Twijfel over ammoniakreductie stalsysteem

In het kader van het stikstofbeleid is het mogelijk om technieken te erkennen die landbouwers mogen inzetten om hun ammoniakuitstoot te reduceren. Er moet echter voldoende wetenschappelijke zekerheid zijn dat de beoogde milieuprestaties worden behaald. Daarvoor zijn 2 expertenadviezen cruciaal. Het Administratief Team Luchtemissies Veeteelt (AT) en het Wetenschappelijk Comité Luchtemissies Veeteelt (WeComV) adviseren en onderzoeken alle aangelegenheden over luchtemissies door de veehouderij en mestverwerking.

De Lely Sphere, een circulair stalsysteem voor het scheiden van meststoffen en het verwaarden van emissies, is een eerste dossier dat sinds het aantreden van minister Brouns op tafel komt. Het systeem scheidt vaste mest en urine van elkaar en zet stikstofemissies om in een vloeibare, circulaire kunstmest. Deze kan de landbouwer gericht inzetten voor precisiebemesting.

Het expertenadvies van het AT werd door minister Brouns aan Vlaams parlementslid Andy Pieters (N-VA) bezorgd en het is volgens deze laatste behoorlijk uitgesproken. Zo is er volgens Pieters “twijfel aan de goede werking van de mestzuigrobot onder langdurige praktijkomstandigheden”, maar waarschuwt het advies landbouwers ook voor “het hoge waterverbruik van de mestzuigrobot dat nodig is om het systeem te laten werken”. De beslissing ligt finaal bij minister Brouns, al lijkt een positieve beslissing haaks te staan op het regeerakkoord van de Vlaamse regering.

Geen probleem in Nederland

In Nederland staat de techniek van Lely al even op de overheidslijst van gevalideerde technieken die ammoniakemissies verminderen in koeienstallen. Daar kreeg de techniek een reductiepercentage van liefst 77% procent (emissiefactor 3). Net die reductie wordt door het advies van het AT bekritiseerd.

WeComV heeft over dezelfde techniek al een advies gegeven. Deze instelling aanvaardt het gehanteerde meetprotocol om de ammoniakemissiefactor per dierplaats per jaar te bepalen en stelt dat de uitgevoerde metingen, de bespreking van de resultaten en de daaruit volgende conclusies over de ammoniakemissiefactor voldoen om een ammoniakemissiefactor te bepalen. Dit comité adviseert om de emissiefactor vast te stellen op 3 kg NH3 per dierplaats per jaar, met nog een aantal opmerkingen.

Advies niet negeren

Andy Pieters, die tot voor kort op het kabinet van toenmalig Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir werkte en die nu Vlaams parlementslid is, vraagt aan minister Brouns om het advies van het AT niet te negeren. “Als we onze landbouwers richting investeringen in deze techniek duwen, moeten zij zéker kunnen zijn dat ze geen kat in een zak kopen”, stelt Pieters.

Pieters roept minister Brouns op om terughoudend te zijn, vanwege het adviesvan het AT. “Het zou niet eerlijk zijn naar onze landbouwers om ze richting grote investeringen te duwen, als er grote vraagtekens zijn bij de goede werking en hen mogelijks een gigantisch waterverbruik wordt opgedrongen. Het lijkt zinvol om de emissiefactor en dus het reductiepercentage van het systeem opnieuw onder de loep te nemen. Het is evident dat innovatie cruciaal is voor onze luchtkwaliteitsdoelen, maar we mogen ons niet blindstaren op technieken als hun goede werking door experten in vraag wordt gesteld”.

Kritische controlepunten bepalen

Minister Brouns antwoordde op de schriftelijke vraag van Pieters dat hij nog geen beslissing genomen heeft over dit dossier. De minister heeft inmiddels aan WeComV gevraagd om de kritische controlepunten voor de goede werking van dit circulair stalsysteem te definiëren zodat die kunnen opgenomen worden in de vergunning, naar analogie met de luchtwassers.

De Sphere van Lely won een Zilveren Hoef op de landbouwvakbeurs Agribex in 2023.

FVDL