Zorggroep Curando erkend als Levend Erfgoedhof

Curando krijgt daarmee erkenning voor haar inzet om bedreigde, streekeigen landbouw- en neerhofdieren een plek te geven in haar parken en belevingstuinen.

Met onder andere Vlaamse geiten, Lakense schapen, het Belgisch zilver en Belgisch haaskonijn, het Gentse baardkonijn en lokale gevogelterassen (Brakelhoen, Gele van Mehaigne, Dendermondse eenden, Limburgse kraagduiven, Luikse Barbetten, het hoen van de Zwalmvallei, de Izegemse koekoek, de Doornikse kriel, Mechelse kalkoenkop ...), wil Curando erfgoed en zorg op een vernieuwende manier samenbrengen. “Wij willen omgevingen creëren waar wonen, natuur en erfgoed in elkaar overvloeien, waar leven centraal staat en zorg nabij is. Een plek waar buiten en binnen in elkaar overlopen”, vertelt algemeen directeur Dirk Lips.

Het Levend Erfgoedhof bij Mariaburcht– één van de woon- en zorglocaties van Curando, die ingericht zijn met een eigen dierenpark - is daarbij veel meer dan een park: het is een doordacht ontworpen leefomgeving die dagelijks bijdraagt aan het welzijn van bewoners, bezoekers en buurtbewoners.

De paden zijn volledig rolstoeltoegankelijk, zodat iedereen vlot toegang heeft tot het dierenpark en de rustgevende natuur kan ervaren. Vanuit de woonruimtes en de gemeenschappelijke leefruimtes hebben bewoners vrij zicht op het erfgoedhof, waardoor de natuur steeds dichtbij is, ook voor wie binnen verblijft.

Zorg en erfgoed

Curando heeft 43 rassen van erfgoeddieren, verspreid over haar verschillende woon- en zorgsites, en engageert zich om enkel dieren te houden die bijdragen aan het behoud van genetische diversiteit. Samen met het Steunpunt Levend Erfgoed wordt ingezet op raszuiverheid, verantwoord fokken en duurzame populatieopbouw van oude lokale rassen.

Zorgvragers, medewerkers, buurtbewoners en leerlingen van de BuBaO-school De Ruimtevaarder worden actief betrokken bij de verzorging van de dieren. “Daarnaast zijn er op strategische plaatsen infopanelen die niet alleen informatie geven over de diersoorten, maar ook educatieve mogelijkheden bieden. Zo kan iedereen meer leren over de geschiedenis en de kenmerken van elk dier, waardoor het Levend Erfgoedhof niet alleen een bron van erfgoed, maar ook van kennis wordt binnen onze zorggemeenschap”, gaat Dirk Lips verder.

“Het belang van dit initiatief kan niet overschat worden”, zegt Jan Martens, voorzitter van het Steunpunt Levend Erfgoed. “In een tijd waarin lokale rassen dreigen te verdwijnen door grootschalige landbouwmodellen en economische druk, zet Curando in op behoud, beleving en educatie als nieuw nutsdoel. Dankzij Curando krijgt erfgoed een toekomst in een omgeving waar het ook echt beleefd wordt, met respect voor mens en dier.”

De dierenparken en belevingstuinen die Curando op verschillende locaties beheert, zijn volgens SLE mooie voorbeelden van hoe zorg en erfgoed elkaar kunnen versterken. Een dierenpark dat is aangelegd rond een woonzorgcentrum, is vrij toegankelijk en nodigt uit tot ontmoeting, herinnering en betrokkenheid.

Curando kiest bewust voor levend erfgoed. “Wat vandaag overbodig lijkt, kan morgen onmisbaar zijn. Met dit engagement willen we niet zomaar iets moois tonen, maar écht bijdragen aan een maatschappelijk doel”, zegt Dirk Lips. De beslissing van zorggroep Curando om erfgoeddieren te integreren in haar zorgvisie is veel meer dan een verbindend element in het dagelijkse leven van bewoners en bezoekers. Het is een bewuste en maatschappelijk verantwoorde keuze, waarmee de organisatie expliciet de kaart trekt van het behoud van genetische diversiteit.

In een landbouwcontext waar doorgaans geselecteerd wordt op economische efficiëntie en een beperkt aantal bloedlijnen, dreigen oude dierenrassen – en dus waardevolle genetica – verloren te gaan. “Wanneer het klimaat verder verandert of de productieomstandigheden wijzigen, kunnen eigenschappen zoals warmteresistentie, vruchtbaarheid of robuustheid, die net vaak in die oude dierenrassen aanwezig zijn, het verschil maken in onze voedselzekerheid. Door ze levend te houden, en dus zorgzaam om te springen met de genetica, dragen we bij aan een genetische poule voor de toekomst en zijn we beter voorbereid als de voedselproductie in gedrang dreigt te komen”, besluit Dirk Lips.

Curando zou in haar dierenparken eender welk ras kunnen houden, maar kiest bewust voor streekeigen, bedreigde erfgoeddieren. Hetzelfde principe geldt voor haar boomgaarden, waar de zorggroep investeert in het behoud van oude fruitrassen die mooi opgaan in de omgeving. Ook de academische wereld onderschrijft het belang van deze aanpak. “Door genetische selectie werden de landbouwhuisdieren steeds meer verbeterd om een zo hoog en efficiënt mogelijke productie van vlees, eieren of melk te realiseren. Dit heeft geleid tot enkele rassen die de bovenhand nemen, terwijl het merendeel van de lokale rassen verdwijnt. Het behoud van een verscheidenheid aan lokale rassen van landbouwdieren is echter essentieel voor het in stand houden van de genetische diversiteit van een soort. Ondertussen hebben we tal van nieuwe technieken ter beschikking om genetisch materiaal van bedreigde rassen te bewaren, denk maar aan het invriezen van zaadcellen, eicellen en embryo’s en het klonen van nieuwe dieren uit bewaarde cellen. Echter, het in leven houden van deze lokale rassen is de enige manier om ze mee te laten evolueren en zich aan te passen aan nieuwe omgevingen”, vertelt professor Nadine Buys, expert huisdierengenetica aan de KU Leuven.

Blik op de toekomst

Tijdens de plechtigheid werd in het park van Mariaburcht het officiële Levend Erfgoedhoflabel onthuld. Het label, dat 5 jaar geldig blijft, verleent Curando toegang tot het SLE-netwerk en biedt ondersteuning op het vlak van erfgoedbeheer, genetisch advies en kennisuitwisseling. De site Mariaburcht is slechts 1 van de meerdere dierenparken en belevingstuinen die Curando op haar verschillende locaties heeft ingericht. De organisatie blijft zich ook de komende jaren actief inzetten voor het behoud van erfgoeddieren en de verdere ontwikkeling van haar erfgoedprojecten.

Curando