Komt er in 2030 bietenwater uit de kraan?
Veilig drinkwater uit suikerbieten…? Het is geen gek idee, maar realiteit in 2030. In het Europees project ‘New Water’ zetten de Tiense Suikerraffinaderij, De Watergroep en KU Leuven waardevol restwater uit de suikerproductie om naar drinkwater. Niet minder dan 10.000 Tiense gezinnen zullen op die manier ‘bietenwater’ uit hun kraan kunnen tappen.
De Tiense Suikerraffinaderij (TS) is eigenlijk een waterproducent. “Men staat er meestal niet bij stil, maar een suikerbiet bestaat uit 75% water. Dat water is echter niet meer aanwezig in het eindproduct suiker. Bovendien wordt er heel wat water gebruikt bij de suikerproductie”, legt Jan Ingels, CEO van TS, ons uit. “Denk dan bijvoorbeeld aan was- en trans-portwater. Water is dus, naast pulp, schuimaarde en melasse, een belangrijk nevenproduct.”
TS genereert zo jaarlijks een miljard liter bietenwater, goed voor zo’n 400 Olympische zwembaden. Momenteel wordt dit restwater, na zuivering, grotendeels geloosd in de Gete.
Meer en meer droogteperiodes
Ingels wijst op de rode zones op de waterstresskaart. “Een groot deel van ons land heeft een hoge nood aan water. De regio Tienen ligt zelfs in een kritieke zone. Al het beschikbare bodemwater in de regio wordt met andere woorden opgebruikt. In de recente droge jaren hebben onze landbouwers dat al serieus ondervonden. Sinds enkele jaren kunnen telers hier trouwens restwater, onder meer geschikt voor irrigatie, komen ophalen.”
TS denkt echter toekomstgericht. Ingels: “Door de klimaatverandering zullen we meer en meer met droogtesituaties geconfronteerd worden. Door de inzet van circulair water kunnen we Vlaanderen veerkrachtiger maken gedurende langere droogteperiodes.”
Een welkome extra bron
“Hoe minder we de bestaande waterwinningen moeten aanspreken, hoe robuuster ons systeem van watervoorziening wordt”, bevestigt ook Hans Goossens, directeur-generaal van De Watergroep. “Er is nood aan brondiversificatie. De winning in Hélècine (3.000 m3/dag, waarvan 2.500 m3 voor Tienen) en de winning in Overlaar (3.000 m3/dag, waarvan 1.800 m3 voor Tienen) staan onder druk. Toen ik voor het eerst over het potentieel van bietenwater hoorde, had ik als het ware een ‘eureka’-momentje. Door de winning van bietenwater zou hier immers 2.200 m3 per dag ter beschikking komen.”
Project ‘New Water’
Het Europese subsidieprogramma Interreg Noordwest-Europa trok op 19 november bijna 4 miljoen euro uit voor ‘New Water’. Dit project gaat na hoe men uit restwater, regenwater en vervuild oppervlaktewater drinkwater kan produceren. Ruim 1,3 miljoen euro van deze middelen gaat naar de pilootinstallatie die TS, De Watergroep en KU Leuven op de TS-site zullen bouwen om het water uit het bietenverwerkingsproces te zuiveren tot drinkwaterkwaliteit.
“Technisch is dat niet de moeilijkste stap. Op laboschaal behalen we de gestelde normen”, meent Bart Van Camp, projectmanager bij TS. “De grootste uitdaging is de variabiliteit onder controle houden, want de samenstelling van de bieten kan immers sterk variëren. Het verdere zuiveringsproces moet daarop afgestemd worden.”
Eens dat lukt, zal 1 miljoen kuub proceswater niet meer in de Gete terechtkomen, maar – na extra zuiveringsstappen – in een bufferbekken voor drinkwaterproductie. Dat bekken is ook al gepland op het oude vliegveld van Goetsenhoven, zo’n 1,5 km van TS. Van Camp: “Bufferen is nodig, omdat TS tijdens bepaalde periodes in het jaar veel water op overschot heeft en in andere periodes over weinig restwater beschikt.”
Koken kost geld
Ook de andere stappen in dit totaalplaatje vergen serieuze investeringen. Gelukkig kenden het Europese subsidieprogramma EFRO Vlaanderen (Europees fonds voor regionale ontwikkeling) en de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) meer dan 3 miljoen euro aan steun goed om dit drinkwaterverhaal te realiseren. VMM financiert de nabehandeling van het restwater van TS. EFRO Vlaanderen maakt de bouw van een pompstation en de aanleg van een transportleiding mogelijk.
De laatste stappen in het zuiveringsproces en het transport worden uitgevoerd door De Watergroep. Uiteindelijk komt het gezuiverde bietenwater in het drinkwaternetwerk terecht.
Het project New Water wordt geleid door de provincie Vlaams-Brabant en de Provinciale Ontwikkelingsmaatschappij (POM Vlaams-Brabant). “Het is een strategisch initiatief dat inzet op een veerkrachtig watersysteem om de regio klimaatbestendiger te maken. Deze pilootinstallatie is uniek in Noordwest-Europa en de Vlaams-Brabantse partners zullen een toonaangevende rol spelen in dit prestigieuze Europese project”, aldus een trotse Gunther Coppens, gedeputeerde voor Economie en voorzitter van POM Vlaams-Brabant. “Het mooie aan dit vooruitstrevende project is de herhaalbaarheid ervan. Eens de technologie op punt is gezet in de pilootinstallatie, zal men dit kunnen opschalen en ook elders kunnen inzetten.”
Start bij volgende bietencampagne
Nu de financiering van het project werd goedgekeurd, hopen de initiatiefnemers de installatie operationeel te hebben tegen de volgende bietencampagne (najaar 2026). De proefinstallatie wordt in een container gebouwd vlak bij de huidige waterzuivering op de site van TS. Na opschaling zal De Watergroep – vanaf 2030 – zo’n 10.000 gezinnen kunnen bevoorraden met drinkwater dat afkomstig is van deze nieuwe bron.
Recent maakte TS nog bekend dat de telers in 2026 een kwart minder bieten mogen zaaien. Het New Water-project komt met deze areaalvermindering echter niet in het gedrang. Jammer genoeg ontstaat er voor de bietentelers ook geen financieel voordeel. Van Camp: “Voor TS zullen bepaalde lozingskosten wegvallen, maar de zuivering naar drinkbaar water vergt natuurlijk ook extra kosten. Het duurzaam hergebruik van het bietenwater zorgt voor de grootste meerwaarde!”
