Milcobel staat terug competitief in de markt
Na enkel moeilijke jaren is Milcobel er helemaal terug bovenop. Het Feniks-programma dat de zuivelcoöperatie introduceerde, bewijst zijn meerwaarde. De negatieve spiraal werd doorbroken. CEO Nils van Dam en directeur Milk & Farms Tom Schiettecat blikken dan ook
positief vooruit.
De melkprijzen stegen de voorbije maanden zeer sterk. Op een jaar tijd steeg de standaardmelkprijs van Milcobel van 36,00 euro/100 l in oktober 2021 naar 56,50 euro/100 l in oktober 2022, wat neerkomt op 61,16 euro, inclusief premies voor kwaliteit, duurzaamheid en hoeveelheid. Deze topprijs werd al sinds augustus uitbetaald. Voorlopig lijkt de piek wel bereikt. In november zakte de Milcobel-prijs, terwijl de meeste Belgische zuivelspelers de prijs reeds in oktober lieten zakken.
Uitdagende coronaperiode
Nils van Dam werd in mei 2020 CEO van Milcobel. De organisatie zat in een serieuze crisis, de melkprijzen waren niet competitief en daarenboven woedde de eerste coronagolf toen ook volop. Van Dam wil bij het begin van ons gesprek onmiddellijk even terugblikken op deze uitzonderlijke periode: “Milcobel heeft de uitdagingen van de coronapandemie goed doorstaan. Voor velen lijkt het nu evident, maar toen werd hier bijvoorbeeld amper aan thuiswerk gedaan. In een maand tijd hebben we die omschakeling gedaan. Voor de productiemedewerkers werkten we een eigen strenge quarantaineaanpak uit.
Volatiele markten
Flexibiliteit is een woord dat terugkomt in het gesprek. De zuivelmarkten gaan immers op en neer. Ze zijn onderhevig aan heel wat internationale factoren waar men als individuele speler weinig vat op heeft. “Achteraf de evolutie van de melkprijzen analyseren, is gemakkelijker dan ze te voorspellen”, stelt van Dam dan ook. “We moeten voortdurend alert zijn, maar we moeten vaak de marktbewegingen mee ondergaan.”
Vandaag hebben zowel de weersomstandigheden als de oorlog tussen Oekraïne en Rusland, evenals de economische situatie in China, een enorme impact op de internationale melkprijzen. “De kost van het veevoeder steeg fors en de kwaliteit van het ingekuilde gras zou lager kunnen zijn door de droogte van voorbije zomer. Zo rijzen er vragen over de impact ervan op de kwaliteit van de melk in de komende winter. Daarnaast hebben we te maken met gestegen energiekosten en met de dalende koopkracht. Er bestaat een risico op vraaguitval en op een dalende markt in bepaalde segmenten.”
Van Dam wijst ook op recente markt-evoluties die vooral aan de andere kant van de wereld gebeuren, maar die een wereldwijde impact hebben. “De export van Nieuw-Zeeland en Australië naar China daalde in september. Het is voor ons gissen waarom. Er zijn steeds veel onbekenden en onzekerheden, wat maakt dat de toekomst onvoorspelbaar is. Voorlopig zijn wij dus zeer voorzichtig in onze beslissingen en werken we aan de wendbaarheid van het bedrijf. Bij de bepaling van de nieuwe maandelijkse melkprijs blikken wij steeds een maand vooruit, maar zelfs dat is niet evident.”
Competitieve melkprijs
De voorbije maanden ontvingen de coöperatieleden de hoogste Milcobel-melkprijs ooit, het is ineens ook een competitieve prijs tegenover de concurrentie. “Dat zijn 2 belangrijke streefdoelen van onze coöperatie”, benadrukt van Dam. “Onze leden zijn eigenaar van dit bedrijf. Zij hebben voortdurend inspraak. Ze bepalen ook de richting die we uitgaan. Meestal wordt de toegevoegde waarde dicht bij de klant gecreëerd, niet bij inkoop van de melk. Het voordeel als coöperant is dat je toegang hebt tot het grootste deel van die toegevoegde waarde. Privébedrijven werken op een andere manier. Zij gaan een contract aan met de melkleveranciers aan een bepaalde prijs. De toegevoegde marktwaarde die ze realiseren gaat echter volledig naar het bedrijf. Het belang van zo’n privébedrijf is niet de hoogst mogelijke melkprijs te betalen, maar winst te maken. Dat zorgt voor een heel andere dynamiek. Als coöperatie willen wij even competitief zijn als privébedrijven, en dat kan. De winst van Milcobel gaat op een transparante manier naar de leden van de coöperatie.”
Van Dam bevestigt dat de performantie van Milcobel in het verleden niet steeds sterk genoeg was. Vandaag is de situatie gekeerd. Hij toont ons grafieken van de Belgische marktprijs, berekend door BCZ, en van de Europese melkprijsvergelijking. “Ons doel op de lange termijn is om een bovengemiddelde melkprijs uit te betalen. En daar slagen we momenteel in, we zitten vooraan in het peloton, met 5 cent/hl boven het Belgische gemiddelde. Ook op de Europese ranking staat Milcobel sterk, met dit jaar een meerprijs van ruim 5 euro/100 l tegenover het gemiddelde. In september stonden we zelfs op de derde plaats van de top 20 grootste Europese zuivelbedrijven. Maar we gaan nu niet op onze lauweren rusten. We willen onze performantie blijven verbeteren.”
Feniks-strategie werkt
Dankzij de hoge Milcobel-melkprijs betaalde de coöperatie vorig jaar 100 miljoen euro meer melkgeld uit aan de leden dan het jaar voordien. Nils van Dam legt ons uit vanwaar dit geld komt.
“Sowieso zien we in de hele wereld dat de zuivelmarkt heropleefde. Daar profiteerden wij ook van.” Milcobel startte in 2020 echter ook het reorganisatieplan Feniks op. Het streeft onder meer naar een meer markt- en klantgerichte aanpak. “Een volumestrategie – melk aankopen en dan bekijken wat je ermee doet – past niet meer bij ons bedrijf”, benadrukt van Dam. “We streven naar die reeds aangehaalde hogere toegevoegde waarde. We hebben meer ingezet op hoogvaloriserende producten om de winst per l opgehaalde melk te vergroten.” Van Dam kijkt dan vooral naar merkenkazen, kazen met een privé- label, geavanceerde poeders (voor babyproducten, chocolade...), mozzarella en ijs. “En we hebben de laagvaloriserende producten afgebouwd. Zo hebben we onder meer de fabriek in Schoten in 2020 gesloten. Er werd witte melk geproduceerd. Dat is een dalende markt, met veel aanbod en veel private labels. Daarnaast sloten we ook een oude poedertoren in Langemark.”
Een tweede reden voor de hogere uitbetaling zijn de besparingen. “Na een doorlichting door adviesbureau McKinsey (in 2020) zijn we ons Compass-besparingsplan gestart. Hiermee zouden we 53 miljoen kunnen besparen op een periode van 5 jaar. Ondanks de turbulente periode en corona hebben we de volledige besparing reeds op 2,5 jaar kunnen realiseren.”
De combinatie van beide factoren laat volgens de CEO toe dat Milcobel terug competitief in de markt staat. “Onze nieuwe strategie is eigenlijk nog maar net begonnen. Aangezien we nog verder werken aan besparingen, meer efficiëntie en toegevoegde waarde, worden we dus steeds competitiever. En dit ten voordele van onze leden!” Van Dam is er terecht trots op dat het strategische programma goed en sneller loopt dan verwacht.
Oplossingsgericht denken
Naast de nieuwe operationele aanpak streeft het Feniks-programma ook naar een nieuwe bedrijfs- en bestuurscultuur. “We willen zo transparant mogelijk werken. Een performante raad van bestuur moet ervoor zorgen dat het bedrijf correct wordt gerund. Een nieuwe ‘cultuur’ opzetten, is een werk op langere termijn. We streven naar meer samenwerking binnen en buiten het bedrijf. Meer een cultuur van ‘ik zie oplossingen’ in plaats van ‘problemen zien’. We moeten trots zijn op wat we kunnen en op wat we realiseren, maar zonder overmoed of misplaatste arrogantie. Oplossingsgericht denken met een positieve ingesteldheid leidt immers tot betere resultaten”, besluit Nils van Dam.
