Vlaamse bossen worden diverser en weerbaarder
De samenstelling en structuur van de Vlaamse bossen gaan erop vooruit. Zo is er een toename van loofhoutbestanden, een afname van homogene bosstructuren en een daling van het volume dood hout. Dat blijkt uit de nieuwste resultaten van de – intussen al derde – Vlaamse bosinventaris.
De Vlaamse bosinventaris gaat na hoeveel bos Vlaanderen heeft en welke planten die bossen bevatten. Dat gebeurt aan de hand van 26.730 meetpunten. Elk jaar bezoekt het Agentschap Natuur en Bos 10% van die punten. De eerste meetperiode werd uitgevoerd van 1997 tot 1999, de tweede van 2009-2018 en de derde startte in 2019.
Stijgend areaal bos
Aan de hand van de meest recente gegevens van de bosinventaris (uit de periode 2014-2023) wordt de oppervlakte bos in het Vlaamse Gewest nu geschat op 152.600 ha. Dat komt overeen met 11,2% van de Vlaamse grondoppervlakte. Het gaat om een stijging van ongeveer 2.600 ha ten opzichte van de vorige bosinventaris.
Sinds de eerste bosinventaris zijn bosbestanden waar meer dan 80% van de oppervlakte naaldhout (sparren en dennen) is, gedaald van 37 naar 28%. Tegelijkertijd steeg het aandeel loofhoutbestanden van 51 naar 56%. Dat is positief, vermits loofbomen zoals beuken en eiken een hogere biodiversiteitswaarde hebben dan naaldbomen. De grove den is nog steeds de meest voorkomende boomsoort in Vlaanderen, al daalt hij wel van 28 naar 22%. Op de tweede plaats staat de inlandse eik, die stijgt van 11 naar 15%.
Dubbel zoveel gemengde bossen
Verder zijn er meer gemengde bossen. Zo daalde het aandeel bossen die bestaan uit slechts 1 boomsoort van 55 naar 42%. Het aandeel gemengde bossen verdubbelde van 11 naar 22% procent. “De transitie van monotone naaldbossen naar gemengde loofbossen zorgt niet enkel voor een biodiversiteitstoename, maar maakt bossen ook weerbaarder tegen ziektes en droogtestress”, legt Jeroen Denaeghel, woordvoerder van het Agentschap voor Natuur en Bos, uit.
Meer dood hout, meer biodiversiteit
Tot slot blijft het volume dood hout stijgen in de Vlaamse bossen. Sinds de eerste bosinventarisatie is het gemiddeld volume meer dan verdubbeld: van 4,1 m3/ha naar 9,9 m3/ha. “Dood hout is cruciaal voor een gezond bos, omdat het als voedselbron dient voor insecten en paddenstoelen, maar ook als habitat voor talloze soorten zoals spechten en kikkers. Het verteringsproces zorgt voor een rijke bodem vol voedingsstoffen en gaat bodemverzuring tegen door de beschikbaarheid van calcium en magnesium te verhogen”, klinkt het bij Natuur en Bos.
Betere bossen
“We zetten niet alleen in op meer bos, maar ook op betere bossen – met meer variatie, meer inheemse soorten en meer ruimte voor natuurlijke processen”, reageert minister van Omgeving en Landbouw Jo Brouns. “Dat is essentieel om onze natuur veerkrachtiger te maken tegen de klimaatverandering, en tegelijk onze kinderen de bossen van de toekomst te garanderen.”
Meer informatie en gedetailleerde cijfers vind je hier.
