Vlaamse landbouwer is eenzaam
Meer dan andere beroepscategorieën voelen de Vlaamse landbouwers zich eenzaam. Boeren voelen zich vaak niet alleen fysiek geïsoleerd, maar ze ervaren ook dikwijls een sociaal isolement. Ze werken 7 dagen op 7 op hun domein en ze zijn het sociaal contact kwijtgeraakt nu de traditionele netwerken van vroeger verdwijnen. ’s Zondags naar de mis gaan en nadien een pint gaan drinken, is er doorgaans niet meer bij.
Uit de jongste cijfers van Statbel blijkt dat 6,7% van de Belgische inwoners zich vaak eenzaam voelt. Bij de landbouwers ligt dat cijfer nog hoger. Landbouwers lopen meer risico’s door overmatige mentale druk. Klachten blijven in deze sector lang onder de radar.
Sommige landbouw(st)ers en hun gezinnen kijken aan tegen een berg aan complexe uitdagingen, die hen mentaal op de proef stellen. De jongste jaren klinken de signalen in binnen- en buitenland over zwaar sociaal en mentaal leed bij veel landbouw(st)ers steeds luider. In Vlaanderen worden helpende organisaties zoals Boeren op een Kruispunt en het Landelijk Infopunt voor Vrouwen overbevraagd over dit thema.
Achter een façade
In de commissie Landbouw van het Vlaams parlement van 15 januari sneed volksvertegenwoordiger Eva Ryde (N-VA) het probleem aan. Zij stelde vast dat het gevoel van eenzaamheid van de Vlaamse landbouwer zich afspeelt achter de façade van het plattelandsleven.
De hoge werkdruk, economische onzekerheden en strengere regelgeving versterken dat gevoel. Daarnaast wordt de kloof tussen boeren en burgers ook soms nog altijd te groot genoemd, waardoor veel landbouwers het gevoel hebben door velen niet begrepen of gewaardeerd te worden.
Ryde verwees naar een subsidie van 3,5 miljoen euro voor de komende 5 jaar die de Vlaamse overheid extra heeft toegekend aan Boeren op een Kruispunt (BoeK) om de stijgende hulpaanvraag aan te pakken. De interpellante leerde uit de recente beleids- en begrotingstoelichting dat er voor het jaar 2025 een krediet van 442.000 euro is ingeschreven om te besteden aan een subsidie voor BoeK. Ze wilde weten of dit gaat om extra jaarlijkse subsidie gespreid over de tijd, waardoor de vzw vanaf 2025 jaarlijks over meer dan 1 miljoen euro aan werkingsmiddelen beschikt. Aansluitend op haar vorige vraag verzocht het parlementslid om er nogmaals bij het Vlaams Centrum voor Agro- en Visserijmarketing (VLAM) op aan te dringen om in zijn campagnes meer aandacht te besteden aan lokaal geproduceerd voedsel.
Subsidies voor Boeren op een Kruispunt
Ook voor Vlaams landbouwminister Jo Brouns (cd&v) is eenzaamheid een van de allergrootste uitdagingen voor onze samenleving de dag van vandaag.
De 2 subsidies waarnaar Ryde concreet verwees, vullen volgens minister Brouns elkaar aan. Enerzijds is er de jaarlijkse werkingssubsidie voor BoeK, die voor 2025 inderdaad 442.000 euro bedraagt. Anderzijds heeft de Vlaamse regering op 6 december van vorig jaar een bijkomend budget uitgetrokken van 3,5 miljoen euro vanuit de PAS-provisie voor een tijdelijke versterking voor BoeK.
De stikstofuitdaging en de vergunningenproblematiek zorgen nog steeds voor heel wat zorgen en ongerustheid bij de land- en tuinbouwsector, zowel voor diegenen die er direct bij betrokken zijn als voor zij die er indirect bij betrokken zijn. Als gevolg hiervan is er ook een toename in de raadpleging van BoeK. Er wordt verwacht dat dit zich ook de komende jaren zal doorzetten. De Vlaamse regering ging daarom op 6 december akkoord om de tijdelijke versterking van de vzw BoeK waarin voorzien was gedurende de periode 2022-2024, voort te zetten om het stijgende aantal meldingen te kunnen aanpakken en om ook preventief werk te kunnen doen.
De huidige 3,5 miljoen euro houdt een continuering van die tijdelijke versterking van het personeel van BoeK in het kader van de PAS in en betreft een geïndexeerd bedrag voor de periode 2025-2030.
Waardering versterken
Brouns herhaalt dat VLAM met zijn communicatiecampagnes een zeer ruim en divers publiek bereikt en een belangrijke partner is om de waardering voor onze landbouwers te versterken. Vanaf 2023 heeft de minister de opdracht van VLAM structureel verruimd. Daardoor kan VLAM voortaan extra aandacht besteden aan de producent achter lokale producten, met de focus op het vakmanschap, de inspanningen van onze producenten op het gebied van duurzaamheid, hun trots en hun passie.
Concreet betekent dit dat via ‘Lekker van bij ons’ regelmatig reportages van producenten gedeeld zullen worden, zodat consumenten kennis kunnen maken met het verhaal achter een product of recept. Dit gebeurt intensief voor producenten uit de korte keten en streekproducten. Ook de Dag van de Landbouw en de ‘Thank a Farmer Day’ gebruikt VLAM als een welkome kapstok. Verder maken enkele specifieke campagnes een rechtstreekse link met de producent. De minister denkt hierbij bijvoorbeeld aan de biocampagne en de duurzaamheidscampagne voor zuivel, aardappelen en groenten en fruit. Deze laatste heeft als slogan ‘Helden van onze velden’. Bij de creatie van dergelijke campagnebeelden zet VLAM zo veel mogelijk echte landbouwers en tuinders in beeld in plaats van acteurs.
Brouns gaf nog mee dat VLAM jaarlijks opvolgt hoe de Vlaming de landbouw en de landbouwer ervaart. Uit de studie van 2024 blijkt dat maar liefst 81% van de Vlamingen bewondering heeft voor onze landbouwers en maar liefst 87% vindt het heel belangrijk om een sterke inlandse land- en tuinbouw te hebben. Beide parameters zijn nog flink gestegen ten opzichte van 2023. Hij vindt het een hele opsteker dat de Vlaming onze producenten meer dan ooit een warm hart toedraagt.
