Uitrol Klimrek voor melkveehouders wordt verankerd
Vanaf 2024 krijgt elke actieve landbouwer een kennisportefeuille voor het kopen van advies of vorming bij een geregistreerde adviesdienst of vormingscentrum. Landbouwminister Jo Brouns hoopt dat landbouwers deze kennisportefeuille zullen inzetten voor Klimrek-advies.
Enkele weken geleden werden de resultaten voorgesteld van het -project Klimrek, wat staat voor Klimaatmaatregelen met Economische Kansen op het landbouwbedrijf. Dit VLAIO-project van het Agentschap Innoveren en Ondernemen liep van 2019 tot 2023 bij het Instituut voor Landbouw-, Visserij- en Voedingsonderzoek (ILVO), Boerenbond en de Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek (VITO). Er werd onderzoek gedaan naar de ecologische voetafdruk van de varkenshouderij, akkerbouw en melkveehouderij.
De studie was tweeledig en bestond uit gedetailleerde klimaatscans en daaropvolgend een individueel adviestraject. In eerste instantie werden tijdens de scans alle input en processen die bijdragen tot het geleverde product in kaart gebracht. Daarbij werd ook rekening gehouden met de klimaatimpact van ingevoerde grondstoffen. Al die gegevens worden in een levenscyclusanalyse (LCA) verwerkt waardoor elk individueel bedrijf zijn ecologische voetafdruk op jaarbasis tot in detail kan raadplegen.
Proces in 2 stappen
De tweede stap is het adviestraject door een klimaatconsulent. Deze vergelijkt de ecologische voetafdruk met die van andere bedrijven en reikt maatregelen aan die de broeikasgasuitstoot nog verder kunnen verlagen en waarbij de kosten steeds aan de baten getoetst worden. Dat kan gaan over een aangepast rantsoenmanagement, voederadditieven, minder gebruik van kunstmest, verbeterde mestopslag- en verwerking door pocketvergisting en zelfs zonnepanelen op het dak van de stal.
Tijdens de proeffase werden 146 melkveebedrijven onder de loep genomen. Daaruit bleek dat 1 liter Vlaamse melk gemiddeld samengaat met slechts 0,99 kg CO2-equivalenten. In vergelijking met andere landen blijkt dat Vlaanderen per liter geproduceerde melk de meest klimaatvriendelijke melk heeft.
“De signalen uit de sector over het Klimrek-project zijn positief, onder meer doordat deze digitale rekentool toelaat om een gedetailleerde individuele analyse op bedrijfsniveau te maken. De bedrijfscontext is overal anders en reductiemaatregelen op maat bieden dan ook een bijzondere meerwaarde”, stelde parlementslid Arnout Coel (N-VA) op 4 oktober in de commissie Landbouw.
Gelijkaardige resultaten in andere sectoren?
Coel wou van de minister horen of er in de varkenshouderij en de akkerbouw met Klimrek gelijkaardige resultaten geboekt worden en hoe de uitrol zal verlopen van de 146 melkveehouders in de projectfase naar de zowat 3.000 melkveehouders in Vlaanderen.
“Deze aanpak werd ontwikkeld voor de melkveehouderij, de akkerbouw, en de varkenshouderij. Er wordt in eerste instantie gefocust op de melkveehouderij omdat daar de meeste trajecten doorlopen zijn. Toch zijn er al interessante inzichten te delen over de andere sectoren en werd ook daar getoetst aan een internationale benchmark. Deze toetsing is uiteraard minder robuust dan die van de melkveehouderij, waar we al over 150 resultaten beschikken. Bij de varkenshouderij hebben we erg uiteenlopende bedrijfsvoeringen geëvalueerd, van de open tot gesloten tot halfopen stalsystemen, om alle praktijken te kunnen doorrekenen. We verwachten hier sowieso meer variatie tussen de resultaten onderling”, stelt minister Brouns.
Alle melkveehouders mee op deze trein krijgen
De minister heeft voor dit jaar 60.000 euro vrijgemaakt om de basismodule van Klimrek voor melkveehouders verder vorm te geven. “Zo kan de klimrektool nog breder uitgerold worden. Het is belangrijk dat we zoveel mogelijk veehouders daarmee aan de slag laten gaan. Het is duidelijk dat we, gelet op die positieve resultaten, zoveel mogelijk mensen mee op de trein moeten krijgen”, stelt Brouns.
“Vanaf 2024 krijgt elke actieve landbouwer een kennisportefeuille ter beschikking voor het aankopen van advies of vorming bij een geregistreerde adviesdienst of een geregistreerd vormingscentrum. Adviesdiensten die de scans en klimaatadvies aanbieden, kunnen zich hiervoor laten registreren en het advies in de kennisportefeuille aanbieden. De adviesmogelijkheden zullen aan de landbouwers gecommuniceerd worden”, duidt de minister.
Uitrol Klimrek wordt verankerd
Om de Klimrek-klimaatscans en begeleidingstrajecten ook in de toekomst kwalitatief te kunnen aanbieden, wordt een stuurgroep opgericht waarin wetenschappelijke partners en partners uit de sector en de overheid zich samen engageren om het instrument up-to-date en accuraat te houden, alsook om blijvend klimaatconsulenten op te leiden en te kwalificeren. Zo wordt de verdere uitrol verankerd. ILVO ontwikkelde de scans voor de 3 sectoren en heeft zich geëngageerd om de Klimrek-klimaatscans te blijven ondersteunen. De melkveesector heeft zelf het initiatief genomen om de werking structureel te blijven ondersteunen.
“In januari 2023 werd ook Klimrek-T gestart waarin klimaattrajecten en watertrajecten ontwikkeld worden voor de tuinbouwsector. De T verwijst naar de tuinbouw. Voor de fruitteelt gaat het om tuinbouwbedrijven die hardfruit telen, voor de groententeelt gaat het om de vollegrondsteelt. Partners in dit project zijn ILVO, Boerenbond, PCFruit en het Provinciaal Proefcentrum voor de Groententeelt (PCG). Dit project wordt gefinancierd door de Vlaamse overheid met Blue Deal-middelen en loopt tot eind 2025. Momenteel worden de klimaatscans voor beide sectoren uitgewerkt”, zegt Jo Brouns.
“We kunnen per liter of per kg melk de meest duurzame koe hebben, maar als we tamelijk veel of heel veel liters melk produceren, blijft de totale uitstoot op een te hoog niveau en moeten we op die reducties nog verder doorgaan”, stelt Coel.
Volstaat budget voor uitrol?
Coel vreest 60.000 euro als budget niet zal volstaan voor de uitrol. “Ik weet niet goed hoeveel trajecten u daarmee gefinancierd gaat krijgen of hoe ik dat moet zien. Wat is de kost van zo’n begeleiding, zowel de scan als daarna het opvolgtraject om dan op het bedrijf tot verbeteringen te komen? Dienen die 60.000 euro om aan die tool te werken of is dat een aantal begeleidingstrajecten die u daarmee financiert?”, vroeg Arnout Coel in de commissie Landbouw.
“Met die 60.000 euro gaan we een extra inspanning kunnen doen. Het is wel degelijk de bedoeling om alle 3.000 melkveehouders te bereiken en het is een engagement dat de zuivelsector, die daar ook onvoorwaardelijk het voortouw heeft in genomen, heeft opgenomen. Zij verwachten dat zij klimaatneutrale melk gaan kunnen verkopen. Het engagement van de zuivelsector om daarin mee het voortouw te nemen, is belangrijk”, duidt minister Brouns
Coel hoorde bij een bezoek aan Danone dat zij grote zorgen hebben over de continuïteit van de toelevering van melk. “Zij gaven aan dat ze naar klimaatneutrale melk willen gaan, iets waarvoor ze op alle vlakken heel hard werken. Ze werken daarbij aan de emissies van transport, verpakking en in de fabriek zelf. Het ironische effect van alle reducties die ze reeds hebben gedaan op transport en verpakking, was dat het aandeel van de melk in de emissies was gestegen”, merkt Coel op.
