Positieve balans na 2 jaar koolstoflandbouw door Vlaams Hoeverund, Inagro en Colruyt Group
Op de tweede verjaardag van het Carbon Farming-project kunnen Vlaams Hoeverund, Inagro en Colruyt Group terugblikken op heel wat verwezenlijkingen. De retailer wil regeneratieve landbouw testen op de eigen gronden.
Midden mei 2022 werd het startschot gegeven voor de samenwerking tussen de coöperatie
Twee jaar ‘koolstofboeren’
Het gemeenschappelijke Carbon Farming-initiatief bracht Vlaams Hoeverund, Colruyt Group en Inagro rond de tafel om elkaars bekommernissen, kennis en ervaringen te delen. En dat rond een thema dat velen in de sector wakker houdt: duurzaamheid in het algemeen, en de kwaliteit van de bodem in het bijzonder.
Er werden regelmatig interessante (teelt)ervaringen uitgewisseld rond koolstoflandbouw, alle schakels in de keten werden in beeld gebracht en het team kan terugblikken op een leerrijke periode. Binnen Vlaams Hoeverund geven de partners aan tevreden te zijn. Luc Poppe uit Wachtebeke (en lid van Vlaams Hoeverund) stipt aan: “De feedback die we krijgen van onze gesprekspartners zijn zeer waardevol. De inzichten die je krijgt helpen om je bedrijfsvoering anders aan te pakken”.
Frederik Van De Sompel, veeteler uit Sleidinge die experimenteerde met hakselhout in de stallen van zijn dieren, voegt toe: “Ondanks nog niet direct in analyses merkbare koolstofverhoging in de bodem, levert dit toch maximale teeltopbrengsten op als landbouwer: je voelt dat de bodem herleeft en dat is zeer fijn”.
Tom Van Nieuwenhove van Inagro geeft daarnaast nog aan: “Voor ons is het een mooie bron van praktijkgerichte ervaring doordat de technieken niet opgesloten blijven binnen een onderzoekscontext, maar worden toegepast in de eigenlijke bedrijfsvoering van landbouwbedrijven. Daarnaast is het ook een bron van nieuwe ideeën die rechtstreeks vanuit de sector zelf komen en die worden afgetoetst ten opzichte van bestaande bedrijfsvoeringen. Het is ook een directe manier om de problemen waar de landbouwers tegenaan lopen in beeld te brengen en samen te werken naar een mogelijke oplossing of oplossingen. Dit geeft dit initiatief heel wat kracht en mogelijkheden”.
Pionierswerk van lange adem
Het project was nieuw voor alle partijen, wat inhoudt dat er uiteraard ook leerpunten waren. Zo concludeerden de partners dat de wijze waarin de projectresultaten worden opgevolgd nog voor verbetering vatbaar is. Toename van het koolstofgehalte in de bodem evolueert eerder traag over meerdere jaren, waarbij het doorgaans zelfs niet zinvol is om dit op jaarlijkse basis te gaan meten. Dit wetende hadden alternatieve, op observatie gebaseerde parameters kunnen helpen om de projectvooruitgang te evalueren. Er werd daarnaast voortdurend gesleuteld aan de structuur en de manier waarop het project best gecoördineerd kon worden.
De professionalisering in aanpak was een werkpunt de voorbije 2 jaar. “Maar dat is eigen aan een dergelijk gloednieuw gegeven”, stelt Geert Hanssens, expert in het landbouwteam van Colruyt Group, gerust. “We kunnen eigenlijk wel zeggen dat hier de afgelopen jaren echt pionierswerk is verzet”.
Er wordt voor de toekomst bekeken of het relevant kan zijn om de schakels die momenteel missen in het geheel nauwer te betrekken. Naar beleid toe bijvoorbeeld, kan een verdere demonstratie van de opportuniteiten de beleidsmakers mogelijks helpen om het beleid beter af te stemmen op de praktijk, en zo te zorgen voor een nog meer stimulerendere sfeer.
Luc Poppe van Vlaams Hoeverund verduidelijkt: “Zaken die je wilt uittesten als 'pionier' vormen vaak nog een hiaat in de wetgeving of in de geijkte procedures waardoor je extra (administratieve) last ondervindt om aan te tonen dat je geen 'foute' dingen doet”.
Steven Van Hemelryck, projectingenieur bij het Smart Farming team van Colruyt Group vult aan: “Als je pioniert, is er bovendien vaak nog geen standaard of benchmark, waardoor het risico bestaat dat jouw inspanningen niet meetellen in latere doelstellingen die worden opgelegd. Daar gaan we voor de toekomst ook goed naar moeten kijken in dit project”.
Indrukwekkend weidescherm
Hoewel het nu nog te vroeg is om nu al uitspraken te doen over de concrete resultaten, kan wel trots teruggeblikt worden op de grote stappen die gezet werden binnen de verschillende deelnemende initiatieven van het totaalproject. De meest recente verwezenlijking is het planten van een weidescherm bij Johan Pattyn in Ardooie, een mooi staaltje van agroforestry. In het voorjaar van 2024 werden liefst 500 bomen en struiken (90 wilgen, 55 hazelaars, 55 haagbeuken, 55 lijsterbessen, 55 elzen, 55 vuilbomen, 55 esdoorns, ...) door Johan aangeplant, en dat over een lengte van 200 lopende meter, in 2 rijen.
Die bomen en struiken hebben meerdere doelen: als voederhaag, beschutting voor grazende runderen, habitat voor dieren (vogels) en het capteren van koolstof bovengronds en ondergronds. Daarnaast heeft het weidescherm ook een esthetische waarde en is er aandacht besteed aan de regiogebondenheid bij de boomkeuze.
Springplank naar regeneratieve landbouw
Tijdens de loop van het project kwam het team tot de vaststelling dat een groot deel van de maatregelen die door de landbouwers genomen werden om aan carbon farming te doen, al een plaats hebben in het bredere kader van regeneratieve landbouw. Een voorbeeld hiervan is het telen van maïs in mengteelt met stokbonen, erg geschikt voor stikstoffixatie.
“Het is dan ook een logische volgende stap om het project uit te breiden naar regeneratieve landbouw. Door dit te doen, zouden we de voordelen van de toegepaste praktijken op de bodemkwaliteit en bodemgezondheid in zijn volledigheid meenemen en niet enkel beperken tot de potentiële opslag van koolstof”, stelt Steven van Hemelryck.
Colruyt Group heeft daarnaast ook het plan opgezet om een test uit te voeren voor regeneratieve landbouw op de eigen gronden. De overtuiging is er dat deze vorm van landbouw een essentieel onderdeel zal uitmaken van een toekomstige duurzame én financieel rendabele landbouw in België.
