Oldtimerhappening laat vergeten pareltjes zien
We schreven het reeds in ons beursverslag van de Werktuigendagen vorige week, de oldtimerhappening van dit jaar was een ‘grand cru’ editie die prachtige pareltjes van oldtimertractoren verzamelde op het beursterrein in Oudenaarde.
Ruim 300 oldtimertractoren, enkele stationaire motoren en werktuigen van voor 1985 waren aangemeld. De organisatie had ervoor gekozen om de leeftijdslimiet op 40 jaar of ouder te leggen. Voor de ‘Belgian Oldtimer Tractoren Award’ of kortweg BOTA hadden ze voor de voorbije editie gekozen voor het thema van zescilindertractoren. Daarmee kwamen dus ook de ‘youngtimers’ aan bod. Dat bleek zeker gesmaakt te worden bij de bezoekers.
De jury beoordeelde de tractoren op enkele punten, zoals de ouderdom, de algemene uitstraling, originaliteit en uniciteit. Dit laatste slaat op het feit of het om een zeldzame tractor gaat of het er 13 in een dozijn zijn.
In dit artikel bekijken we de 10 beste tractoren van de BOTA-wedstrijd. Het internet, maar ook de eigenaren van de respectievelijke tractoren én Piet Verschelde, jurylid en handelaar in antieke tractoren, maakten ons hier wat wijzer.
David Brown 50D
De hoofdprijs van de BOTA-award ging naar Michiel Saeyens uit Sint-Martens-Lierde, die aanwezig was met een David Brown 50D van bouwjaar 1954. Daarmee was het ook de oudste aanwezige zescilindertractor in Oudenaarde. Mooi is dat zo ook de ‘jeugd’ bekroond is omwille van zijn interesse in oldtimertractoren. Michiel Saeyens is immers nog maar 29 en kocht de week na de Werktuigendagen zijn zesde David Brown, vertelde hij ons.
De David Brown 50D heeft een 4,1 l motor met een vermogen van 50 pk. David Brown bouwde deze tractoren van april 1953 tot juni 1958 en monteerde er een transmissie aan met 6 voorwaartse en 2 achterwaartse versnellingen. Opmerkelijk is dat de tractor achteraan geen hefinrichting heeft en dat hij zo speciaal ontworpen is om zware lasten te trekken. Wel heeft hij een dorspoulie.
Volgens de literatuur bouwde David Brown 1.260 stuks van deze tractor en naar schatting zijn er nog een 200 à 300 bewaard gebleven. De 50D werd vooral voor de exportmarkten zoals Zuid-Amerika en Australië geproduceerd. Dit type vormt de ‘heilige graal’ onder David Brown-verzamelaars. In België zijn er vijftal gekend, in Nederland 2 stuks.
Eerder kocht Michiel Saeyens een 50D aan in Wallonië die was uitgerust met een viercilinder Hanomag-motor. Die werd dan weer verkocht om een exemplaar met een zescilindermotor te kunnen aankopen. Deze komt uit Italië en heeft vermoedelijk destijds nog een frontlader aangebouwd gekregen. Helemaal zeker is men er niet van. Het vermoeden is er wel, omdat er aan de motor extra platen gemonteerd stonden, omdat er wielgewichten in de achterwielen gemonteerd waren en omdat er een extra hydraulische stuurbekrachtiging op is geplaatst.
Buiten een nieuwe startmotor, nieuwe banden en een groot onderhoud heeft Michiel Saeyens nog niet veel restauratiewerk verricht aan zijn 50D wegens tijdsgebrek.
Allis Chalmers D 19
Op de tweede plaats eindigde Benito Van de Sype uit Gavere met zijn Allis Chalmers uit 1962. Dit type tractor is gebouwd in West Allis, Wisconsin (VS) tussen 1961 en 1964. Het gaat over een iconische Amerikaanse merk in de typisch ‘Persian orange’ kleur. Er was destijds de keuze uit 2 motoren: een benzine- of dieselvariant. In Oudenaarde was de de dieseluitvoering mét turbo aanwezig. Uit het 4,3 l motorblok wordt zo 72 pk gehaald.
Het gaat hier niet om een ‘row-crop’ -uitvoering zoals destijds gebruikelijk was in de Verenigde Staten, maar om een versie met ‘normale’ vooras, zoals we die hier in onze contreien kennen.
Deutz D 8005
Tom De Winter uit Everbeek vinden we terug op de derde plaats met een Deutz D 8005 uit 1967. Het betreft hier een tractor uit de bekende 05-serie van Deutz. Aan het 5,1 l motorblok, dat 80 pk vermogen levert, is een versnellingsbak met 8 voorwaartse en 4 achterwaartse versnellingen gemonteerd van fabrikant ZF.
De tractor die Tom De Winter liet zien, was er eentje met achterwielaandrijving. Deze tractor is er ook met vierwielaandrijving. In de typebenaming wordt dan de letter ‘A’ van ‘Allrad’ bijgevoegd.
Güldner G 75
Eric de Bock toonde ons een zescilindertractor met vierwielaandrijving, namelijk een Güldner G 75 van bouwjaar 1967. Mechanisch en zeker optisch werd die tot in de perfectie gerestaureerd. Hij viel met deze prachtig gerestaureerde oldtimer net buiten de top 3.
De G 75 was destijds de eerste zescilindertractor die Güldner bouwde en was het echte vlaggenschip van de fabrikant. Hij was beschikbaar met en zonder vierwielaandrijving. 1967 vormde een overgangsjaar, want dan bracht Güldner enkele ingrijpende wijzigen aan bij dit model. De motor bleef gelijk, maar het vermogen nam licht toe door een hoger motortoerental. Verder werd een doorontwikkelde versnellingsbak van ZF aangewend die meer versnellingen bood.
Tweemaal Schlüter
Op plaats 5 en 6 in de BOTA-verkiezing is tweemaal Johan Sanders uit Sinaai geëindigd, telkens met een Schlüter-zescilindertractor. Het gaat respectievelijk om type 1500 TVL uit 1973 en type 1050 V uit 1978.
Schlüter bouwde het type 1500 TVL van 1970 tot begin de jaren 90. De lange tijd dat deze tractoren aangeboden werden, zorgt ervoor dat technische evoluties doorgevoerd werden én dat er veel type-uitvoeringen zijn. Oorspronkelijk lag zo het motorvermogen van een 1500 TVL op 145 pk, om doorheen de geschiedenis tweemaal met 5 pk te verhogen. De kracht kwam uit een eigen watergekoelde motor met een cilinderinhoud van ruim over de 7 l. De letter ‘V’ in de typeaanduiding slaat op vierwielaandrijving.
De Schlüter 1050 V kwam in 1974 op de markt, oorspronkelijk in achterwielaandrijving, om later met vierwielaandrijving op de markt te komen. Het exemplaar dat Johan Sanders had meegenomen, is van 1978. Deze heeft een motorvermogen van 105 pk uit een 7 l blok gehaald. Ten opzichte van de eerste modellen heeft dit exemplaar 5 pk meer dan de oorspronkelijke variant, door de boring van de cilinders in het motorblok te vergroten. Het Duitse ZF leverde opnieuw de versnellingsbakken.
John Deere 3130
De 30-serie van John Deere bestond uit 4 tractormodellen met zescilindermotor, waarvan type 3130 het ‘grootste’ model was uit de reeks. Het is tevens het best verkochte model uit deze 30-serie. Stefaan Engels uit Adegem toonde op de Werktuigendagen hiervan een exemplaar uit bouwjaar 1974 en werd er zevende mee in de BOTA-wedstrijd.
De 3130 heeft een 5,4 l motor met 89 pk, die aan een high-low-transmissie is gekoppeld. Met één druk op een knop kan zo de trekkracht worden verhoogd en de snelheid verlaagd. De uitvoering die we in Oudenaarde zagen, was er eentje met achterwielaandrijving. John Deere bood de 3130 ook aan met voorwielaandrijving. Opmerkelijk is dat deze dan hydraulisch werd aangedreven.
De John Deere 3130 van Stefaan Engels is prachtig gerestaureerd. Optisch staat hij strak in de lak en hij lijkt zo uit de fabriek te komen.
Fordson Roadless Super Major
Patrick Christiaens uit Avelgem liet nog een bijzondere zescilindertractor zien, namelijk een Fordson Roadless Super Major uit 1963. Roadless was een oude Engelse Firma die bij Fordson tractoren kocht, om ze om te bouwen naar een vierwielaangedreven uitvoering. Hiervoor moesten ze onder andere een ‘transfer case’ aan de achteras monteren. Typerend is de indrukwekkende cardanas die aan de linkerzijde de vooras aandrijft. De versnellingsbak is dezelfde als bij de bekende Super Major- modellen.
Roadless is ook bekend van de ombouw van tractoren richting ‘halftrac’-modellen. De tractor behoudt dan zijn originele vooras met wielen, maar de achteras werd voorzien van een rupsloopwerk. Deze ombouwen deden ze niet alleen voor Fordson, maar onder meer ook voor Lanz Bulldog.
Piet Verschelde wist ons nog te zeggen dat eigenaren van dergelijke tractoren vaak een andere motor monteerden om meer vermogen te hebben. Zo zijn er uitvoeringen bekend die van 75 tot 120 pk leveren, afhankelijk van de versie. Gebruikelijk was om te streven naar 100 pk vermogen, maar 120 pk kwam ook wel eens voor, met dank aan de montage van een turbo. De versie die aanwezig was in Oudenaarde was alvast eentje met een zescilindermotor, zo niet kon hij niet deelnemen aan de BOTA-wedstrijd.
Oliver Standard 88
Een opmerkelijke verschijning vormde de Oliver 88 van Hugo Depoortere uit Asper nabij Gavere. Zoals we eerder in dit artikel vernoemden bij de Allis-Chalmers is ook deze Oliver leverbaar met row crop -vooras. De versie van Hugo Depoortere heeft dan weer de standaardvooras en is van bouwjaar 1955.
Ook deze tractor is in de Verenigde Staten gebouwd, namelijk in Charles City, Iowa. Het zescilinder 3,8 l motorblok kende 2 uitvoeringen: een op benzine en een op diesel, goed voor een vermogen van 48 pk. Aan deze motor monteerde fabrikant Oliver een versnellingsbak uit eigen huis met 6 voorwaartse en 2 achterwaartse versnellingen.
Piet Verschelde is nagenoeg zeker dat er destijds geen Oliver 88-modellen in België zijn geïmporteerd, wel naar Het Verenigd Koninkrijk. Destijds werd het iets ‘kleinere’ model Oliver 60 wel in ons land verkocht.
De tractor die Hugo Depoortere in Oudenaarde liet zien, was nog voorzien van een typerende ‘parasol’ om de bestuurder enige beschutting bij mooi weer te bieden.
Deutz-Fahr DX 230
De top 10 van de BOTA-wedstrijd werd afgesloten met een krachtig exemplaar, namelijk de Deutz-Fahr DX 230 uit 1982 van Ivan Van Hove uit Nazareth. Met zijn 200 pk zescilinderturbomotor met een inhoud van 9,6 l is deze tractor niet alleen de sterkste uit ons lijstje van 10 die we hier net bespraken, maar ook de jongste uit dit lijstje.
Deutz-Fahr bracht dit tractortype in 1980 op de markt, specifiek voor exportlanden. Niet alleen de motorkarakteristieken waren destijds indrukwekkend, maar ook de elektronisch geregelde achterhef die 8.150 kg kan tillen, net als de versnellingsbak van ZF. Deze biedt 18 voorwaartse versnellingen en 6 achterwaartse. Verder bevat deze transmissie 3 powershiftstappen en 6 gesynchroniseerde versnellingen.
Na 2 jaar in productie te zijn geweest, werd de DX 230 opgevolgd door de DX 250, waarvan het motorvermogen met 20 pk verhoogde. Op internet vonden we nog terug dat destijds de DX 230 werd aangeboden voor omgerekend ruim 97.000 euro.
