Edito: vrede in Oekraïne lost niet alle problemen op
De oorlog in Oekraïne is ruim een jaar na het begin ervan nog steeds medebepalend voor heel wat prijszettingen in de brede landbouw- en voedingssector, van energie tot kunstmest en granen. De situatie op het terrein zit muurvast, ondanks de inzet van steeds meer en steeds zwaardere wapens.
De oorlog in Oekraïne lijkt er een die niemand kan winnen en die niemand wil verliezen. Velen hopen dat alle prijzen opnieuw ‘normaal’ zullen worden zodra deze oorlog voorbij is. We moeten ons evenwel de vraag stellen hoe de wereld er zal uitzien als Oekraïne wint, wat we allemaal hopen. Zelfs als Oekraïne de Russen kan verdrijven, wat militair en politiek een hele opgave is, dan blijft het een land dat zich constant bedreigd zal voelen door zijn grotere en machtigere buur, die op elk moment de smadelijke nederlaag kan revancheren. Het maakt daarbij niet uit of Poetin aan de macht blijft.
Bovendien zal een overwinning van Oekraïne niet automatisch en niet snel zorgen voor normale handelsbetrekkingen tussen dat land en Rusland of tussen Rusland en het Westen. Schepen met graan uit Oekraïne zullen dan misschien nog steeds niet zonder risico over de Zwarte Zee kunnen varen. Europese landen zullen voor hun energie nog steeds hun afhankelijkheid van Russisch gas willen terugdringen. De export en import van voeding, veevoer en kunstmest zal niet in één week naar het vroegere niveau hersteld worden.
Hetzelfde geldt overigens voor een overwinning van Rusland. Ook dat scenario zal niet zorgen voor een snel herstel van de handel, maar eerder tot nog meer economische sancties.
Er bestaan nog andere scenario’s voor het einde van het conflict aan de Zwarte Zee, zoals dat van de ‘gewapende vrede’– waarbij Rusland een deel van Oekraïne blijft bezetten, maar geen aanvallen meer uitvoert – het betrokken raken van buurlanden, de escalatie naar een nucleair conflict… Het ene scenario is al donkerder dan het andere.
Een terugkeer naar de economische situatie van vóór de inval zit er niet meteen aan te komen. Dat zorgt bij politici voor nieuwe inzichten, met landbouw prominent als strategische pion tegen de afhankelijkheid van niet-bevriende regimes. Alsmaar meer landen nemen protectionistische maatregelen en dan is landbouw een van de eerste bekommernissen.
Ondanks de stelling van enkele politici dat we met ‘iets minder’ landbouw in Vlaanderen nog steeds ‘genoeg’ te eten zullen hebben, kan de zorg voor voedselonafhankelijkheid het begin zijn van hernieuwd respect voor landbouw en landbouwgrond. De export van ons varkensvlees en andere land
