Grauwe kiekendief broedt opnieuw in de Westhoek

De grauwe kiekendief is een beschermde roofvogel die in Vlaanderen uiterst zelden broedt. Het is een prachtige roofvogel die zijn nest in open landbouwgebieden maakt, als er voldoende voedsel beschikbaar en nestgelegenheid aanwezig is. Veldmuizen staan bovenaan op het menu van de vogel. De kiekendieven beginnen binnenkort aan hun tocht naar hun overwinteringsgebied in Afrika.

Sinds 2018 verwelkomt de Westhoek zowat jaarlijks een koppel grauwe kiekendieven. In 2020 broedden nabij de abdij van West-Vleteren zelfs 2 koppels op eenzelfde perceel. Ook dit jaar broedde een koppel succesvol in Krombeke-Poperinge. Het mannetje van dit koppel betrof bovendien een jong uit het allereerste nest in Diksmuide in 2018. Niet minder dan 4 jonge kiekendieven vlogen uit. Dit vooral door de fantastische medewerking van de betrokken landbouwer en de vakkundige nestbescherming en -opvolging van Natuurwerkgroep de Kerkuil.

Wim Bovens van Natuurwerkgroep de Kerkuil: “De belangrijkste stap bij de bescherming van kiekendieven is een vriendelijk gesprek met de landbouwer. Eens die op de hoogte is van de aanwezigheid van een nest in zijn graangewas of grasland en hoort wat de nestbescherming inhoudt, is het nest al voor 95% beschermd.”

Nóg straffer is de vestiging van 2 koppels in de Moeren. Zowel op Belgisch als op Frans grondgebied broedde een koppel. Uit elk nest vlogen telkens 2 jongen uit. Het mannetje van het Vlaamse koppel was een jong uit 1 van de nesten uit 2020 bij de abdij van West-Vleteren.

Ook in het succesverhaal van de Moeren speelden naast de grauwe kiekendieven zelf, de betrokken landbouwers, de Franse partners en Natuurwerkgroep de Kerkuil de hoofdrol.

Soortenbescherming

Het Vlaamse deel van de Moeren is, naast verschillende gebieden in Vlaams-Brabant en Limburg, sinds 2015 opgenomen in het ‘Soortenbeschermingsprogramma voor grauwe kiekendief’ van het Agentschap Natuur en Bos, om er de Vlaamse doelstellingen voor de soort mee te realiseren. Met aandacht voor ecologisch permanente structuren in het landschap en via gerichte maatregelen voor de soort wil men in die gebieden een geschikt habitat creëren voor de vogel. Op termijn wil men zo op Vlaams niveau tot 15 broedparen komen.

In de Westhoek zette bedrijfsplanner Dieter zich hard in om de beoogde doelstellingen te behalen, via de beheerovereenkomsten die landbouwers sluiten met de Vlaamse Landmaatschappij.

Dieter Coelembier: “In de Moeren zetten we de beheerovereenkomsten al jaren gebiedsgericht in, in functie van akkervogels. Sinds 2018 gebeurt dat ook met een geconcentreerde inzet van maatregelen specifiek voor de grauwe kiekendief. Dat de soort zich nu ook vestigt daar waar de maatregelen worden genomen, is een enorme opsteker voor de deelnemende landbouwers, voor mezelf, de VLM en alle partners. Het is bijkomend een bewijs dat samenwerking en een gebiedsgerichte inzet van beheerovereenkomsten loont.”

Vogelakker

De belangrijkste maatregel voor de grauwe kiekendief is de ‘vogelakker’. Het betreft een Nederlands concept dat vooral voedsel in de vorm van muizen moet leveren. Het zijn percelen ingericht met luzernestroken afgewisseld met gras-graan-kruidenstroken. Via een vastgelegd maaibeheer van de luzernestroken worden de muizen zichtbaar en bereikbaar voor jagende kiekendieven. De bedrijfsplanner van de VLM sloot naast de vele andere beheerovereenkomsten in de Moeren liefst 8 dergelijke beheerovereenkomsten voor vogelakkers met landbouwers, goed voor bijna 70 ha kiekendiefvriendelijke maatregelen.

Alle oudervogels werden door medewerkers van het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek voorzien van een zender. Dat maakt het mogelijk te achterhalen hoe de vogels het landschap en de maatregelen gebruiken. Daarnaast maken de zenders het mogelijk om de vogels te volgen van en naar hun overwinteringsgebied in Afrika. De zenders zorgen er bijkomend voor dat toekomstige broedplaatsen sneller ontdekt en beschermingsacties sneller kunnen uitgerold worden.

Beheerovereenkomsten

De beheerovereenkomsten die starten vanaf 2023 blijven vrijwillige, vijfjarige overeenkomsten tussen een landbouwer en de VLM waarbij de landbouwer vergoed wordt voor zijn inspanningen. Daarbij zal de focus liggen op het tegengaan van biodiversiteitsverlies in het landbouwgebied en de bescherming van soorten die afhankelijk zijn van en verbonden zijn met landbouwactiviteiten in een gebied. Denk maar aan de veldleeuwerik, de patrijs, de grutto en de grauwe kiekendief. Die soorten zijn de laatste decennia sterk in aantal afgenomen.

De broedgevallen van de grauwe kiekendief bewijzen eens te meer dat landbouwers met beheerovereenkomsten fantastische resultaten boeken. De maatregelen die landbouwers de voorbije jaren uitvoerden, zijn cruciaal voor meer biodiversiteit en een mooier landschap in Vlaanderen. De VLM dankt de landbouwers voor al hun inspanningen en hoopt op een goede verdere samenwerking de komende jaren.

VLM