Alarmerende hoeveelheden PFAS in brood, pasta en ontbijtgranen in Oostenrijk
Een nieuw onderzoek van Milieuorganisatie Global 20000 onthult alarmerend hoge niveaus van de 'forever chemichal’ trifluorazijnzuur (TFA) in alledaagse granen en graanproducten. De bevindingen wijzen op een wijdverspreide vervuiling door PFAS-pesticiden, met TFA-gehaltes die 3 keer hoger zijn dan in een vergelijkbaar onderzoek van 8 jaar geleden. Pan Europe en Global 2000 sporen beleidsmakers aan om zonder uitstel deze vervuiling van voedsel en water tr stoppen door PFAS-bestrijdingsmiddelen vandaag nog te verbieden.
Het onderzoek, uitgevoerd door PAN Europe's lid Global 2000 in Oostenrijk, is een vervolg op het onlangs gepubliceerde EU-brede onderzoek naar TFA in wijn. De organisatie analyseerde 48 graansoorten en graanproducten gekocht in Oostenrijk, waaronder pasta, gebakken producten, ontbijtgranen en volle granen, gelijk verdeeld over biologische en conventionele bronnen.
“Het niveau van TFA, vooral in brood en pasta, is zeer zorgwekkend en vereist onmiddellijke actie om verdere TFA-vervuiling in het milieu te voorkomen. In conventionele graanproducten waren de gemiddelde gehaltes zo hoog dat een gezondheidsrisico voor kinderen niet langer kan worden uitgesloten” waarschuwt auteur van de studie Helmut Burtscher-Schaden, een milieuchemicus bij Global 2000. Hiervoor vergeleken de onderzoekers de gevonden concentraties met de huidige risicobeoordelingen van gezondheidsautoriteiten in Nederland en België. De door de Nederlandse gezondheidsautoriteiten vastgestelde dagelijkse toelaatbare inname van TFA wordt 1,5 keer overschreden door volwassenen met een gemiddelde graanconsumptie (alleen conventionele producten) en zelfs 4 keer door jonge kinderen.
Snelle toename TFA
Alle 48 geteste producten waren verontreinigd met TFA, variërend van 13 µg/kg in biologisch geteelde rogge tot 420 µg/kg in conventionele boterkoekjes. Deze gehaltes zijn ongeveer 100 tot 1.000 keer hoger dan de reeds hoge TFA-gehaltes in regenwater, grondwater en drinkwater.
Conventionele producten waren meer dan 3 keer zo besmet als biologische producten. Alle 24 geteste biologische producten vertoonden echter verontreinigingsniveaus boven de 10 µg/kg. Dit onderstreept de hoge mobiliteit en wijdverspreide verspreiding van TFA in het milieu.
Het TFA-gehalte in granen en graanproducten is sterk gestegen. Vergeleken met de enige officiële graantest op TFA, die iets minder dan 10 jaar geleden werd uitgevoerd, is de verontreiniging verdrievoudigd.
Professor Hans Peter Arp, een internationaal bekende milieuchemicus en TFA-onderzoeker, ziet de studieresultaten als een verdere bevestiging van de massale en versnelde ophoping van TFA in water, bodem en planten, die een ernstige bedreiging vormt voor de planetaire grenzen. “Deze studie is schokkend, maar niet onverwacht voor degenen onder ons die TFA bestuderen. We stellen vast dat het TFA-gehalte in ecosystemen, mensen en dieren wereldwijd snel toeneemt. Daarom moeten we nu bespreken hoe we deze snelle toename kunnen beteugelen voordat deze vervuiling de planetaire grenzen overschrijdt en er toxische effecten op kwetsbare bevolkingsgroepen optreden.”
Verbod op PFAS-pesticiden
TFA is een afbraakproduct van PFAS-pesticiden en industriële chemicaliën. Door zijn extreme persistentie en oplosbaarheid in water hoopt TFA zich op in waterbronnen en levende organismen. Recente bodemanalyses door Duitse milieuautoriteiten bevestigen dat landbouwgrond nu een belangrijk reservoir van TFA is, wat deels de accumulatie in voedselgewassen verklaart.
Op 26 mei publiceerde het Europees Agentschap voor chemische stoffen (ECHA) een voorstel om TFA in te delen als ‘giftig voor de voortplanting, categorie 1B’, met de gevarenaanduidingen H360Df: “Kan het ongeboren kind schaden. Kan de vruchtbaarheid schaden.” Ondertussen herziet de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (EFSA) de toxicologische referentiewaarden voor TFA. De conclusies worden in februari 2026 verwacht.
“Blootstelling aan TFA vindt plaats via meerdere bronnen, waaronder voedsel en water. Deze alarmerende bevindingen zouden moeten leiden tot een onmiddellijk verbod op alle PFAS-bestrijdingsmiddelen. We eisen ook dat veiligheidsdrempels de cumulatieve inname weerspiegelen en bescherming garanderen voor de meest kwetsbaren, inclusief kinderen en zwangere vrouwen”, zegt Salomé Roynel, beleidsmedewerker bij PAN Europe.
Het PAN Europe-netwerk vraagt de Europese Commissie en lidstaten om snel actie te ondernemen en het gebruik van alle PFAS-bestrijdingsmiddelen zo snel mogelijk te verbieden.
