75ste jaargang Landbouwleven - Flashback 15: Een nieuwe eindejaarstraditie

In deze eindejaarsperiode kleurden opnieuw honderden verlichte tractoren de Vlaamse dorpsstraten. Wat inmiddels vertrouwd oogt, is in werkelijkheid een vrij recent fenomeen. De eerste Vlaamse edities doken op rond 2007 à 2008, met Geel als pionier. Ook in andere Kempische gemeenten organiseerden Landelijke Gilden al snel een eigen parade. Van daaruit verspreidde het initiatief zich snel over Vlaanderen.

In de daaropvolgende jaren groeide de populariteit ervan sterk. Het basisrecept was dan ook eenvoudig: een sfeervolle rondrit in de kerstperiode, tractoren feestelijk versieren en tegelijk de landbouw op een positieve manier in de kijker zetten. Tijdens corona kreeg de traditie een extra boost. Omdat buitenactiviteiten toen makkelijker te organiseren waren, ontdekten veel dorpen en gemeenten voor het eerst hoe warm en gezellig zo’n verlichtetractorstoet kan zijn.

Lokale verankering

In Vlaanderen worden de meeste kerstparades gedragen door lokale afdelingen van Landelijke Gilden en Groene Kring, vaak in samenwerking met Boerenbond, gemeenten of lokale partners. Door die brede inzet groeiden de parades uit tot herkenbare evenementen waarbij landbouwers en inwoners elkaar op een informele manier ontmoeten.

Overal halen landbouwers het beste in zich naar boven om hun tractor zo mooi en opvallend mogelijk te versieren met lichtjes, rendieren, kerstmannen en soms zelfs heuse praalwagens met muziek. Die voorbereiding start vaak al weken en soms wel maanden op voorhand, en dat allemaal naast de reguliere activiteiten op het landbouw- of loonwerkbedrijf. Al die moeite en aandacht gaat niet verloren. Bij de meeste parades worden door een jury prijzen uitgedeeld voor de mooist versierde tractor. Sommige ritten trekken een vijftigtal tractoren, andere lopen op tot meer dan honderd voertuigen. Intussen vinden in vrijwel elke provincie meerdere kerstparades plaats, telkens met een aanzienlijk publiek langs de weg.

Beleving voor boer en dorp

Voor veel organisatoren en deelnemers is het een manier om het jaar in een positieve sfeer af te sluiten. Voor landbouwers en loonwerkers zijn de parades een moment om opnieuw contact te maken met de eigen dorpsgemeenschap en om het landbouwbedrijf op een laagdrempelige manier te tonen. Ook toeschouwers komen massaal af op de sfeervolle stoeten: van gezinnen die langs de route wachten tot bezoekers die achteraf de tractoren van dichtbij willen bekijken. Dit alles natuurlijk vergezeld van een hapje en een drankje.

Hoewel de sfeer feestelijk is, waken de meeste organisaties bewust over de neutraliteit van de stoet. Politieke boodschappen of symbolen horen er niet thuis. De parades willen vooral een aangenaam, lokaal eindejaarsmoment zijn: herkenbaar, toegankelijk en zonder bijbedoelingen.

Een nieuwe traditie met blijvende kracht

De tractorkerstparades zijn op korte tijd uitgegroeid tot een vaste waarde in de Vlaamse dorpen. Het gaat om een relatief recente traditie, maar wel een die duidelijk toekomst heeft. Net zoals ander immaterieel erfgoed ontstond ze van onderuit: een gebruik dat door mensen zelf wordt opgepikt, doorgegeven en elk jaar opnieuw vorm krijgt. De voorbije en komende weken stonden/staan er weer duizenden mensen langs de kant van de weg om de fonkelende en verlichte tractoren te bewonderen.

Bevraging over tractorparades

Tycho Thoelen, masterstudent Geschiedenis en stagiair bij CAG, doet een bevraging omtrent deze mooie traditie. De korte bevraging beneemt slecht 5 minuten en is gericht naar organisatoren via: https://tinyurl.com/formscag1.

In een aparte enquête polst hij naar de ervaring van de deelnemers aan de parades, dus de bestuurders van de tractoren, via https://tinyurl.com/formscag2.

Iedereen die de bevraging invult, maakt kans op een exemplaar van het boek ‘Tractor: een geschiedenis’.

Sven Lefèvre (CAG)