Fertigatie biedt ook mogelijkheden voor akkerbouwers
Fertigatie, kortweg gezegd het samen toedienen van water en meststoffen of bodemverbeteraars aan planten, biedt mogelijkheden in de akkerbouw. Dat blijkt alvast uit een proefproject dat we in Proven (Poperinge) konden aanschouwen.
Fertigatie is geen nieuwe techniek. Het is al jaren een goed gekende praktijk, vooral bij glastuinbouwbedrijven. Bij vollegrondsteelten zijn de ervaringen heel wat beperkter.
Expertise samen brengen
Bij Arvesta hadden ze rondom deze techniek de laatste jaren al enkele proefprojecten lopen, onder andere in de teelt van zoete aardappelen en (pootgoed)aardappelen. “De inzet van gewasbeschermingsmiddelen en meststoffen komt steeds meer onder druk te staan. Hierom hebben we bij Arvesta gekeken hoe we dit kunnen opvangen”, legt ons Kris Moerman, Directeur Agri-Horti Noord bij Arvesta, uit.
Een mogelijkheid volgens hun om duurzamer te werken is fertigatie. “Om dit in de akkerbouw of vollegrondsgroententeelt aan te pakken hebben we de expertise binnen onze groep, via Sanac en Hortiplan samengebracht in een proefproject”, duidt Kris Moerman.
Dit proefproject werd uitgewerkt in de teelt van zaaiuien op het akkerbouw en varkensbedrijf van de familie van Dries Verhaeghe in Proven, deelgemeente van Poperinge. Toepassingen kunnen ook uitgewerkt worden in aardappelen en andere gewassen.
Modulaire eenheid
Op het bedrijf zelf staat een installatie netjes opgesteld in een mobiele container. Deze bestaat uit een pomp, filter, doseerinstallatie voor meststoffen en een sturingseenheid. Hortiplan actief in de professionele glastuinbouw heeft dit fertigatiesysteem volledig in eigen beheer ontwikkeld, geconstrueerd en uitgevoerd, legt ons Eric Scheers, technisch-commercieel vertegenwoordiger bij Hortiplan uit. “In serreteelten is dit ontwikkelingswerk zeer goed gekend en het viel vlot toe te passen voor de fertigatie in akkerbouw.”
Bij het ontwerp is bewust gestreefd om iets gestandaardiseerd te bekomen, zodat het ook voor andere projecten bruikbaar is, en om iets modulair te hebben. Als er op het bedrijf zelf geen water beschikbaar is, maar wel op het veld. Dan kan de container die onderdak biedt aan de installatie makkelijk verplaatst worden. Dat zien we in Nederland al gebeuren. Elektriciteit moet uiteraard ook voorhanden zijn.
De opstelling heeft een capaciteit van ongeveer 1 ha. Het veld zelf is meestal groter en wordt daarom opgedeeld in vakken van ongeveer 1 ha groot. Door in het leidingnetwerk kranen te schakelen (manueel of elektronisch gestuurd via smartphone) kunnen meerdere ‘deelvelden’ van 1 ha na elkaar behandeld worden. Zo wordt het systeem opgeschaald naargelang de perceelsgrootte.
Aan de container zijn vaten met meststoffen verbonden volgens een A-lijn en een B-lijn om 2 verschillende soorten meststoffen (bijvoorbeeld een stikstof- en een kalimeststof) afzonderlijk van elkaar op te slaan en toe te dienen.
Leidingnetwerk
In de installatie worden (vloeibare) meststoffen met water, in dit praktijkvoorbeeld regenwater uit een eigen opslag, gemengd en via een hoofdleiding naar het perceel gepompt. Daar aangekomen wordt de druk via een drukregelaar verlaagd alvorens de verdeelleidingen in te gaan. Deze liggen op de kopakker en voeden de druppelslangen die in het perceel liggen.
De druppelslangen liggen op een 3 à 5 cm diepte en kunnen voor, tijdens of na het zaaien van de uien aangelegd worden. De voorkeur is om tijdens het zaaien de druppelslangen aan te leggen.
Op een teeltbed van 1,50 m breed staan 5 dubbele rijen met zaaiuien. De druppelslangen liggen met een onderlinge afstand van 75 cm en hebben om de 20 cm een druppelgat. Afhankelijk van de grondsoort of andere factoren kan de afstand van de druppelgaten in de slang gewijzigd worden evenals de waterdruk.
De toevoerleiding en verdeelleiding zijn herbruikbaar na het teeltseizoen, de druppelslangen niet.
Talrijke voordelen
Aan de fertigatietechniek zijn meerdere voordelen verbonden, legt Daan Rooms, technisch-commercieel vertegenwoordiger bij Sanac, uit. “Na het zaaien kan via het systeem enkel water gegeven worden voor een snellere en uniformere opkomst van de zaaiuien. Later kan dan gestart worden met meststoffen mee toe te dienen. De ‘druppeltechniek’ zorgt ervoor dat er geen of bijna geen verdamping van water is of uitspoeling van meststoffen. Via fertigatie kan op het juiste moment, de juiste hoeveelheid meststoffen toegediend worden. Met de techniek kan ook ingespeeld worden op droge en warme periodes en de nood aan voedingsstoffen van het gewas op dat moment. Ten opzichte van het onbehandeld gedeelte op het veld, zien we in het behandeld veld een grovere stand van het gewas en een snellere groei.”
Geert Verhiest, teeltspecialist bij Sanac, vult aan dat gefertigeerde uien er vitaler bij staan en de toegepaste gewasbeschermingsmiddelen, efficiënter opgenomen worden en beter renderen. Hij wijst er op dat alle moeite die de uien moeten doen om aan water en voedingsstoffen te raken, ten koste gaat van hun opbrengstpotentieel. Via fertigatie wordt dit verholpen.
Daan Rooms schat de opbrengst van niet gefertigeerde uien op 25 ton/ha. Waar wel fertigatie is toegepast, schat hij dat de opbrengst kan verdubbelen. Kris Moerman besluit dat ze met het proefproject de techniek willen demonstreren, de rendabiliteit na gaan, ervaring opdoen; alvorens de toepassing op te schalen.
