Interpom: innovaties en de keten in de schijnwerpers
De Interpom Primeurs zit er weer op en dankzij het zicht op betere aardappelprijzen zat de stemming er goed in. Op de beurs in Kortrijk toonden vooral machinebouwers hun laatste innovaties, maar werden ook keteninitiatieven op de voorgrond gezet. Wallonië sloot zich na Vlaanderen en Nederland aan bij het bioconvenant, terwijl Vlaams landbouwminister Joke Schauvliege pleitte voor het nu toch echt snel bouwen van een brancheorganisatie.
Op de beursvloer overheerste een optimistische sfeer. De gangen waren goed gevuld en volgens de organisatie kwamen net als bij de vorige editie in 2016 een kleine 20.000 mensen naar de beurs. Minstens zo belangrijk: zowel bezoekers als standhouders zijn overwegend positief over de kwaliteit van de beurs, die de volledige Kortrijk Xpo in beslag nam. “De beurs is superspecifiek, dus vrijwel elk contact is zinvol”, legt Stefan Rüdig van machinebouwer Grimme uit. Aankoopdirecteur Yves Capoen van frietfabrikant Clarebout is eveneens positief. Naast veel Belgen, vallen hem het grote aantal Fransen op. “De beurs internationaliseert, net als de sector en dat is belangrijk.”
Aardappelcontracten
Bij de stands van aardappelverwerkers ging het tijdens het friet happen en bier drinken vanzelfsprekend veel over de contracten. Het is door de droogte een bar slecht aardappeljaar geweest, maar het licht aan het einde van de tunnel is in zicht. Het is niet het licht van de tegemoetkomende trein, legt Romain Cools van Belgapom uit, maar van zonnigere contracten voor het aankomend seizoen. De voorman van de aardappelverwerkende industrie kreeg de afgelopen zomer veel te verduren. Telers konden tot 20% van hun contract niet leveren.
Dat betekent in principe dat telers de ontbrekende aardappelen bij moeten kopen. Een financiële tegenvaller, die extra hard aankomt wanneer de prijzen zoals dit jaar torenhoog zijn. De droogte beperkte zich immers niet tot België, maar verspreidde zich over alle belangrijke teeltregio’s van Europa. Boerenbond en het Algemeen Boerensyndicaat eisten op hoge toon dat de industrie naar een oplossing zocht. En zo geschiedde. De verwerkers besloten de specificaties aan te passen en dus anders niet geaccepteerde onderwatergewichten toe te laten.
Daarbij benadrukt Cools dat de ingreep in dit bijzondere jaar onderstreept dat ook de verwerkers het belang van een sterke keten onderschrijven. De aardappelsector kon de afgelopen 10 jaar maar zo waanzinnig sterk groeien dankzij telers die hun areaal uitbreidden en productiviteit verbeterden, en verwerkers die de aardappelen te gelde maken op de wereldmarkt. Cools denkt dat het percentage aardappelen dat niet geleverd kan worden, is gezakt tot ergens tussen de 0 en 5%.
Topman Marc Van Herreweghe van de snel groeiende Mydibel-groep schat dat het percentage dichter bij 5 dan 0% ligt. “Maar het is zeker zo dat de problemen voor een heel groot gedeelte zijn weggenomen, en dat teelt en verwerking door het overleg dichter bij elkaar zijn gekomen.” De uitdaging voor verwerkers is wel om de productkwaliteit te bewaken nu de specificaties zijn versoepeld. De sleutel ligt hiervoor bij de supermarkten. Accepteren zij kortere frieten? Cools denkt dat de kracht van de overeenkomst alvast ligt in het feit dat de verwerkers samen tot het besluit komen en dus niet onderling uitgespeeld kunnen worden.
Brancheorganisatie
De discussie over een oplossing voor de contracten van dit jaar heeft ondertussen wel de invulling van een nieuwe brancheorganisatie vertraagd. Een grote presentatie van de organisatie op de Interpom-beurs werd afgeblazen. Het is juist de brancheorganisatie die een duurzame oplossing voor de aardappelcontractenproblematiek moet bedenken. Daarbij wordt met name door het Algemeen Boerensyndicaat gedacht aan hectarecontracten naar Nederlands voorbeeld. Diverse landbouwers op de beursvloer zeiden er wel wat voor te voelen, maar zijn minder te spreken over de gedachte dat de verwerker in kwestie dan wel de specifieke hectares uitkiest.
De vertraging is ook een teleurstelling voor Vlaams landbouwminister Joke Schauvliege (CD&V), die tijdens een korte voordracht nog eens benadrukte hoe groot het belang van in ketens denken is. “Constructief samenwerken is de sleutel voor verdere groei in de toekomst.” Op de beurs was wel het toetreden van de Walen tot het bio-convenant van Vlaanderen en Nederland te vieren. De directe aanleiding voor het convenant is de schade die de aardappelziekte phytophthora aanricht in de biologische aardappelteelt. Het doel is een versnelde transitie naar een robuuste aardappelteelt op basis van 100% robuuste rassen in 2021.
De teelt groeide de afgelopen 10 jaar met 40% tot 90.000 hectare, bracht Schauvliege nog het belang van de sector in herinnering. De 100.000 hectare zal ook wel worden geslecht. “We hebben het juiste klimaat, de vakkennis en de ambitie om nog verder te groeien”, aldus Schauvliege. Maar de organisatie binnen de keten kan beter. Uitdagingen zijn er genoeg. Op de gevestigde Westerse markten krimpt de omzet. De groei ligt ver van huis, waar de Belgische bedrijven rekening moeten houden met specifieke importeisen, consumenteneisen etc.
De eerder aangekondigde organisatie moet de sector in volle breedte gaan bedienen, met onderzoek, lobby richting politiek en beleid etc. Uiteindelijk waren het de boerenorganisaties die eerst met een oplossing voor het contractenvraagstuk moesten komen. Nu die er is, zal de trein weer meters gaan maken. Cools is alvast blij. “Om eerlijk te zijn, in onze lobby vanwege het Colombiaanse protectionisme, had ik de landbouworganisaties graag aan mijn zijde gehad. We staan sterker als we met één mond spreken.”
Marketing
Marketingspecialist Marc De Beaufort van het International Potato Center presenteerde op de beurs een bijzondere nieuwe campagne die de aardappel terug in de aandacht zet, niet alleen in verre groeimarkten als China (“absoluut de markt van de toekomst”) of India, maar ook thuis. “Men komt in de supermarkt en ziet een aardappel, of aardappelproduct. Dan voelt men geen passie; het is sinds de introductie van de aardappel eeuwen geleden te gewoon geworden. We moeten die passie bij de consument doen herleven en wel met zijn allen.”
De actie heet ‘Can you imagine a world without potatoes?’ en wordt wat De Beaufort betreft het best door zoveel mogelijk partijen overgenomen. “Honderd bedrijven met honderd boodschappen… dat werkt minder dan honderd bedrijven met dezelfde boodschap, dezelfde slogan. Dat gaan consumenten wel merken. Zodra je mensen weer laat denken aan de aardappel, dan ben je al flink op weg, want de aardappel zelf doet de rest.”
Onder de bedrijven die al intekenden zijn PepsiCo, McCain en Bayer. Onder de landen waar de campagne wordt uitgerold, zijn veel Europese landen, maar ook bijvoorbeeld Canada, China en Zuid-Afrika. “Als PepsiCo straks een prachtige marketingactie voor de aardappel neerzet op al haar Lay’s, dan profiteren andere bedrijven die deelnemen aan de actie ook. Zo versterkt de aardappelsector als geheel haar positie. De export is sterk gegroeid en de verkopen in het Westen zijn stabiel, zegt De Beaufort. “Maar we mogen niet vergeten dat de wereld verandert. Land wordt schaars, de consument weet te weinig van de liefst 4.000 variëteiten van aardappelen die er zijn. En koken… nu kookt men gemiddeld nog 24 minuten per dag. Over 10 jaar is dat misschien nog 12 minuten. En dan is er de vraag hoe om te gaan met China, waar de beleidskeuze gemaakt om van de aardappel naast de rijst te zetten als hoofdbestanddeel van een maaltijd. De sector moet blijven bewegen.”
