Veel meer Nederlandse producten in Belgische winkelkar
Belgische gezinnen kopen steeds minder Belgische producten. Vooral door de opkomst van supermarktketen Albert Heijn belanden veel meer Nederlandse producten in Belgische winkelkarren. De Belgische federatie van de voedingsindustrie Fevia klaagde ‘de toenemende bevoorrading uit Nederland’ en ‘de race naar de laagste prijs’ aan.
Het aandeel van Belgische producten in de uitgaven aan voeding en drank van Belgische huishoudens zakte in 2023 tot 62,3%. In 2010 lag dat aandeel nog bijna 5 procentpunten hoger. “Ter vergelijking: in Frankrijk en Duitsland ligt het aandeel binnenlandse producten rond 75%”, zegt Fevia-econome Carole Dembour.
Opmars Albert Heijn en Jumbo
Vooral Nederlandse producten kenden in dezelfde periode een grote stijging, met een verdubbeling tot 16%. Dat lijkt vooral te maken te hebben met de opmars van Albert Heijn en Jumbo in Vlaanderen. De Nederlandse supermarktketens bevoorraden hun Belgische winkels vanuit Nederland en Belgische voedingsbedrijven krijgen er volgens Dembour vooral op de markt van de huismerken maar moeilijk hun voet tussen de deur. Daarbovenop is er ook het fenomeen van grensaankopen, waarbij vooral Belgen de grens met Frankrijk oversteken om daar te gaan winkelen.
Prijzenslag tussen supermarktketens
Als gevolg van de komst van de Nederlandse retailers naar België is hier ook al effectief een prijzenslag aan de gang tussen de supermarktketens. Onlangs veroorzaakte een promotie ‘2+5 gratis’ van Albert Heijn nog opschudding. “Dergelijke promoties beschadigen iedereen”, aldus Dembour. “Er zijn geen winnaars. Het zet een enorme druk op de hele voedingsketen.”
De druk op Belgische voedingsbedrijven ligt op de eigen markt dan ook hoger dan in het buitenland, zegt Dembour. “De marges van bedrijven die niet exporteren, zijn heel klein, bijna verwaarloosbaar”, luidt het. Uitvoer is goed voor ongeveer de helft van de omzet van de sector. “Belgische merken staan in het buitenland vaak voor kwaliteit en veiligheid. En bedrijven zetten daarbij echt in op nicheproducten, met veel toegevoegde waarde, en niet zoals vroeger op volume”, zegt de econome.
Duurzaamheidsplan
Kersvers Fevia-CEO Ann Wurman hield er rekening mee dat op kwaliteitsproducten ook meer rek op de prijzen zit. Volgens haar is duurzaamheid een van de aspecten waarmee Belgische producenten zich kunnen onderscheiden. Daarom lanceerde Fevia in 2021 via een eigen initiatief een vijfjarig duurzaamheidsplan en werkte de sectorfederatie nu een nieuw vijfjarig plan uit met 21 doelstellingen. “Dat is uniek in Europa”, aldus Wurman.
Ook op internationaal vlak is er sprake van een hevige concurrentie. Vooral Azië, Latijns-Amerika en Oost-Europa zien hun aandeel in de wereldexport de laatste jaren toenemen, terwijl dat van West- en Noord-Europa wegdeemstert.
Licht herstel Belgische voedingssector
Toch ziet Fevia in de eerste helft van 2025 een herstel van de Belgische voedingssector, na een pover 2024. De omzet ligt 5,4% hoger dan tijdens de eerste 6 maanden van vorig jaar. “Dat is voor de helft een volume-effect, voor de helft een prijseffect”, stelt Dembour. De productie lag namelijk 2,8% hoger.
Duidelijk regelgevend kader
Om de sector verder te ondersteunen, vraagt Fevia onder meer een duidelijk en voorspelbaar regelgevend kader, dat geheel coherent is. “Als dat er niet is, ga je geen investeringen aantrekken”, zegt Wurman. Voorts pleit de CEO onder meer nog voor een verlaging van de loonkosten en energiehandicap met de buurlanden en van de administratieve lasten. Het recente akkoord van de federale regering over een meerjarenbegroting is al een eerste stap in de goede richting, al blijven er nog veel vraagtekens, klinkt het.
