Voor een aantal producten is het moeilijk om enkel eigen producten te verkopen, maar niet voor aardappel. Die doet het heel goed in de thuisverkoop. Je kan als boer zelfs enkel aardappelen verkopen, want de consument is bereid om alleen voor aardappelen naar een landbouwbedrijf te gaan. Wil je met thuisverkoop starten, dan moet men rekening houden met enkele wettelijke zaken.
Verplichtingen tegenover FAVV
De verplichtingen die je hebt hangt af van wat je verkoopt. Je kan kiezen om enkel primaire producten te verkopen, met andere woorden de niet verwerkte producten. “Voor plantaardige primaire producten komt het bij wijze van spreken recht van het veld, zoals de aardappel. Bij dierlijke primaire producten is dat bijvoorbeeld honing, eieren en onverpakte rauwe melk”, vertelt An Detelder van Steunpunt Hoeveproducten. Hier moet men enkel voldoen aan de Goede hygiënepraktijken (GHP’s), de minimale wettelijke basis waaraan iedere landbouwer aan moet voldoen om een product op de markt te brengen. Wie werkt volgens lastenboeken, die strenger zijn, voldoet hier automatisch aan. Indien de producten worden verwerkt (bijvoorbeeld schillen, snijden, verwerken in een bereiding,...), moet men ook voldoen aan de GHP’s, maar ook aan de Hazard Analysis of Critical Control Points (HACCP). Hier moet men eenmalig aan het FAVV bewijzen dat er geen gevaar is voor de volksgezondheid.
Als je slechts eigen producten verkoopt, heb je geen verplichtingen tegenover het FAVV. Wil je echter ook producten van collega’s inkopen en verkopen, dan heb je de toelating ‘detailhandel’ nodig van het FAVV. “Die toelating is puur administratief. Traceerbaarheid van de producten vinden ze belangrijk voor als er iets mis zou zijn met het product.” Wil je je plantaardige producten verwerken, dan is ook een toelating nodig (verwerken van dierlijke producten; een erkenning nodig). Zo bestaat er de toelating ‘verwerking van aardappelen’. Die vraag je 30 dagen voor de verwerking ervan aan. En dan kan je je aan een onaangekondigde controle van het FAVV verwachten. Zij bekijken alle aspecten rond voedselveiligheid bij de plaats van verwerking, en controleren het HACCP-plan.
Handelaar of niet?
Volgens de handelswetgeving ben je enkel handelaar als je producten van collega’s inkoopt voor verkoop, ingrediënten aankoopt (bijvoorbeeld voor bereidingen) of ook producten verkoopt die secundair worden bewerkt. Verkoop je enkel eigen producten, dan is dat niet het geval. Ben je volgens die wetgeving handelaar, dan moet men zich bijkomend inschrijven bij de KBO, de kruispuntbank, als ‘handelaar in levensmiddelen’.
Als je wil starten met een hoevewinkel of een automaat wil zetten, dan wordt voor de ruimtelijke ordening een verschil gemaakt tussen agrarisch gebied en landelijk woongebied. In landelijk woongebied mag je veel meer. In agrarisch gebied echter, mag je enkel boeren, maar is een hoevewinkel en landbouweducatie nog toegelaten. Wat een hoevewinkel is, daar is wettelijk geen strikte definitie rond en wordt eerder gemeentelijk bepaald. De hoevewinkel moet wel hoofdzakelijk (meer dan 50 %) eigen producten verkopen en verbonden zijn aan een actief landbouwbedrijf. De hoevewinkel moet ook in verhouding zijn tot het bedrijf. “Maar de definitie naar oppervlakte is niet duidelijk”, vertelt An Detelder. Als men een automaat wil zetten, is voor het FAVV geen vergunning nodig bij de verkoop van eigen producten. Soms moet een vergunning naar ruimtelijke ordening toe. Als men het automaat bijvoorbeeld aan de openbare weg zet, moet men soms van de gemeente parking of verlichting aanleggen waarvoor men wel vergunningsplichtig is.
Etikettering
Verkoop je iets voorverpakt, dan is een etiket altijd verplicht. Met ‘voorverpakt’ wordt bedoeld, dat men de verpakking moet beschadigen om aan het product te komen. Er zijn verschillende manieren om te verpakken, maar opmerkelijk is het verpakken in een zakje. Doet men het product in een zak met één knoopje, dan wordt het niet beschouwd als voorverpakt. Doet men er twee knoopjes in, wordt het wel beschouwd als voorverpakt want de klant krijgt het zo niet meer open. Dan is een etiket verplicht. Op het etiket moet het volgende komen: contactgegevens, naam product, ingrediëntenlijst, netto gewicht, houdbaarheid, bewaar- en gebruiksvoorschriften,... FOD economie en het FAVV doen de controles. FOD controleert onder andere het gewicht. “En daar zijn ze streng in. Zorg er dus voor dat de verpakking minstens het gewicht bevat dat het aangeeft.”
