Een derde van de Europese boeren is jaarlijks meer dan 6 werkdagen kwijt aan GLB-steun aanvragen
De EU bracht recent met een survey in kaart hoeveel tijd Europese boeren precies achter de computer besteden aan administratieve taken, in plaats van achter het stuur van hun tractor. Bijna 27.000 boeren en landbouwspecialisten namen deel aan de bevraging.
De Europese Commissie bevroeg bijna 27.000 boeren en landbouwspecialisten van 7 maart tot en met 8 april. Zo hoopt ze meer inzicht te krijgen in de administratieve rompslomp en complexiteit waarmee landbouwers te maken krijgen en waar precies het misloopt in het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) of andere EU regels voor voedsel en landbouw. Uiteindelijk moeten er concrete verbeteringen vloeien uit deze bevraging.
Wie vulde de bevraging in?
81% van de respondenten zijn Europese boeren die GLB-subsidies aanvragen, de rest zijn boeren die geen subsidies aanvragen (16%) of landbouwspecialisten zoals boerderijadviseurs (3%). Een aantal lidstaten zijn ondergerepresenteerd. Spanjaarden vormden bijvoorbeeld al een vijfde van de geënquêteerden. 36% van de boeren zijn tussen 50 en 64 jaar oud, 48% tussen de 30 en 49. Boeren jonger dan 30 jaar vormen een kleine minderheid van de geënqueteerden, maar 7%, net zoals boeren ouder dan 65 jaar (9%).
Boeren met zeer kleine boerderijen, die kleiner zijn dan 5 ha, zijn maar 10% van de respondenten, terwijl 39% van de bevraagde boeren werkten op boerderijen van 5 tot 50 ha groot. De gemiddelde boerderijgrootte in de EU is 17,4 ha. In Vlaanderen is dat net iets groter, gemiddeld 27,6 ha in 2022. Nog eens 19% van de respondenten hadden boerderijen tussen 51 en 100 ha. Boeren met boerderijen groter dan 100 ha vormden 31% (waarvan groter dan 500 ha zelfs 5% van het totale aantal deelnemende boeren). De meest voorkomende teelten en producties in de survey waren granen en andere veldgewassen, gevolgd door rundsvlees en melkproducten, wijn en olijfolie.
GLB-steun
De survey toont aan dat boeren nogal wat tijd spenderen achter een bureau, in plaats van op het veld. 33% van de respondenten spenderen meer dan 6 dagen per jaar aan administratieve taken om GLB-steun te krijgen. Dit houdt ook documentatie om te voldoen aan de conditionaliteit (de voorwaarden) in. 24% is 5 tot 6 dagen eraan kwijt, 38% van de bevraagde boeren spendeert 1 tot en met 4 werkdagen aan administratie voor de GLB.
De meeste boeren die GLB-steun willen moeten gebruik maken van hulp van derden om op zijn minst een deel van die subsidieaanvragen in orde te brengen (78%). Die hulp komt van landbouwverenigingen en coöperaties (36%), bedrijven zoals consultants en banken (25%) of van overheden voor 18% van de boeren die op de survey reageerden.
Boeren vinden het volgens de EU-survey niet handig om hun mobiele telefoon te gebruiken om geo-tagged foto’s te trekken in het kader van de GLB: de helft ervan gebruikt het überhaupt niet, en zo’n 50% van de mensen die het wel gebruiken ervaart problemen daarbij. Ze vinden dat het teveel tijd kost, dat de app niet gemakkelijk in gebruik is of zelfs gewoonweg niet goed werkt. Ook krijgen sommige boeren geen directe feedback of de foto accuraat genoeg is.
Uit de survey bleek ook dat het grootste deel van het bijhouden van boerderijactiviteiten, zoals gebruik van dierengeneesmiddelen of pesticiden, nog steeds manueel gebeurt. Andere opties, zoals management software of automatische registratie door sensoren, lijkt nog niet overal in Europa even hard aan te slaan.
Boerderijbezoeken
44% van de Europese boeren gaf aan dat ze dezelfde informatie meerdere keren moesten aangeven. Het gaat vooral over bepaalde documenten voor de belastingaangifte, of rapportering over landgebruik (gewassen) en omgevings- en gezondheidsgerelateerd (water, mest, pesticiden, ...).
In de laatste 3 jaar kreeg ongeveer 70% minstens 1 keer controle op bezoek in verband met GLB-steun of andere redenen. 36% van de boeren kreeg maar 1 keer controle op bezoek, maar voor maar liefst 16% was dit 3 of meer boerderijbezoeken voor controle. De voorbereiding en nawerk voor 1 zo’n bezoek kostte 63% van de boeren tussen een halve en hele dag werk. Voor 20% kostte dit 2 dagen en voor 16% zelfs meer dan 2 dagen werk.
De Commissie stelde al voor om bepaalde controleprocessen te versimpelen. Zo wil het boerderijbezoeken door de overheden van lidstaten met de helft verminderen door boerderijen van minder dan 10 ha, ongeveer 65% van de GLB-begunstigden, vrij te stellen van controles en boetes. “Deze maatregel komt rechtstreeks tegemoet aan verzoeken van de lidstaten. Omdat de overheid minder bezoeken hoeft af te leggen, hebben de boeren meer tijd voor hun kerntaken”, aldus de Commissie in een persbericht. Vorige week keurde het Europees parlement de spoedprocedure goed om eind april over de versoepeling van deze maatregel en enkele milieuvoorwaarden in het GLB een beslissing te maken.
Een gedetailleerde analyse van de survey komt nog in het najaar van 2024. Eerst wil de EU boeren en landbouworganisaties individueel bevragen. Zo hopen ze een meer gedetailleerd en diepgaandere kijk te krijgen in de problemen van landbouwers, en op welk beleidsniveau die zich juist afspelen.
