Toekomst grondgebruik onder de loep in het Vlaams parlement

Industriële ontwikkeling en beleidsdoelstellingen betreffende zowel natuur als ruimtebeslag maken dat grond schaars is geworden, ook in landbouwgebied. Landbouwgrond krijgt soms ook een andere bestemming, wat verpaarding en vertuining in de hand werkt.

Er gaan daarom stemmen op om in ruimtelijke uitvoeringsplannen geen landbouwgrond meer om te zetten naar een andere bestemming en om niet langer toe te laten dat het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) of de Vlaamse Landmaatschappij (VLM) landbouwgrond kan aankopen. De voorbije weken protesteerden landbouwers op verschillende plaatsen in Vlaanderen tegen onder andere de nieuwe ecologische regels en het tekort aan landbouwgrond, wat leidde tot onderhandelingen en een akkoord – op 15 februari – tussen de landbouworganisaties en de Vlaamse Regering.

Agrarische invulling

In de commissie Leefmilieu van de Vlaamse regering op 20 februari klom een aantal parlementsleden in het spreekgestoelte met een hele trits vragen daarrond.

Ze wilden weten of de Vlaamse Regering oor heeft voor de eisen van de landbouworganisaties. Hoe de aankoopbudgetten voor natuur worden verdeeld tussen het ANB en de terreinbeherende verenigingen? Hoeveel procent van de gronden een andere niet-agrarische invulling krijgt? Hoe minister Zuhal Demir (N-VA) het wederzijds begrip tussen landbouw en natuur wil vergroten? En wat de inhoud is van het akkoord dat de Vlaamse Regering met de landbouworganisaties sloot?

Voor de minister zijn al die vragen en bekommernissen terecht. Ze verwijst naar de uitgangspunten en de krachtlijnen van het akkoord (zie ook Landbouwleven van 22 februari). Die zeggen dat natuur- en milieuorganisaties zullen samengebracht worden met onder andere de landbouworganisaties om een gezamenlijke visie uit te werken. Maar ook andere ruimtegebruikende sectoren, gaande van wonen via recreatie tot paarden, zullen mee aan tafel zitten.

Terughoudend

De gehele Vlaamse overheid zal dus terughoudendheid aan de dag leggen voor het aankopen van gronden in agrarisch gebied. Alvast tot 1 oktober.

“Waar kunnen die aankopen nog wel?”, vraagt de minister zich af. “Dat is natuurlijk van belang als het gaat over de natuurdoelen.”

Voor Zuhal Demir is het logisch dat als je spreekt over agrarisch gebied dat je dat maximaal wil houden voor landbouwgebruik. Maar er zijn ook de Natura 2000-gebieden, de speciale beschermingszones (SBZ’s), speciale beschermingszones Habitatrichtlijngebied (SBZ-H) en de speciale beschermingszones - Vogelrichtlijngebied (SBZ-V). Daarvoor kunnen er wel aankopen gedaan worden. Het is voor de minister eveneens logisch dat investeringen voor infrastructuurwerken wel kunnen doorgaan in overstromingsgebieden, valleien en valleigebieden.

Dossiers waarvoor er al een compromis werd gesloten, zijn juridisch bindend en die lopen bijgevolg door.

Maximaal landbouwgebruik

Er is volgens minister Demir al even geen herbevestigd agrarisch gebied (HAG) meer gekocht. Het gewoon agrarisch gebied blijft maximaal behouden voor landbouwgebruik, zeker tot 1 oktober voor de Vlaamse overheid. Dat geldt niet alleen voor de diensten van Demir maar ook voor die van haar collega Lydia Peeters (Open Vld). Ook hier zijn er wel uitzonderingen voor Natura 2000-gebieden, speciale beschermingszones, overstromingsgebieden, valleigebieden en infrastructuurwerken.

Administratieve vereenvoudigingen dringen zich voor Demir op. Ze denkt daarbij aan mestbankaangiften, aan de handhaving en aan de beboeting die zeer ingewikkeld en complex is. Voor MAP 6, maar ook voor de voorgaande, was de evaluatie door de verschillende sectoren gemaakt en werd er een nieuw systeem aangenomen in MAP 7. Minister Demir denkt dat dit zo snel mogelijk moet ingevoerd worden.

Administratieve vereenvoudiging

De administratieve vereenvoudiging is volgens haar ook nodig voor de landbouwsector. Het belangrijkste deel ervan zal door het Agentschap Landbouw en Zeevisserij van minister Brouns worden getrokken. Dat gebeurt via een uniek loket voor de ingave van administratieve gegevens aan verschillende overheidsinstanties vanuit het ‘only once’-principe. Er zijn immers verschillende instanties, zoals het Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen (FAVV), die meermaals per jaar om dezelfde informatie vragen. Volgens minister Demir kunnen daar nog een aantal zaken vereenvoudigd worden.

Spiegelclausule

Er wordt geklaagd dat er te veel regels zijn. Regels moeten volgens de Vlaamse minister voor Leefmilieu een meerwaarde hebben. Daar is volgens haar ook in Europa een en ander over te zeggen.

Er is overeengekomen dat we bij Europese handelsakkoorden voorstander zijn van een soort van spiegelclausule. Als we bepaalde landbouwproducten importeren, dan moeten we daarvoor volgens minister Demir dezelfde milieueisen stellen als wat men hier van onze landbouwers vraagt.

In het zevende Mestactieplan ging de discussie over de nulbemesting in het VEN-gebied (Vlaams Ecologisch Netwerk.) “Dat is eruit gehaald”, zegt Demir. De nulbemesting in SBZ-H zat al in het stikstofdecreet. De minister zal het mestactieplan zoals het was, maar dan zonder de nulbemesting in VEN, in een MER laten onderzoeken. Er is ook afgesproken dat de doelstellingen om de waterkwaliteit te verbeteren niet ter discussie gesteld worden.

Over het stikstofdecreet zegt Demir dat het niet herzien wordt. Wel wil ze gesprekken aanvatten met de Europese Commissie over 2 doelen in het Turnhouts Vennengebied. Dat loopt parallel met het feit dat in het decreet overeengekomen werd dat de intendant een ontwikkelingsplan voor dat gebied moet maken tegen maart 2025.

“Maar het Stikstofdecreet wordt integraal uitgevoerd”, betoogt de minister. Ze voegt daar aan toe dat de gesprekken met de Europese Commissie over eventuele flexibiliteit niet op de lange baan geschoven worden maar deze maand nog opstarten.

Fons Jacobs