Impactanalyse over natuurherstelwet nodig
In het Europees Parlement werd op 10 mei gedebatteerd over de natuurherstelwet. Die is voorgesteld door de Europese Commissie. 25 Europarlementsleden wensen een voorafgaande impactanalyse.
Op initiatief van Tom Vandenkendelaere hebben 25 Europarlementsleden uit 15 lidstaten een brief gestuurd naar klimaatcommissaris Frans Timmermans met de vraag om een bijkomende impactanalyse uit te voeren. Behalve Vandenkendelaere zetten ook de Belgen Cindy Franssen (cd&v), Benoît Lutgen (Les Engagés), Pascal Arimont (CSP) en Hilde Vautmans (Open VLD) hun naam onder de brief. Tijdens het debat in Straatsburg kwam Geert Bourgeois (N-VA) eveneens tussen.
EVP geeft een niet mis te verstaan signaal
De Europese Volkspartij, de fractie waar cd&v toe behoort, verwerpt het voorstel in zijn geheel. Vorige week al sprak de EVP, als koepelpartij van christendemocraten en conservatieven, zich op een congres in München uit tegen de natuurherstelwet én tegen een voorstel om het gebruik van pesticiden in te perken. Het gaat om 2 sleutelteksten van het milieubeleid van de Commissie van voorzitter Ursula von der Leyen. De natuurherstelwet heeft als doel om 20% van de Europese natuur tegen 2030 te herstellen, de andere wet moet het gebruik van pesticiden tegen 2030 halveren. De EVP profileert zich als de verdediger van de boeren en de landbouwgemeenschappen.
“De EVP geeft een niet mis te verstaan signaal”, zegt Vandenkendelaere. “Wij verwerpen de natuurherstelwet zoals ze vandaag op tafel ligt. Dit voorstel verplicht Europese boeren om 10 % van hun landbouwgrond in te vullen met landschapselementen met hoge diversiteitswaarde, en dus de facto uit productie te halen. Met deze en andere maatregelen verdwijnt in Vlaanderen potentieel 172.000 ha aan bruikbare landbouwgrond.”
Terug naar tekentafel
Ook Europees Parlementslid Hilde Vautmans (Renew Europe, Open Vld) pleit voor een herevaluatie: “Niemand stelt de doelstellingen tegen de klimaatverandering in vraag. Maar het tempo en de verplichtingen zijn te hoog voor onze boeren. Tussen 2005 en 2020 is het aantal Europese landbouwbedrijven met 5,1 miljoen gekrompen. Dat is een derde van de Europese landbouwbedrijven. Bijna 1.000 boeren per dag. Landbouw was de stichtende factor van Europa. Ook nu nog is 40% van het Europese budget voorbehouden voor landbouw. De covid-pandemie en de oorlog in Oekraïne hebben duidelijk gemaakt dat we onze boeren nodig hebben. Landbouwers zijn bereid deel uit te maken van de groene transitie, en ze hebben daarbij al enorme inspanningen geleverd. We moeten haalbare doelstellingen stellen en ook compensaties voorzien en financiële ondersteuning.”
Volgens Vautmans moet de natuurherstelwet terug naar de Europese Commissie en aangepast worden. “Het voorstel dat er nu ligt, blokkeert onze landbouw én economie volledig. Vlaanderen is één van de meest innovatieve regio’s in Europa, maar met deze wet gaan we niets meer kunnen ondernemen. Ook onze boeren zullen landbouwareaal verliezen en enorm beperkt worden in hun mogelijkheden. Deze wet is niet haalbaar.”
Impactanalyse nodig
Vandenkendelaere en de andere ondertekenaars van de brief aan Timmermans zeggen niet tegen het idee achter het voorstel te zijn, maar pleiten voor een impactanalyse die een gedetailleerde kosten-batenanalyse per lidstaat en regio uitvoert. “Wij steunen geen beleid dat tot een bureaucratische nachtmerrie leidt, voedselproductie doet afnemen en een stikstof XXL-crisis veroorzaakt”, zegt Vandenkendelaere, enkele weken nadat de Vlaamse regering onder grote druk een stikstofakkoord heeft bereikt. “De Europese Commissie deed geen enkele moeite om de gevolgen in kaart te brengen. We spreken potentieel over meer faillissementen, minder landbouwers en een rentabiliteit die nog verder onder druk komt te staan. De Europese Commissie moet grondig haar huiswerk opnieuw doen zodat zij tot dezelfde conclusie kan komen die ik al vaststel op het terrein. Boeren willen de groene transitie maken, maar enkel op voorwaarde dat er voorspelbare, stimulerende en haalbare wetgeving is.”
Tijdens het debat zegden parlementsleden van het liberale Renew Europe, het rechtsconservatieve ECR en het uiterst rechtse ID hun steun toe aan de critici van de natuurherstelwet.
Tegenstelling landbouw milieu
Het sociaaldemocratische S&D wees dan weer op het ‘valse dilemma’ die ter rechterzijde zou worden gecreëerd door de steun voor de landbouwers tegengesteld te maken aan de bescherming van het milieu. Dat terwijl de wetenschap aantoont dat bij de pakken blijven zitten zowel de landbouwgronden als de ecosystemen in ‘echte woestijnen’ zal veranderen, klonk het. Marie Arena (PS) riep de rechtse partijen dan ook op geen struisvogelhouding aan te nemen en rond de tafel te gaan zitten om over deze essentiële teksten te onderhandelen.
Voor de groenen is het duidelijk dat het de klimaatcatastrofe is die zowel de voedselveiligheid als de biodiversiteit bedreigt. Extreemlinks hekelde dan weer een systeem waarbij grote landbouwbedrijven kunnen blijven groeien, terwijl de kleintjes failliet gaan.
Aan het debat nam ook de Europese Commissie deel. Commissaris Mairead McGuinness zei oor te hebben naar alle bezorgdheden, maar riep ook op de aandacht te richten naar het duurzame karakter van de landbouw. “Misschien moeten we zij die zich ongerust maken over de tenuitvoerlegging (van de natuurwetten, red.) geruststellen. Daar kunnen wij samen – Parlement, Raad en Commissie – aan werken, en een manier vinden die ervoor zorgt dat de landbouwers zich ten volle gerespecteerd voelen.”
