Opinie: 7.300 extra stikstofmeetpunten gaan de Vlaamse samenleving niks opleveren
Mark Wulfrancke, beleidsmedewerker bij landbouworganisatie Algemeen Boerensyndicaat (ABS), reageert in een persoonlijk opiniestuk op de aankondiging dat er 7.300 extra stikstofmeetpunten bij komen.
Dik anderhalf jaar na de boerenprotesten lijken een aantal beloften van de Vlaamse regering ver weg. Niet alleen de stem van de boer wordt genegeerd, in de aankondiging over de 7.300 extra meetpunten om stikstof te meten in zowel lucht, water als bodem komt zelfs een zekere minachting voor de Vlaamse medemens naar boven. Eén zin in de aankondiging, namelijk “Er wordt niet naar de bron van de uitstoot gekeken, wel naar de effecten op de natuur”, aldus de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) in Vilt van 18 augustus 2025 duwt je keihard met de neus op de feiten dat het oude, doelloze beleid gewoon verdergaat. De oude wijn wordt zelfs niet in nieuwe zakken gedaan.
Herhaalde beloftes
In 2024 is er, door het bereiken van een akkoord over MAP 7 tussen ogenschijnlijk onmogelijke partners, duidelijk gemaakt dat het anders en beter kan. De Vlaamse regering heeft toen beloftes gemaakt om zaken waar twijfel over bestond – zoals de deugdelijkheid van het MAP-meetnet – te onderzoeken, beloftes die herhaald zijn bij het beëindigen van de boerenprotesten voorjaar 2024. Ondertussen komt de vraag niet alleen maar van de landbouwers. Ook de deelnemers van het burgeronderzoek naar waterkwaliteit en diverse plattelandsbewoners hebben vragen.
470 meetpunten komen erbij voor het oppervlaktewater. Geen idee waar ze die gaan plaatsen, maar ze zullen alvast niet dienen om het bestaande MAP-meetnet te verbeteren en ook niet om de invloed van de gehele Vlaamse bevolking (overstorten, slecht werkende waterzuiveringen, ongezuiverde lozingen) in kaart te brengen én openbaar te maken.
Die extra meetpunten voor grondwater zullen evengoed een pak resultaten geven. Alleen gaan die data weinigzeggend zijn, zolang je de input niet in kaart brengt. Je kunt niet langer een abstractie maken van het vele stikstofrijke afvalwater dat in ons oppervlaktewater geloosd wordt en zo ook het grondwater beïnvloedt, om nog maar te zwijgen over de vele sterfputten die afvalwater rechtstreeks het grondwater in brengen. Vaarwel de hoop op beter beleid.
Depositie correct in beeld brengen
Iedereen weet dat de gebruikte modellen atmosferische stikstofdepositie niet deugen. Nieuwe meetpunten voor stikstofdepositie zouden prioritair gebruikt moeten worden om de depositie van bedrijven correct in beeld te brengen en om de verspreiding lokaal en bovenlokaal te bepalen. Heb je dat correct in beeld, dan kan je ook gericht en vooral gedragen beleid voeren.
Er komt geen onderzoek (weigering) om via isotopen de oorsprong van de stikstof te weten. Als je weet dat zowel de Kalmthoutse Heide als het Turnhouts Vennengebied onder de rook van stikstofspuwende industriegebieden (Sluiskil, Terneuzen, Antwerpse haven, Chemelot..) liggen, dan stel je je hierbij vragen.
Stop met de landbouwsector verder dood te slaan...
‘Geen gevolgen voor de landbouwsector’: enkel een grapjas durft, in een dronken bui weliswaar, dit te beweren. De landbouw is vandaag al de gedoodverfde, gemakkelijke boosdoener en dat zal morgen niet anders zijn. De gebruikte kadukelijke modellen en aannames schrijven namelijk alle atmosferische depositie toe aan de nabijgelegen veehouders (20 km weet u wel), ook al is er bakken bewijs dat dit niet klopt en dat er wel degelijk een significante invloed van buiten de landbouw is.
Hetzelfde gaat op voor de metingen op oppervlakte- en grondwater. 7300 extra meetpunten dreigen de zoveelste stok te worden om een sector die al heel veel inspanningen doet, nog wat verder dood te slaan.
Stop hier per direct mee!
Besteed dit budget aan onderzoek en metingen die de waterkwaliteit wel ten goede komen. Zet dit geld in om correcte modellen te maken, om over te gaan van theoretische aannames naar praktisch bewezen feiten. Doe ook voor het oppervlaktewater aan brononderzoek. Het is niet omdat enkelen vasthouden aan een bestaand, vastgeroest beleid, dat kritisch onderzoek naar correct beleid geen prioriteit moet zijn. De bestaande rekenmodellen moeten niet gevoed worden. Zeker voor wat de atmosferische depositie betreft, moet er van nul af aan een nieuw model gemaakt worden door wetenschappers die voldoende kritisch zijn om wat reeds bestaat in vraag te stellen.
Na het bereiken van het principeakkoord MAP 7 tussen landbouworganisaties en milieubeweging, na de protesten, had ik het gevoel dat er iets bereikt was, dat er een zekere disruptieve beweging op gang gekomen was. Dat gevoel is weg, de vechtlust niet.
