Edito: De oorzaak wil het gevolg aanpakken
Van 1 tot 10 oktober staat de geestelijke gezondheid in de kijker. Het is een mooi initiatief an sich, versterkt door het Vlaams parlement, dat op 1 oktober een resolutie stemde om het mentaal welzijn van landbouwers te verhogen. Wil de ‘oorzaak’ nu het ‘gevolg’ aanpakken?
Het huidige rechtsonzekere klimaat, dat onder meer gecreëerd is door de politiek en de Vlaamse overheid, weegt op het mentaal welzijn van land- en tuinbouwers, stellen meerdere landbouworganisaties. Ze vinden het zeer goed dat het welbevinden van deze bevolkingsgroep de nodige aandacht krijgt. Toch houden ze net allerlei overheden verantwoordelijk voor de stress, onzekerheid, somberheid, prikkelbaarheid, verstoorde werk-privébalans... die land- en tuinbouwers ondervinden.
De veelheid aan regels, de immense administratie, kalenderlandbouw, problematische vergunningenverlening, aangescherpte milieu- en natuureisen: het waren allemaal beweegredenen voor landbouwers om begin 2024 met hun tractoren massaal de straat op te trekken om te manifesteren. Versoepeling, minder papierwerk, het afschaffen van kalenderlandbouw werd toen door beleidsvoerders geopperd, zelfs beloofd. Daar is helaas weinig van merkbaar in de praktijk. Integendeel, regels werden nog scherper.
Bijkomend zag de landbouwer ondertussen ook nog eens de waarde van zijn nutriëntenemissierechten (NER) verdampen, prijzen voor landbouwproducten kelderen en gewasbeschermingsmiddelen verdwijnen. Tot overmaat van ramp blijkt nu zelfs een tussentijdse emissiereductie-inspanning van 5% voor de meeste bedrijven niet praktisch realiseerbaar. Het Stikstofdecreet dat deze maatregel voorzag, heeft intussen meer weg van stikstofbedrog, juridisch getouwtrek en politiek broddelwerk.
Verder mag je de continue stroom aan negatieve berichtgeving over landbouw niet vergeten. Dit raakt wel degelijk onze voedselproducent. Hoe kan de maatschappij de hand die haar voedt zo behandelen?
In voornoemde context begrijpen we best dat de mentale gezondheid van de land- en tuinbouwer onder druk staat. Het is alvast een eerste stap dat dit bespreekbaar is binnen de Vlaamse overheid. Maar het mag niet bij woorden blijven, het is hoog tijd voor voelbare daden in de praktijk. Dat kan diezelfde overheid en politici bereiken door eerst in eigen boezem te kijken. Zijn alle regels, controles en administratieve vereisten in de vorm zoals we ze nu kennen wel écht nodig? Het alternatief dat wordt uitgewerkt, moet gebeuren na een impactstudie. Het kan niet zijn dat het gevolg in de praktijk nog slechter aanvoelt, want dan maken zachte heelmeesters stinkende wonden. De oorzaak kan zo het gevolg blijven aanpakken. Ondertussen dreigen we de lokale, duurzame boer te verliezen.
