Een mobiel kippenhok voor grazende legkippen

D aniel Collienne is sinds vele jaren rundveehouder. Als aanhanger van biologische landbouw is hij in november daarnaast ook legkippen beginnen te houden. Hiervoor heeft hij een kippenhok gekocht. “Ik heb de boerderij van mijn oom overgenomen, terwijl mijn broer de boerderij van onze ouders heeft overgenomen”, legt hij uit. Ze liggen naast elkaar, maar omdat we verschillende aanpakken hebben, zijn de bedrijven van elkaar gescheiden. Ik ben meer dan 20 jaar geleden overgeschakeld op bio.

“Elk jaar heb ik geprobeerd om onafhankelijker te worden wat betreft voeder. Zo heb ik bijvoorbeeld weides vernieuwd waardoor ik meer voeder kon produceren. Ik heb ook aandacht voor het aspect gezondheid, want ik gebruik sinds 2002 geen antibiotica meer op de boerderij.

Zin om steeds meer te doen

Daniel Collienne vindt dat landbouwers moeten samenwerken. “We hebben een coöperatie van producenten van biomelk opgericht en ik vind dat de melk in de stad moet toekomen en niet andersom. We dachten dat we een goede daad verricht hebben in maatschappelijke zin, en wilden het daarbij houden. En dan hoor ik op een dag een reportage op de radio over agro-ecologie. Later ben ik erover gaan spreken op een conferentie, en daar heb ik een Italiaanse journaliste ontmoet die hierin gespecialiseerd was. Ik heb haar gevraagd waar de biologische landbouw stond tegenover de agro-ecologie, en zij vond dat de agro-ecologie veel verder stond. Ik was er een beetje door beledigd, maar ik besefte toch dat de biolandbouw industrialiseerde en dezelfde fouten ging maken als de traditionele landbouw”, gaat hij verder.

“Ik ben naar informatiesessies gegaan hierover, waar de spreker mij meteen geruststelde door te zeggen dat er evenveel definities van agro-ecologie zijn als sterren aan de hemel.” “Tegelijkertijd heeft een dierenarts mij voorgesteld om het parcours van de runderen te laten volgen door pluimvee, omdat ze de runderen zouden verlossen van hun parasieten. Ik was er in het begin niet voor te vinden, maar de grondslag was gelegd, dus ik heb onderzoek gedaan of dit elders gedaan werd en zo heb ik dit type kippenhok op de kop kunnen tikken. Ik wou nog enkele kippen hebben voor persoonlijk gebruik, maar meer niet.

Een kippenhok op wielen

“Ik wist niet goed hoe ik het technisch gezien moest aanpakken met een kippenhok. Een kippenhok dat al helemaal in orde is, was dus ideaal, ook al is het een beetje groter (voorzien voor 200 kippen…).” “Ik heb contact gehad met het Duitse bedrijf dat zich hiermee bezig houdt en ik heb begin mei een eerste kostenraming gekregen. Daarna sloeg de fipronilcrisis toe en hebben we het laten liggen en tegen half september hebben we het terug opgenomen.”

“Half oktober heb ik de aankoop gedaan. Ik heb aan mijn leverancier gevraagd of het mogelijk was om jonge kippen te krijgen, maar dit was ofwel in november, ofwel in maart. De constructeur heeft zich dus moeten haasten zodat het kippenhok op tijd zou toekomen en we hebben een informatiesessie gehouden in La Reid.” “In het begin heb ik hem op het gazon gezet tegenover mijn huis om te zien hoe de kippen zich gedragen. Daardoor krijg ik ook wat tijd om mij aan te passen, want ik had nog nooit eerder kippen gehouden.”

Kippen die grazen

Het principe van dit mobiele kippenhok is dat de legkippen meegenomen worden om ze te laten grazen en om de aanhangwagen te verplaatsen van zodra de uitgang van het kippenhok vuil begint te worden. Zo kan erger vermeden worden en kan de weide zich op natuurlijke wijze vernieuwen. Het is nodig om het hok om de 7 tot 10 dagen te verplaatsen, wat juist overeenkomt met hoelang het kippenhok in water en voedsel voorziet.”

“Maar ik heb gemerkt dat het beste is om ze om de 7 dagen te verplaatsen”, aldus Collienne. “Ik heb geprobeerd om ze langer te houden omdat ze een gebied hebben van 100 meter vanaf de omheining en er blijft op het moment dat ze verplaatst worden nog veel gras over, maar het is niet goed voor de weide. In de winter moest ik het hok twee keer per week verplaatsen, maar ze verbruikten de oppervlakte binnen de omheining in twee weken.”

Om hen te beschermen tegen roofdieren, is de ren omgeven door een speciale elektronische omheining. Het kippenhok wordt aangedreven door zonnepanelen. De kritieke periode is bijna aangebroken, want de vos krijgt jongen, maar tot nu hebben we nog geen kippen verloren. Het meest geduchte roofdier is de roofvogel die een kip wil meepakken. Momenteel hebben we ons hierover nog geen zorgen moeten maken, dankzij de kraaien die hun gebied verdedigen.”

Elke dag bijleren

Buiten de kippen zijn er ook drie hanen in het kippenhok. “Het zou beter zijn als het er meer zouden zijn, want eigenlijk moet er één haan zijn voor 40 kippen, maar er waren er geen meer beschikbaar. De hanen dienen als politie binnen het kippenhok. Van zodra de kippen ruzie hebben, komen ze orde op zaken stellen.

“De constructeur had mij een berekening van de rentabiliteit gestuurd, die ik aan mijn situatie aangepast heb. Deze activiteit wordt dus betaald, wat niet echt vaak voorkomt. Het kippenhok heeft iets meer dan 37.000 euro gekost en zal op drie jaar tijd terugverdiend worden! We hebben moeten leren werken met kippen, want we hadden er daarvoor nooit gehouden,” vertelt Collienne.

“De putten zijn een probleem waarmee ik geen rekening gehouden had. Tijdens de bioweek gaan we ervaringen uitwisselen en feedback krijgen van de constructeur die voor een gedeeltelijke oplossing zal zorgen. Momenteel is het probleem om te weten hoe men weides moet beheren, of het eerder kort gras moet zijn of hoog gras met halmen.”

Het kippenhok binnen hetzelfde stuk grond verplaatsen duurt maar 25 minuten. Wanneer men het moet verplaatsen naar een ander stuk grond, duurt dit 35 tot 45 minuten. “In totaal neemt het ongeveer zo’n tien uur per week in beslag, waarin men niets kan verdienen”, schat hij in, “maar zoals bij de melkkoeien heb ik elke dag werk omdat ik de eieren met de hand moet rapen.”

Problemen met de omschakeling

De gekozen hebben zijn hybriden van Lhomann en we zitten boven de theoretische productiecurve, met cijfers die variëren van 93 tot 97% eieren. De helft wordt verkocht aan de boerderij en de andere helft in de winkels en in restaurants, telkens op spontane vraag van de klanten. “Het is wel moeilijk om te weten hoe je het verwisselen van de hennen moet plannen. Dat is voorzien voor 17 maanden nadat ze aangekomen zijn. Wanneer ik de hebben heb gekregen, moest ik twee weken wachten vooraleer ze eieren legden en daarna legde ze meer en grotere eieren. Zeventien maanden nadat ze aangekomen zijn, kan er dus wel een periode van onzekerheid aanbreken.

40% van de landbouwers die in kippen hebben geïnvesteerd, kopen een tweede lading nog hetzelfde jaar. Dit wil ik niet doen, dus ik probeer bij andere landbouwers interesse op te wekken om ook kippen te houden op een gelijkaardige manier om zo een coöperatie op te zetten en om de productie te spreiden om dit soort van problemen te compenseren. Bovendien kan iemand die in een meer afgelegen dorp woont hierdoor zijn productie gemakkelijker in de steden afzetten.” Wat betreft voeding geeft Collienne de kippen geplette granen van de eigen oogst, die worden aangevuld met aangekocht voer. “Zo kan ik mijn graanoogst ten volle benutten en hun voeder voldoet aan alle behoeften. De constructeur verbetert zijn materiaal met de ervaring van de verschillende klanten.

Efficiëntie zit in de details

Collienne richt zich op het nest. Het doel is dat het nest droog is en comfort biedt tijdens het leggen. Naarmate het comfort hoger is, blijven ze langer zitten. De beerput wordt gesloten wanneer ze vertrekken. Op de achtergrond is een latwerk gemaakt zodat ze niet uitglijden en zich bezeren of eieren doen kapot gaan. "Er is 4 cm isolatie en veel details om het gemakkelijker te maken, zoals bescherming tegen regen als je eieren komt halen en systemen om eenvoudig schoon te maken … Er zijn heel weinig uitwerpselen, maar aan het einde van de middag, als ik zeker weet dat ze niet meer actief zijn, sluit ik de toegang. Die gaat automatisch open om 1 uur 's nachts, zodat ze daar nooit slapen."

Op de grond ligt de bedding die slechts eenmaal wordt schoongemaakt bij het wisselen van hennen. Tussen de vloer en de bedden bevindt zich een synthetisch tapijt dat gedraaid kan worden om de uitwerpselen tot het einde te brengen en één keer per week te verwijderen voor een waarde van € 2.500 per jaar volgens de fabrikant.

Ook binnen is alles goed geregeld

Alles wordt geprogrammeerd via een astronomische klok, dus de toegang tot de nesten begint om 1 uur 's ochtends, de lichten aan de onderkant gaan om 5 uur aan en de lampen boven om 5:30 uur. Van binnen is alles afneembaar: zitstokken, troggen, trechters, drinkbakken, enz. Ventilatie wordt geregeld door een thermische cilinder. "Qua eierkwaliteit zijn de eieren ultrafris, mensen zijn daar niet meer aan gewend. Ze zijn veel moeilijker te pellen, de pannenkoeken zijn meer geel, de chocolademousse is sterker... "

Op naar een nieuwe sector

De biologische eieren komen bij de retailers voor €0,25. Inclusief een vergoeding voor de producent komt de prijs op €0,35. "Ze worden verkocht aan de winkels voor €0,45, en we adviseren hen om ze te verkopen voor €0,50, wat ook de prijs is die wordt gerekend bij verkoop op de boerderij beschikbaar."

"De ambitie is nu om een bedrijf te starten en een bestelwagen uit te rusten met een sorteertafel die van boerderij naar boerderij gaat en tegelijkertijd eieren verzamelt." Dus, als u geïnteresseerd bent, geeft Collienne u graag informatie en advies. Het laatste woord is aan Collienne. Hij vindt dat hij dankzij de kippen veel contacten met klanten heeft ontwikkeld. "Ze leggen eieren, maar ze verbinden ook mensen!"

JD