Interessant webinar over het onderhoud van het paardengebit
Paardenhouders kennen de uitspraak ‘No feet, no horse’. Ondertussen werd dit aangevuld met ‘No teeth, no horse’. Het paardengebit kreeg de voorbije jaren meer aandacht en het is onze taak als paardenhouder om ervoor te zorgen dat onze paarden geen last hebben van hun gebit.
Paardenpunt Vlaanderen en dierenarts tandheelkunde Wouter Demey zorgden voor tekst en uitleg hierover tijdens een boeiend webinar op 7 december 2023.
Landbouwleven distilleerde uit het webinar de weetjes die nuttig kunnen zijn voor de hobbypaardenhouder.
Dierenartspraktijk Equide is gevestigd in Schaffen (Diest), en ontstond uit de passie van dierenarts Wouter Demey om kwalitatieve en wetenschappelijk onderbouwde tandheelkunde bij paarden te beoefenen. Daar was ook vraag naar, veel paardenhouders waren immers op zoek en wisten niet waarheen.
Het gebit van onze paarden speelt een belangrijke rol in hun welbevinden, zelfs al fungeren ze als gezelschapsdieren voor paardenliefhebbers die landelijk leven met paarden.
Zeker als het gaat om paarden die dienen te presteren in de sport. Zeg nu zelf: hoe voelen wij ons met tandpijn, losse tanden en problemen om te kauwen? Bij onze paarden is dit dan ook niet anders!
Evolutie van het paardengebit
Dit webinar bracht ons bovendien belangrijke achtergrondkennis bij over de evolutie van het paardengebit. En dit is net wat ons bij Landbouwleven uitermate boeit: ons leven met paarden zo paardvriendelijk en zo aangenaam mogelijk maken, zonder tierlantijntjes en met veel boerenverstand, kortom … gewoon zoals het hoort!
Wouter Demey bracht eerst en vooral een schets van de oerpaarden. Deze waren 40-50 cm hoog – de grootte van een uit de kluiten gewassen hond – en ze leefden in een bosomgeving, waar ze zich voedden met bladeren en twijgjes. Een klimaatverandering bracht grote droogte met zich mee en veel bossen werden vervangen door immense grasvlaktes. Gras is moeilijk verteerbaar in grote hoeveelheden. “Het kauwen ervan is vergelijkbaar met schuurpapier”, duidt dierenarts Demey. “Het paardengebit diende zich dus aan te passen, net zoals de darmen die te maken kregen met de fermentatie van gras. Deze aanpassing van het gebit resulteerde in tanden met een lange reservekroon en een uitgestelde ontwikkeling van de wortel. Daardoor is er sprake van een continue eruptie, omdat de wortel zich geleidelijk aan ontwikkelt. Dit is dus iets helemaal anders dan bij mensen.”
Groot kauwapparaat
“Alles tussen de mond en het topje van de neus bij het paard is een kauwapparaat”, legt de dierenarts uit. “Er is eveneens een tandenloze zone tussen de snijtanden en de kiezen. Hier sorteert het paard zijn voedsel, alvorens het door te sturen naar de kiezen om het fijn te malen.”
Het gebit van het paard neemt dus veel plaats in en bestaat uit 12 snijtanden en 4 hoektanden. De kiezen vormen grote blokken. (n.v.d.r.: Als men er ooit een diende te verwijderen bij een paard, staat men versteld van de grootte ervan). De kauwspieren bij een paard evolueren sterk gedurende zijn leven, gezien het paard gemiddeld 16 tot 18 uur per dag kauwt. Dit geeft niet minder dan 50.000 kauwbewegingen per dag. Noem het dus gerust doorgedreven mondgymnastiek!
Signalen waarmee paarden om hulp vragen
Bij veel liefhebbers die er een erezaak van maken om hun paarden zo natuurlijk mogelijk te houden rijst maar al te vaak de vraag: ‘Is een tandarts voor paarden wel nodig’?
“Preventie is belangrijk en paarden kunnen wel degelijk tandpijn ervaren”, aldus Demey. “De diergeneeskunde onderging een gigantische evolutie via varkens en koeien richting paarden en honden. De evolutie van de tandheelkunde bij paarden heeft ook alles te maken met de levensduur van de dieren. Koeien en varkens leven niet lang genoeg om tandproblemen te ontwikkelen, al kunnen er wel onverwachte ontstekingen de kop op steken.” Bij paarden die veel langer leven zie je meestal dat ze lijden in stilte en dat ze niet tonen wat er schort.
Wat merk je dan wel op? Paarden maken ‘proppen’. Voor de staldeur vind je dan bollen gekauwd hooi die door de paarden uitgespuwd worden. Ze trekken soms ook rare bekken (flemen, zoals een paard doet bij kolieken). Ze kunnen ook moeite hebben met het afbreken van een wortel. In het slechtste geval laten ze hun eten staan, omdat ze het niet meer aankunnen en/of laten ze het krachtvoer vallen uit hun mond. Als uit de mond van het paard een stinkende geur ontsnapt, weet je hoe laat het is. Ook regelmatige slokdarmverstoppingen of eenzijdige slecht ruikende uitvloei zijn alarmsignalen.
Deskundige gebitsverzorging kan ook aan huis
Niet iedere hobbypaardenhouder beschikt over vervoer en in Vlaanderen zijn er dat heel wat. Iedereen is inmiddels wel vertrouwd met het bijvijlen van het gebit om puntjes te verwijderen. Maar wat als complexere ingrepen nodig zijn? Oudere paarden bijvoorbeeld, die je liever niet confronteert met transportstress, hebben maar al te vaak baat bij een behandeling aan huis.
Meer technische ingrepen kunnen de dag van vandaag dus plaatsvinden in de vertrouwde omgeving van de stal. Dit vereist de nodige deskundigheid, maar het kan wel degelijk. Informeer je dus vooraf over de mogelijkheden en de prijs bij een dierenarts gespecialiseerd in tandheelkunde.
Je kan het webinar herbekijken op www.paarden.vlaanderen.be. Bijkomende info vind je op www.equide.be.
