De Europese Centrale Bank (ECB) zette op 12 september het tweede rentestapje van 25 basispunten naar beneden. “De Europese beleidsrente werd in juni al een eerste keer verlaagd”, brengt Raf Beyers ons in herinnering. “Zo daalde de Europese rente van 4% naar nu 3,5%. De inflatiedoelstelling van 2% kwam, met in augustus nog 2,2% Europese inflatie, in het vizier. De markten denken of hopen tegen het jaareinde op 3% Europese rente te zitten.
De Amerikaanse Centrale Bank of Federal Reserve (FED), heeft op 18 september de beleidsrente voor het eerst in 4 jaar laten dalen. De markten reageren alvast positief op de 50 basispunten die ineens van de hoge 5,5% rente afgaan. De Amerikaanse inflatie over augustus was 2,5%. De centrale bankiers proberen een zachte landing van de economie te sturen met hun rentebeleid. In de Verenigde Staten (VS) is er nog wel een toename van de werkgelegenheid, maar het zou dan vooral gaan over parttimebanen en een afname van de fulltimejobs.”
Olie en oorlog
De olieprijs doet echter een hardere landing van de economie vermoeden. De beepers en walkietalkies die massaal ontploften in Libanon doen de vrees voor een regionale oorlog in het Midden-Oosten toenemen. “Dit leidt echter niet tot een hogere olieprijs, omdat de zorgen over een zwakke vraag overheersen. De 2 grootste olieverbruikers, China en de VS, en hun zwakke vraag hebben grote invloed op het oliesentiment. De rentedaling van de FED doet de olieprijs wel wat omhoog bewegen.”
De Global Dairy Trade (GDT)-veiling van 17 september kende een bescheiden prijsstijging van +0,8%.
Blauwtong beïnvloedt Europese melkaanvoer
De EU27-melkaanvoer over juli, zonder al officiële cijfers van Duitsland en Griekenland, komt normaal ongeveer -0,7% lager uit dan vorig jaar. “Een opvallende uitzondering is Frankrijk, dat na juni (+2,4%) ook over juli 1,2% meer melkte. Ook de Franse weekaanvoer tot begin september laat groene aanvoercijfers zien. In Frankrijk lijkt men dus nog niet zoveel hinder te ondervinden van blauwtong. De Duitse melkaanvoer op weekbasis over juli was ongeveer -1,5%, wat wel een invloed van blauwtong kan zijn. De Belgische melkaanvoer over juli was -1%, maar de volgende maanden is er een groter negatief effect van blauwtong te verwachten. In Nederland had men over augustus zo de laagste melkaanvoer in de voorbije 10 jaar, nadat juli ook al 3,2% lager was dan vorig jaar.”
De belangrijkste zuivelexportlanden en -regio’s melkten zo tot en met juli 0,16% meer melk, bijna evenveel als vorig jaar. De belangrijkste zuivelimportlanden met een betekenisvolle melkproductie molken in de eerste 7 maanden van het jaar 1,8% meer dan vorig jaar dezelfde periode. De globale melkproductie geraakt zo niet aan de 2% groei om aan de groeiende vraag te voldoen.
Europese boterindex op historisch recordpeil
De Europese boterindex kende op 18 september 2024 een historische dag door het doorbreken van de grens van 8.000 euro/ton boter. “De week voordien leek de Duitse boterprijs nog even te twijfelen, want die keerde toen terug van zijn eerdere stap boven de 8.000 euro. In week 38 was er echter geen twijfel bij de Duitsers, met een boterprijs van 8.150 euro/ton. Dit hielp dus de Europese boterindex in week 38 naar 8.067 euro/ton”, stelt Raf Beyers. “Er is een aanzienlijk melkvettekort op de Europese markt, die deze prijs kan verklaren. Het blijft wel opvallen dat de prijs van margarine en palmolie voorlopig niet of maar amper mee omhoog- trekt. In 2022 zagen we de prijs van die alternatieve producten wel mee stijgen en zelfs hoger gaan dan de Europese boterprijs.”
Op de GDT deed boter, waar het een veel meer internationaal verhandeld product is dan in Europa, het helemaal niet goed, met 1,7% prijsdaling en een boterprijs van maar 5.884 euro/ton. “Een prijsverschil tussen Europese en Oceanische boter van bijna 40%!” merkt Raf Beyers op. “Ook de Amerikaanse boter doet met 6.260 euro/ton niet mee met de Europese prijsexplosie.”
Poedermarkt is rustiger
De Europese mageremelkpoeder (SMP, skimmed milk powder )-index blijft rustig verder stijgen, maar zit voorlopig nog niet aan het laatste hoogtepuntje dat we zagen begin november vorig jaar. De voorbije 2 weken steeg de Europese SMP met 3% naar 2.610 euro/ton in week 38. Beyers: “De poedermarkt zit duidelijk in een heel andere dynamiek dan de botermarkt.”
Op de GDT deed poeder het bescheiden, met 2,2% stijging van de SMP-prijs naar 2.525 euro/ton en +1,5% prijsstijging van de vollemelkpoederprijs (WMP, whole milk powder ) naar 3.099 euro/ton. “Daarmee blijven de poederprijzen op de GDT, vooral dan WMP, wel lager dan in Europa en de VS. Het sentiment op de GDT werd nochtans bearish – dus dalend – beschreven, omdat zowel SMP (-0,5%) als WMP (-0,4%) daalden tegenover de GDT pulseveiling, waar alleen poeders worden verkocht, van een week voordien. Men vond ook dat kopers weinig agressief waren, ondanks het krappe aanbod op het noordelijke halfrond. De poederconcurrentie op de internationale markt is voelbaar met tot en met juli, met 8,1% minder SMP-export en 11,4% minder WMP-export door de EU27+VK.
Kaasprijzen in stijgende lijn
In de Europese kaasprijzen vinden we stilaan de boterprijsdynamiek terug. Sinds eind augustus steeg de Europese kaasprijs met meer dan 10%. Cheddarkaas noteert nu 5.070 euro/ton, gouda doet 4.784 euro en mozzarella 4.789 euro.
Anne Vandenbosch
