Europees landbouwbeleid minder ambitieus op nationaal dan op EU-niveau
Het Europese landbouwbeleid moet de EU helpen om tegen 2050 de doelstellingen van de Green Deal te bereiken, maar de klimaat- en milieuambities op het niveau van de lidstaten hinken achterop. Dat stelt de Europese Rekenkamer op 30 september in een nieuw verslag.
De Europese Rekenkamer onderzocht in welke mate het landbouwbeleid van de lidstaten de Europese groene ambities helpt te realiseren. De Green Deal moet de EU tegen 2050 klimaatneutraal maken en het biodiversiteitsverlies en de milieuverontreiniging aanpakken.
Via 2 afzonderlijke strategieën zijn daar concrete doelstellingen voor de landbouwsector aan verbonden, zoals een toename van de biologisch bebouwde grond, een halvering van het gebruik van pesticiden en de afbouw - ook met de helft - van het verlies van nutriënten. De Europese landbouwers moeten tevens hun broeikasgasemissies verminderen. Het kader waarin die boeren moeten werken, is het gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB), dat de lidstaten de nodige flexibiliteit biedt om de Europese doelstellingen te realiseren.
Geen substantiële groei van de ambities
De Europese Rekenkamer heeft de plannen van de lidstaten tegen het licht gehouden, en focuste op 4 landen in het bijzonder: Frankrijk, Polen, Ierland en Spanje. De conclusie is dat de nationale plannen geen substantiële groei van de groene ambities laten zien. Het lopende GLB (2021-2027) zorgde ervoor dat de lidstaten bepaalde vereisten konden uithollen, en dat deden ze ook.
Zo werden in alle 27 landen bepaalde categorieën van begunstigden van EU-steun vrijgesteld van de eis inzake vruchtwisseling. De eis om een minimumpercentage aan bouwland niet-productief te laten werd in 24 landen afgezwakt. De nieuw ingevoerde ecoregelingen - die praktijken belonen die gunstig zijn voor klimaat, milieu en dierenwelzijn - laten dan weer zien dat ze tot weinig verandering leiden. Zo moesten in Frankrijk 99,9% van de landbouwers hun praktijken niet veranderen om toch GLB-steun te ontvangen.
Versoepelingen door boerenprotesten
Over het algemeen genomen, zijn de nationale landbouwplannen niet veel groener dan in de voorgaande periode. Daar komt bij dat de groene impact verder kan afnemen omdat sommige voorwaarden onder invloed van de boerenprotesten begin dit jaar nog meer werden versoepeld - denk daarbij zowel aan de vereisten inzake vruchtwisseling en niet-productieve elementen.
Met een budget van 378,5 miljard euro is het GLB goed voor bijna een derde van de Europese meerjarenbegroting. Ondanks het feit dat het om een van de belangrijkste beleidsmaatregelen gaat op het gebied van klimaat en milieu, zijn de nationale plannen niet goed afgestemd op de Green Deal, besluiten de auditors van de Rekenkamer.
