakkoord hoorden, hebben we dat even on hold gezet. We wilden eerst weten wat de gevolgen voor ons bedrijf waren, aangezien we dicht bij het Vennengebied gelegen zijn. Ondertussen weten we dat we nog lang op meer informatie kunnen wachten, waardoor we de plannen terug in gang hebben gezet. We hebben nu eenmaal gerekend op die extra plaatsen voor de droge koeien en kunnen niet zomaar zonder”, vertelt Sonja.
Zelf getekende kalverhokken
Sonja en Kim vonden nergens de individuele kalverhokken die ze wilden, waardoor ze enkele jaren geleden een bestaand model lieten aanpassen naar hun wensen. De hokken moesten ruimer zijn dan voorzien was, zodat de kalveren iets langer individueel gehuisvest kunnen worden. Die maatregel nam het koppel om extra in te zetten op hygiëne en om zo mycoplasma tegen te gaan. Nu worden de kalveren een stuk minder snel ziek en hebben ze een veel betere groei.
Vorig jaar werd ook een nieuwe betonplaat onder de kalverhokken geplaatst, met daaronder 2 citernes van 15.000 l, één voor urine en sappen van de kalveren en één voor regenwater. De kalverhokken staan op een klein verhoog, waardoor de sappen gemakkelijk via enkele kleine gaatjes door de betonplaat kunnen sijpelen en zo de mestkelder in gaan.
Het koppel besloot ook om haken achteraan de kalverhokken te plaatsen die gemakkelijk te bevestigen zijn aan de bulldozer. Als de kalfjes naar de groepshuisvesting gaan, kunnen ze het kalf zo gemakkelijk samen met het hok verplaatsen, waarna het ook efficiënt werken is bij het leegmaken van de hokken aan de mestput.
Verdubbeling van veestapel
Het verdubbelen van de veestapel was een hele uitdaging voor Sonja en Kim. Vooral de zoektocht naar nieuwe koeien die aan hun eisen voldeden, was niet gemakkelijk. “Eens die nieuwe stal gebruiksklaar was, wilden wij die natuurlijk zo snel mogelijk laten renderen”, vertelt Kim. “Daarom spraken we al onze veehandelaars aan om voor ons mee uit te kijken naar nieuwe koeien.
We wilden heel graag zo’n 60-70 koeien van op één boerderij kopen, maar dat is niet gelukt. Soms kwamen er wel eens meer dan 70 koeien te koop bij een boer, maar die voldeden dan niet allemaal aan onze eisen. Na lange tijd vonden we via één van onze veehandelaars eindelijk koeien in Duitsland, maar die voldeden eigenlijk niet allemaal aan onze eisen. Toch kozen we er 50 uit. Onze stal moest immers gevuld geraken. We merkten al snel op dat die Duitse koeien pootproblemen hadden en dat ze kleiner waren dan onze koeien. Ze pasten zich wel vlot aan en gaven best veel melk.
Enkele dagen later kregen we een bericht van een andere veehandelaar dat hij een stapel koeien in Frankrijk kon kopen. Hij stuurde een filmpje van die koeien en we waren meteen verkocht. We verkochten 15 Duitse koeien en kochten 30 Franse koeien bij. Die koeien geven net als de Duitse koeien veel melk, maar hebben veel betere gehaltes. Het enige nadeel was dat die koeien uit een potstal en van weidegang kwamen, waardoor we hun met veel moeite, maar succesvol, de ligboxen moesten aanleren.”
Hoge melkproductie
De nieuwe stal heeft plaats voor 260 koeien, maar Sonja en Kim hebben voorlopig geen plannen om meer dan 240 koeien te houden. “We hebben afgesproken om voorlopig het aantal niet meer te verhogen, omdat we heel tevreden zijn van de liters en ook van de gehaltes van de melk”, vertelt Kim trots. “Toch streven we ernaar om de productie te laten toenemen. Mijn passie is fokkerij, en ik bestudeer daarom nauwkeurig alle nieuwe stieren die uitkomen. Zo maak ik zelf een selectie die ik kan inzetten op ons bedrijf.
Op dit moment geven onze koeien 34-35 l. De gehaltes liggen nu op 35 eiwit en 43 vet. Toen we nog 140 koeien hadden en 2 robots, gaven onze koeien 30-31 l melk. Dat lijkt ons een mooie vooruitgang, en dat zonder iets te veranderen aan het basisrantsoen. Wij zijn dus zeker en vast fans van robotmelken.”
Kim is na zijn studies gaan werken bij Agro Bedrijfshulp en heeft later nog als melkcontoleur gewerkt bij CRV. Tijdens die periode heeft hij verschillende melksystemen gezien, en zo is de keuze op robots gevallen. Net na school zijn we een keer allebei gaan melken in een carrouselstal, maar dat is echt niets voor ons. Naar mijn gevoel was werken met een carrousel bandwerk. Na 3 maanden wist ik zeker dat ik nog liever in een fabriek zou werken, waar ik een vast inkomen heb en minder fysieke gevolgen ondervind aan mijn rug en schouders.”
Van kalf tot koe en van koe tot koeltank
Sonja geeft al sinds haar 16de rondleidingen aan kinderen en volwassenen op het melkveebedrijf. “Ik vind het heel belangrijk dat mensen een correct beeld hebben van de landbouw. In de media komt te veel negatief nieuws, dus het is aan ons om ook goede verhalen onder de aandacht te brengen.
Er werden al rondleidingen georganiseerd in samenwerking met Plattelandsklassen en Melk4kids. Via die weg kwamen gemiddeld 450 kinderen per jaar langs op het bedrijf. Iedereen die langskomt, krijgt heel het bedrijf te zien en ook de nodige uitleg van kalf tot koe en van koe tot koeltank.”
Opvolging onzeker
Sonja en Kim leerden elkaar op school kennen toen ze respectievelijk 15 en 17 jaar oud waren. Ondertussen zijn ze bijna 20 jaar samen en 10 jaar getrouwd. Ze hebben 2 kinderen, Rens (9) en Ester (6), die het helemaal geweldig vinden dat ze in de stal wonen. Rens heeft een heel landbouwbedrijf gebouwd in zijn speelhoek, met machines, loodsen, sleufsilo’s en een stal met zelfs ligboxen. “Rens heeft bijna alles wat nodig is op een echt landbouwbedrijf, het enige dat hij nog graag zou hebben is een culter”, lacht Sonja.
Het is wel duidelijk dat Rens later graag zelf boer zou worden, maar het gezin is heel bang voor de uitkomst van het nieuwe stikstofakkoord en welke invloed dat heeft op landbouwers in het Turnhouts Vennengebied. Daar zitten ze immers pal in.
“Rens is nog jong, maar hij beseft heel goed wat er aan de hand is”, zegt Sonja. “Elke dag vraagt hij of we al weten of hij later ook boer kan worden. Hij kan onze gesprekken volgen en weet dat de toekomst van ons familiebedrijf op het spel staat. Toen we in februari naar de persconferentie over het stikstofakkoord aan het kijken waren en het slechte nieuws hoorden over het Turnhouts Vennengebied, schoten de tranen in onze ogen, en ook Rens begon te huilen. Met de pakkende woorden: "Mama, kan ik hier nu nooit boer worden?”
Voorlopig hebben we een groen bedrijf volgens de PAS, dus toen we in december 2020 een vergunning aanvroegen, hebben we die ook zonder problemen van de eerste keer gekregen. In september deden we de aanvraag, en in december hadden we de vergunning. We hebben van niemand klachten gekregen, want onze plannen strookten volledig met de wetgeving, en waren heel gunstig voor het koecomfort. In februari hoorden we dan plots dat de zoekzones in het Turnhouts Vennengebied vergroot kunnen worden, waardoor er toch nog een kans is dat ons bedrijf in het rode gebied zou vallen. Dat sloeg in als een bom. Ik hoop echt dat we snel meer duidelijkheid krijgen, maar daar vrees ik voor. Wij blijven alleszins vooruitkijken en hopen op een mooie toekomst voor onze kinderen.”
