Mestactieplan volstaat niet om waterkwaliteit te verbeteren volgens Antea
Het zevende mestactieplan zal niet volstaan om de doelstellingen voor de waterkwaliteit te halen. Dat is te lezen in het ontwerp van plan-Milieueffectrapport dat werd opgesteld door studiebureau Antea.
Het zevende mestactieplan werd eind vorig jaar goedgekeurd in het Vlaams Parlement. Het is grotendeels gebaseerd op het princiepsakkoord dat de landbouw-, milieu- en natuurorganisaties al in 2023 bereikten, maar dat tot dan niet werd omgezet.
Druk van Europa
Europa dringt bij Vlaanderen al langer aan om maatregelen te nemen tegen de slechte waterkwaliteit en met name de nitraatverontreiniging door de landbouw. Vorige zomer nog daagde de Europese Commissie ons voor het Europees Hof van Justitie omdat er onvoldoende maatregelen werden genomen tegen nitraatverontreiniging.
Vlaanderen probeert met opeenvolgende mestactieplannen de verontreiniging terug te dringen. Die plannen bevatten verplichtingen voor land- en tuinbouwers rond de productie en verwerking van mest. Volgens Antea worden de postitieve gevolgen van het nieuwe mestactieplan op de waterkwaliteit 'optimistisch' ingeschat. "Er wordt dan ook niet verwacht dat de waterkwaliteitsdoelstellingen met enkel de maatregelen uit het basisplan gehaald zullen worden", valt te lezen.
Combinatie van maatregelen
In gebiedstype 1, waar de waterkwaliteit relatief goed is, zou de vooropgestelde streefwaarde van 18 mg nitraat/l tegen 2027 wel 'bijna' worden gehaald. In de gebiestypes 2 en 3, met een slechtere kwaliteit, is dat niet het geval. In het mestactieplan wordt ook een reeks alternatieven besproken. Die hebben nog geen politieke consensus, maar werden wel doorgerekend door Antea.
Om de doelstellingen te halen, zal een combinatie van maatregelen uit verschillende alternatieven nodig zijn, stelt het studiebureau. Antea waarschuwt evenwel dat de maatregelen die de beste resultaten halen, net degene zijn die een significant negatieve impact op de landbouwbedrijfsvoering kunnen hebben.
Strengste ooit
"Het plan-MER bevestigt wat ik al aangaf: dit mestactieplan is het strengste dat we ooit hebben gehad", zegt Landbouwminister Jo Brouns (cd&v) in een reactie. "Het bevat tal van maatregelen die een positieve impact hebben op de waterkwaliteit en die we gelukkig al hebben ingevoerd. Tegelijk erkent de MER dat de doelen voor 2027 - alle meetpunten onder de norm - waarschijnlijk niet volledig gehaald zullen worden. Of dat zo is, zal de praktijk uitwijzen, maar we wisten van meet af aan dat dit een bijzonder ambitieuze doelstelling is. Daarom hebben we in het regeerakkoord gekozen voor een doelfasering. We blijven stappen vooruit zetten, zonder de illusie te wekken dat alles in 2 jaar opgelost is. Nu is het aan iedereen om zich uit te spreken, want het plan-MER is pas definitief na het openbaar onderzoek."
Tot slot laat de minister weten dat hij de onderzochte alternatieven zorgvuldig zal bekijken, maar niet vooruit wil lopen op de zaken zolang het plan-MER nog niet definitief is. Elk van die alternatieven houden immers politieke keuzes in, het zijn geen technische aanpassingen.
