Praktische oplossingen voor een slim beheer van bufferstroken

Het Agentschap Landbouw en Zeevisserij maakte begin december de nieuwe afstandregels langs VHA-waterlopen bekend, alsook de 2 nieuwe ecoregelingen (zie ook figuur 1). Aan deze nieuwe ecoregelingen zijn bepaalde voorwaarden en vergoedingen verbonden.

Sinds de invoering van MAP 7 is de aanleg van deze bufferstroken in bepaalde gebieden en teelten verplicht geworden. Het doel van deze stroken is het beschermen van oppervlaktewater en het leveren van ecosysteemdiensten zoals bestuiving en natuurlijke plaagbestrijding. Verder dragen ze bij aan biodiversiteit en landschappelijke kwaliteit.

Beheer van de bufferstroken

Landbouwers ervaren de aanleg en het onderhoud van die bufferstroken vaak als complex en belastend. Er heerst vooral onduidelijkheid over de aanleg en het beheer ervan, zoals de verwerking van maaisel of de impact van waterloopbeheer (zoals slibruiming). Daardoor blijft het potentieel aan biodiversiteitswinst en maatschappelijke meerwaarde onderbenut. Via dit demoproject willen het Praktijkcentrum voor Land- en Tuinbouw (PCLT), Inagro en HoGent AgroFoodNature hiermee aan de slag gaan om aan de landbouwer de wetgeving hierrond te verduidelijken.

Twee regio’s in Oost- en West-Vlaanderen werden geselecteerd omwille van concrete uitdagingen met gewasbeschermingsresidu’s en nitraten in oppervlaktewater en/of omdat ze in drinkwaterbeschermingsgebied liggen. Deze concrete regionale context met tastbare voorbeelden motiveert landbouwers om te participeren via het ‘teach-the-teacher’-principe: een beperkt aantal landbouwers zal in cocreatie met het projectteam nauw betrokken worden bij de activiteiten.

Door dataverzameling, gericht op de geleverde functies van een beschermingsstrook, en steunend op resultaten van voorbije projecten, toont Slim-Buf het nut van bufferstroken aan en versterkt het het bewustzijn hierrond. Concreet werden eind september al in beide regio’s specifieke graskruidenmengsels uitgezaaid. Het project heeft ook de bedoeling om de landbouwers te tonen hoe bufferstroken zó kunnen geïntegreerd worden, dat ze werkbaar blijven binnen de bedrijfsvoering.

Aandacht voor de machinerie

Ook de mechanisatiebedrijven hebben ingezet op deze veranderende wetgeving. Zij spelen een cruciale rol en zijn steeds meer bezig met het ontwikkelen van aangepaste machines om de bufferstroken efficiënt aan te leggen en te onderhouden. Binnen het project worden zij actief betrokken bij de demonstraties om hun praktische oplossingen direct te tonen aan landbouwers.

Bij de aanleg van bufferstroken is het belangrijk om deze optimaal in te zaaien. Het gebruik van de juiste mengsels is van belang voor de bufferstroken. Mechanisatie speelt een rol in het efficiënt inzaaien van deze mengsels, die kunnen bestaan uit gras of gras-kruidenmengsels.

De bufferstrook moet ook onderhouden worden. De meest gebruikte methode is maaien met een klepelmaaier, maar er bestaan ook maaiers met afvoer van maaisel.

De verwerking van het maaisel van de beschermingsstroken is dan een belangrijk aandachtspunt. Binnen het project zullen demonstraties plaatsvinden die tonen hoe het maaien en afvoeren van maaisel kan verlopen. Deze machinerie is ook relevant in het kader van de nieuwe ecoregelingen, waarbij je als landbouwer de keuze hebt tussen beheer met een klepelmaaier of maaien met afvoer van het maaisel.

Samenwerking met waterloopbeheerders

Een vaak onderschat knelpunt is de wisselwerking tussen bufferstroken en het noodzakelijk onderhoud door de waterloopbeheerder, zoals het rijten van de grachten en slibruiming. Binnen het demoproject wordt hier ook aandacht aan besteed

Deel je ervaring en vul de enquête in

Om jullie praktische knelpunten rond de aanleg en het beheer van bufferstroken beter te begrijpen en om het project zo goed mogelijk af te stemmen op jouw noden, hebben we een korte vragenlijst opgesteld. Jullie ervaring en bezorgdheden zijn belangrijk om mee te nemen in het project.

Bart Vandaele (PCLT)

Project medegefinancierd door de Europese Unie