Raad van State kritisch voor bijgestuurd stikstofakkoord
De Raad van State heeft kritiek op het bijgewerkte stikstofakkoord. In een advies op het stikstofdecreet dat de Vlaamse meerderheidspartijen eind 2023 hadden bereikt, lijkt de Raad van State een aantal fundamentele bouwstenen van het bereikte akkoord op juridisch losse schroeven te zetten.
Even terug naar begin oktober. Toen leverde de Raad van State een erg kritisch (volgens sommigen ronduit 'vernietigend') advies af over het eerdere voorstel van stikstofdecreet dat N-VA en Open Vld, zonder coalitiepartner cd&v, hadden ingediend in de zomer.
Dat advies nam een aantal sleutelelementen van de geplande stikstofaanpak, zoals het gebruik van impactscores en drempelwaarden, op de korrel. De teksten werden herschreven en bijgestuurd en in november 2023 bereikte de Vlaamse meerderheid, nu mét cd&v erbij, een nieuw stikstofakkoord met een aantal aanpassingen.
Dat akkoord werd in een nieuwe tekst gegoten. De meerderheid wilde die nieuwe tekst graag nog voor het kerstreces goedgekeurd krijgen in het Vlaams Parlement, maar op vraag van de oppositie werd eerst een advies van de Raad van State gevraagd.
Niet mals
Dat advies is nu klaar en het hoogste rechtscollege van het land is opnieuw niet mals. Zo geeft de Raad van State kritische opmerkingen over het gebruik van de impactscore (die uitdrukt wat de bijdrage is van een project op de hoeveelheid stikstof die een natuurgebied aankan, red.).
"De Raad van State ziet niet in hoe de relatieve waarde van een impactscore een pertinent criterium kan zijn bij een vergunningsverlening in overeenstemming met de (Europese) Habitatrichtlijn". Dat is de richtlijn die vastlegt dat Europese lidstaten hun fauna en flora in goede staat moeten houden.
Ook de eerdere kritiek op de vergunningsverlening ‘op krediet’blijft volgens de Raad van State overeind. De Raad van State is ook opnieuw kritisch voor de aanpak met drempelwaarden. Ter herinnering: die drempels - verschillend voor industrie en landbouw - bepalen of een bedrijf of landbouwer kan vrijgesteld worden van de passende beoordeling (een grondig milieuonderzoek) of niet.
Op gespannen voet met Habitatrichtlijn
Volgens de Raad staan verschillende bepalingen, met name de bepalingen die de deur open houden voor vergunningen die (op korte termijn) leiden tot extra stikstof in natuurgebied, ‘op gespannen voet’ met de Europese Habitatrichtlijn.
De Raad van State gaat nog een stap verder en stelt dat het nieuwe decreet het ‘ambitieniveau’ tegenover het oorspronkelijke voorstel op sommige punten lijkt te verlagen. Zo is bijvoorbeeld voorzien dat, als de stikstofuitstoot sneller zou dalen dan vooropgesteld, de vrijgekomen marge zou kunnen ingezet worden voor "bijkomende stikstofdepositie door vergunde activiteiten, ook al wordt de kritische depositiewaarde (KDW) nog steeds overschreden".
Het is nu afwachten hoe er zal gereageerd worden op het kritische advies. De meerderheid heeft eerder al aangegeven dat een snelle goedkeuring van het decreet noodzakelijk is om een vergunningenstop te vermijden.
Zal sneuvel als het wordt aangevochten
Critici waarschuwen ervoor dat het decreet zal sneuvelen wanneer het juridisch wordt aangevochten. Voor Open Vld-voorzitter Tom Ongena is het duidelijk. Het decreet moet nu snel groen licht krijgen. "De keuze is nu glashelder", schrijft hij op X. "Ofwel geven we onze ondernemers nog de kans om te groeien of we leggen onze economie jarenlang plat. Groei of degrowth. Wij kiezen resoluut voor dat eerste. Tegen afbreken, voor opbouwen", aldus Ongena. "Het is aan de politiek om te beslissen. Tijd aan anderen om kleur te bekennen", schrijft hij, verwijzend naar oppositiepartijen Groen en Vooruit.
