‘Omwille van de markt en arbeidskosten keerden we terug naar gangbaar’

Akkerbouwer en vollegrondsgroenteteler Henry van der Woerd heeft de dag voor ons bezoek weer 5,5 ha wortels geoogst. Hij begon om 7 uur en stopte om 22 uur. De opbrengst was zo’n 140 kuubskisten per hectare. De wortels werden geoogst met een unieke, speciaal op maat gemaakte Asa-Lift T-255 DF 2-rijer klembandmachine, met daarvoor een Kubota M7-134-tractor met 150 pk. Van deze Kubota-tractoren heeft de Nederlandse akkerbouwer er 2. “En die bevallen me erg goed. De belangrijkste reden om ze aan te schaffen was, naast een goede prijs/kwaliteitverhouding, ook de goede garantie en een goed onderhoudscontract.”

Arbeidskosten nemen toe

In 2008 schakelde Henry om naar biologisch, maar dit jaar is nog maar 20% van zijn teelten biologisch. De resterende 80% is inmiddels gangbaar. “En die resterende 20% zal in 2026 ook gangbaar zijn”, aldus Henry. “De grootste reden is dat de biologische markt in Duitsland stagneert, omdat ze zelf steeds meer biologische producten telen. En als een Duitse supermarkt de keuze heeft, kiezen ze eerder voor een Duitse teler.”

Een andere reden om terug te keren naar gangbaar is dat de arbeidskosten voor personeel, om onkruid te trekken, de laatste jaren enorm gestegen zijn volgens Henry. “Als biologische teler heb je heel veel personeel nodig, omdat je natuurlijk geen chemische middelen mag inzetten. Daarbij was het ook nog eens zo dat de phytophthoradruk de afgelopen jaren, vooral in het natte seizoen van 2024, natuurlijk enorm was. Ik zag dat mijn gangbare collega’s meer verdienden dan ik de afgelopen jaren, en dat, terwijl je met biologisch meer risico hebt. Helaas wil de consument niet betalen voor deze extra risico’s en voor de meerkosten.” En ook supermarkten willen niet in hun marges snijden, aldus de teler. “Op biologische producten nemen supermarkten zelfs nog hogere marges dan op gangbare producten, omdat de doorloopsnelheid van biologische producten lager is.”

Toen Henry in 2000 in maatschap kwam met zijn ouders, hadden die 56 ha akkerbouwgrond. Zij teelden gewassen als consumptieaardappelen, uien, tulpen, suikerbieten, wortels en tarwe. In 2010 nam Henry het bedrijf volledig over van zijn ouders. Met de varkenstak die zijn ouders ook hadden, zo’n 1.000 varkens, stopte hij. Momenteel beschikt Henry over 225 ha. Daarvan is 30 ha pacht en eveneens 30 ha huurgrond, de rest is zijn eigendom.

Samenwerking met collega

Direct na de overname, in 2011, bouwde Henry een splinternieuwe bewaarloods voor 2.000 kuubskisten. Tevens kwam er een sorteer- en verwerkingsruimte in deze loods. Naast de nieuwe bewaarloods heeft de akkerbouwer ook nog een oude schuur waar hij nog 400 ton losgestort product in kwijt kan. Henry is echt een man van de samenwerking. Sinds 2008 kocht hij zowel de sorteer-, verwerkings- als inpakmachines, als alle (oogst)machines gezamenlijk met collega-akkerbouwer Peter Eilander uit het nabijgelegen Ens. Alleen alle John Deere- en Kubota-tractoren heeft Henry zelf gekocht. Peter en Henry bewerken gezamenlijk 450 ha akkerbouwland. Henry: “Dat wij een groot deel van het machinepark gezamenlijk hebben, scheelt natuurlijk qua kostprijs, maar ook qua uitwisseling van arbeid is het makkelijk. Verder kun je alles veel efficiënter benutten.”

Een van de meest recente aankopen is een hypermoderne U-Vision optische aardappelsorteermachine, die zeer nauwkeurig kan sorteren op maat en op kwaliteit. Henry: “Het is een aardappelsorteermachine met een Wevano-ombouw. Het voordeel van deze machine is dat je aardappelen op kwaliteit kan checken en dat je de afmetingen tot op de millimeter kan meten. Verder geeft de U-Vision zeer weinig beschadigingen bij deze handelingen. Hij werkt met camera’s met algoritmes.” Tevens heeft hij samen met Peter een VHM BoxFilr automatische kuubskistenvuller. Daar kunnen tegelijkertijd razendsnel 3 kuubskisten mee gevuld worden.

Veel pootgoedrassen

De grootste teelt van Henry is pootgoed. Daarvan teelt hij maar liefst 80 ha. Hij teelt Zorba’s en Francis voor handelshuis Interseed Potatoes. En Barcelona’s, Montreal’s, Agria’s, Spunta’s, Boston’s, Primura’s en Monte Carlo’s voor handelshuis TPC uit Emmeloord. Henry: “Doordat wij nu weer gangbaar zijn, zijn wij met het aantal hectares pootgoed van 25 ha naar 80 ha gegaan.” Daarnaast teelt hij nog 11 ha frietaardappelen voor Service2Potato. De akkerbouwer is blij dat hij alles op contract of in de pool heeft, waardoor hij niet veel last heeft van de extreem lage vrije marktprijzen voor aardappels momenteel.

Daarnaast teelt hij voornamelijk uien en wortelen. In totaal teelt hij 36 ha rode zaai-uien en 35 ha wortels. “De uien en wortels heb ik niet op contract, die zijn nog vrij.” Daarnaast heeft hij nog een bijzondere teelt, namelijk witloofwortels. Hij teelt dit seizoen in totaal 20 ha. De opbrengst van de witloofwortels hangt af van de aantallen. Dit jaar ligt de opbrengst rond de 200.000 wortels/ha. Op het moment van onze reportage staat de AVR Puma 4.0 4-rijige oogstmachine al klaar in de loods om met de oogst van de witloofwortels te beginnen. Met deze rooier worden ook de aardappelen en uien geoogst.

Omdat Henry op lichte zavel zeeklei zit (6 - 35% afslibbaar) in de Noordoostpolder, kan hij ook tulpen telen. Dit jaar teelde een collega-teler voor hem 20 ha. De tulpen zijn een hoogsaldogewas, maar dat mag ook wel, aangezien de prijs voor een vierkante meter akkerbouwgrond in de Noordoostpolder inmiddels op zo’n 20 euro/m2 ligt.

Gedeeltelijk terug naar ploegen

Dit jaar teelde Henry nog 2 gewassen biologisch, namelijk 30 ha erwten en 16 ha luzerne. De luzerne is een vervanger voor de tarwe die hij dit jaar niet teelt. “Luzerne is, net als tarwe, goed voor de bodemstructuur. Wij besteden binnen ons bedrijf veel aandacht aan de bodemvruchtbaarheid. Zo versterken wij de bodem en het bodemleven door een ruime vruchtwisseling en door gebruik van vaste mest als champost en van geiten- en pluimveemest." De Nederlandse akkerbouwer heeft de afgelopen 7 jaar nkg (niet-kerende grondbewerking) toegepast. Daarbij ging hij van traditioneel op 25 cm ploegen naar ecoploegen op 15 cm diepte en tevens bovenover rijden. Daarna ging hij naar volledig nkg, maar volgend jaar gaat hij waarschijnlijk toch weer gedeeltelijk ploegen, omdat dat hij het afgelopen jaar te veel onkruiddruk had. “In combinatie met steeds minder middelengebruik, wordt het bij bijvoorbeeld de uien toch te veel. De uienpercelen ga ik dus zeker ploegen. Een andere reden om bij de uien te ploegen, is omdat ik verwacht dat de opbrengst ook hoger zal worden daardoor.”

Bewaarloods voor 4.000 kuubskisten bijbouwen

Wat bewaarruimte betreft, zit Henry krap momenteel. Vandaar dat hij in 2026 een nieuwe bewaarloods laat bouwen voor 4.000 kuubskisten. Als ventilatiesysteem kiest hij daarbij waarschijnlijk deels voor condensdroging in combinatie met langsventilatie. Henry: “Dan komt er dus een luchtzak tussen de kuubskisten die lucht door de kisten blaast. Dat systeem bevalt me erg goed, dat heb ik nu ook al.” Verder wil hij, ondanks de hoge grondprijzen, als het kan toch nog akkerbouwgrond bijkopen, bij voorkeur in de Noordoostpolder. “Wij hebben momenteel op 18 km van de thuislocatie percelen liggen, maar dat is toch niet zo handig. Vandaar dat wij die percelen willen verkopen of ruilen met percelen dichterbij. Ook logistiek valt er dus nog wel het een en ander te winnen de komende jaren.”

Dick van Doorn