Tips voor een correct gebruik van een hygiënesluis op een pluimveebedrijf

Door de hygiënestatus van het pluimveebedrijf te handhaven en de basisnormen voor bioveiligheid te volgen, kunnen we het risico op besmetting van het bedrijf en de dieren aanzienlijk verkleinen. Correct gebruik van de hygiënesluis speelt daarbij een grote rol.

Door : Landbouwleven

Gepubliceerd op : 26/11/2024 12:04

Leestijd : 4 min

Wanneer personen eerder in contact zijn geweest met zieke vogels, kunnen hun handen en kleding besmet zijn. Personen die een bedrijf binnengaan, moeten bepaalde bioveiligheidsmaatregelen nemen om het risico op overdracht van infecties te minimaliseren. Het wisselen van kledij en schoeisel en het wassen van de handen is hierbij cruciaal en ideaal gebeurt dit in de hygiënesluis.

Als er verschillende diersoorten op een bedrijf worden gehouden, moeten de bioveiligheidsniveaus voor alle soorten hoog zijn. Voor bedrijven met meerdere diersoorten (bijvoorbeeld varkens of runderen): wees je bewust van de risico's van kruisbesmetting. Laat werknemers werken met één diersoort en maak verplicht gebruik van een goed toegankelijke hygiënesluis per diersoort. Gebruik bovendien verschillende kleding en schoeisel per diersoort.

Propere en gebruiksvriendelijke hygiënesluis

Als pluimveehouder wens je dat bezoekers zo goed mogelijk gebruikmaken van de voorkamer (hygiënesluis). Je moet je bezoeker bewust en onbewust stimuleren om zo effectief mogelijk gebruik te maken van de hygiënesluis. Met een hygiënesluis die vies ruikt, rommelig is, koud is, onduidelijk is... kan een bezoeker zich (onbewust) niet verplicht voelen om zich netjes te gedragen. Een hygiënische geur (schoonmaakmiddel, citroen) zorgt ervoor dat de bezoeker hygiënischer handelt. Wil je dat de bezoeker netjes gebruikmaakt van de hygiënesluis, zorg er dan ook zelf voor dat deze opgeruimd is.

Per bedrijf moet een hygiënesluis aanwezig zijn. Het betreden van de pluimveestallen is enkel mogelijk na gebruik van de bedrijfshygiënesluis en de hokhygiënesluis. - Bron: Project NetPoulSafe

Door de bezoeker over een barrière heen te laten stappen maak je ze ervan bewust dat ze van de vuile zone de overgangszone binnentreden. Zorg voor een eenvoudig en duidelijk zichtbaar doucheprotocol bij binnenkomst van de hygiënesluis en voor een verwarmde omgeving, warm douchewater en voldoende zeep. Dit motiveert om uitgebreider te douchen.

Zorg voor een barrière tussen het vuile en propere gedeelte van de hygiënesluis. - Bron: Project NetPoulSafe

Zorg in de aankleedruimte voor bakken met complete kledingpakketten in elke maat. Door het installeren van een timer die de toegang tussen de douche en de aankleedruimte reguleert, garandeer je dat de bezoeker lang genoeg doucht. Zorg na de aankleedruimte voor een compleet aanbod aan schoeisel in elke maat in een overzichtelijke schoenenkast. Het schoeisel mag niet in contact komen met het vuile gedeelte van de hygiënesluis.

Zorg ten slotte ook voor wasmanden in de uit- en aankleedruimten om gebruikte handdoeken en bedrijfskleding in te deponeren.

Toepassing van bedrijfshygiënezones

Bepaal de rode, oranje en groene zones op het bedrijf om maatregelen te nemen tussen de gebieden met een hoog risico (vuile zone) en gebieden met een laag risico (schone zone). Hygiënesluizen zijn verplicht bij de ingang van elke productie-eenheid, ongeacht of er een buitentoegang is of niet. Het omvat ten minste 2 zones en idealiter een derde:

• Een vuile ruimte: buiten / trek gewone kleren uit

• Een schone ruimte: binnen / werkkleding aantrekken

• Een tussenruimte voor wassen en desinfecteren

Creëer je bedrijfsspecifieke bezoekersprotocol

Naleving van hygiëneprotocollen verkleint de kans op insleep van dierziekten en andere kiemen op het bedrijf. Om ervoor te zorgen dat de hygiëneprotocollen zo goed mogelijk worden nageleefd, is het van belang dat ze goed de werkelijkheid van het bedrijf weerspiegelen en dat de maatregelen eenvoudig toe te passen zijn.

Bioveiligheidspraktijken in de hygiënesluis zijn efficiënt als ze worden toegepast in de juiste volgorde én als ze worden toegepast in de juiste bedrijfszone.

In het kader vind je het aanbevolen hygiëneprotocol voordat een persoon de stallen betreedt. Soms kan dit protocol op bedrijfsniveau enigszins afwijken, omdat bepaalde aanbevolen maatregelen (nog) niet toepasbaar zijn op het bedrijf.

Aanbevolen hygiëneprotocol

1. Teken het bezoekersregister;

2. Neem de looproute van het bedrijf in je op;

3. Laat persoonlijke bezittingen achter;

4. Reinig en ontsmet benodigde materialen;

5. Laat schoeisel en kleding achter;

6. Douch minimaal 5 minuten met warm water;

7. Was haren, oren en lichaam met zeep;

8. Snuit de neus goed uit;

9. Pak een handdoek en droog af;

10. Trek bedrijfseigen kleding, (wegwerp)ondergoed en schoeisel aan;

11. Trek staleigen kleding en schoeisel aan;

12. Was en desinfecteer de handen;

13. Ga de stal in;

14. Trek staleigen kleding en schoeisel uit;

15. Bij bezoek aan een andere stal, ga terug naar stap 11;

16. Trek bedrijfseigen kleding en (wegwerp)- ondergoed en schoeisel uit;

17. Douch zoals omschreven bij stap 6;

18. Trek eigen kleding aan en verlaat bedrijf.

Bioveiligheidsmaatregelen in de hygiënesluis

Opgeruimd en schoon Gebruik deze ruimte niet als opslagplaats voor materiaal, en al helemaal niet voor dode dieren. Dode vogels moeten worden afgevoerd via een speciaal luik in de muur of via een afgesloten emmer. Voorkom dat knaagdieren of insecten binnen kunnen komen. Houd de hygiënesluis schoon ten opzichte van de dierruimten (zorg bijvoorbeeld voor extra schoenen om over het strooisel te lopen). Een goede indicatie van goed handen wassen is de staat van de wasbak: deze is schoon en vrij van materiaal als deze regelmatig wordt gebruikt.

Inrichting en beperkt gebruik Plaats waar mogelijk de computers, vuilnisbakken en alles wat met water en elektriciteit te maken heeft in de vuile zone. Ramen in de vuile zone maken het mogelijk om het pluimvee in het gebouw te controleren zonder naar binnen te gaan. Beperk het aantal bewegingen door de hygiënesluis. Gebruik monitoringsystemen voor bewegingen van personeel via mobiele telefoons.

Wees consequent Pas altijd en voor iedereen dezelfde regels toe. Wees voorzichtig met gewoontes, uitzonderingen of noodsituaties: ‘gewoon’ de computers controleren, ‘even’ een papiertje pakken, ‘gewoon’ even naar de dieren kijken als het alarm afgaat.

Maak het de bezoeker gemakkelijk Het is gemakkelijker om te voldoen aan de procedures van de hygiënesluis als er een bankje (om het risico van vallen te vermijden bij het uittrekken van de schoenen en laarzen) en een laarzenkrik aanwezig zijn. Comfortabele kamertemperatuur, warm water, bacteriedodende zeep, lege kapstokken zijn belangrijk. Je kunt een plank gebruiken om de schone en vuile zones af te bakenen en om een schone vloer te hebben om met sokken op te lopen.

Fluorescerende stoffen om bioveiligheid te verhogen

Ziektekiemen zijn onzichtbaar en het risico kan onderschat worden. Boeren willen meer praktische visualisaties.

Doeltreffend handen wassen met behulp van een fluorescerende stof in de praktijk. - Bron: Project NetPoulSafe

Een methode die het onzichtbare zichtbaar maakt, zoals fluorescerende stoffen die zichtbaar worden onder UV-licht (zie foto):

• Verhoogt het risicobewustzijn;

• Test de doeltreffendheid van bioveiligheidsmaatregelen in hygiënesluizen;

• Zet aan om de handen correct te wassen.

Arthi Amalraj (UGent)

Meer informatie over bioveiligheidsmaatregelen in de pluimveeproductie is te vinden op https://eufarmbook.eu/en/search?q=biosecurity&page=2 (Source: Project NetPoulSafe). Hier kunnen ook podcasts, video’s, factsheets, artikels en e-learning- modules over bioveiligheid teruggevonden worden (https://www.futurelearn.com/courses/netpoulsafenl/1).